[ویکی فقه] کیفیت نماز (دیدگاه علمای اهل سنت). نماز یکی از عبادت هایی است که بر مسلمانان واجب شده و مظهر بندگی و پرستش خداوند متعال است. در اصل وجوب آن بین فِرَق مسلمین اختلافی نیست و نیز در تعداد رکعات هم اختلافی وجود ندارد؛ بلکه تنها اختلاف در بخش محتوائی آن و برخی از اعمال ظاهری آن است. در این نوشتار نظر علمای اهل سنت درباره کیفیّت نماز را بررسی می کنیم.
اظهار بندگی خداوند و راز و نیاز با معبود با روش ها و شیوه های گوناگون در بین ادیان و مذاهب رواج دارد که پیروان هر یک بر اساس دستور و برنامه ای خاص به عبادت می پردازند، اما هیچ یک به زیبائی و جامعیت نوع عبادت و پرستش مسلمانان نیست، زیرا نماز در بین عبادت های مشروع، مظهر بندگی و پرستش خداوند متعال است که در اصل وجوب آن بین فِرَق مسلمین اختلافی نیست، همچنین در تعداد رکعات هم اختلافی وجود ندارد، بلکه تنها اختلاف در بخش محتوائی آن و برخی از اعمال ظاهری آن است که در حقیقت باید گفت اختلاف در شکل ظاهری اندک است و آنچه که در آن اختلاف دارند برخی از اذکار نماز است، به عنوان مثال سجده در نماز که اوج خضوع و خشوع در برابر پروردگار متعال است بعضی در شکل انجام سجده هیچ شرطی برای آن لازم نمی دانند و بعضی با شرائطی آن را مکمّل نماز می دانند.راستی این اختلاف ها و تفاوت ها چرا و از کجا است؟آیا شارع مقدس که خود ترجمان اعمال دینی و بیانگر دستورات دینی بود به یاران و دوستان و شاگردانش نیاموخت؟اگر پاسخ مثبت است پس این همه اختلاف در سخنان و فتاوای سردمداران فقه و شریعت چرا دیده می شود؟آیا مسیر راهیابی برای فهم درست شریعت و آشنائی با وظایف فردی و جمعی گنگ و مبهم است، یا روشن؟آیا مبلّغ و پیام آور آسمانی و مامور ارشاد و راهنمائی مردم راه و روشی را برای ادامه راه مقرر نموده است یا اینکه آنان را آزاد و رها گذاشت؟اکنون و پس از گذشت قرن ها از تاسیس این شریعت مقدس کدام راه را باید بر گزینیم و از کدام روش باید پیروی کنیم؟اهل سنت می گوید: مراجعه به سنت پیامبر و آنچه اصحاب از آن حضرت نقل کرده و به آن عمل کرده اند ملاک مسلمانی و معیار اسلام است.تشیع می گوید: مراجعه به اهل بیت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) که در راس آن علی سپس دو فرزندش حسن و حسین و همسرش فاطمه (علیهم السّلام) قرار دارند دقیق ترین و سالم ترین راه برای رسیدن به حقیقت است چرا که علاوه بر ستایش این گروه از طرف خداوند در قرآن به عنوان خاندانی پاک، شخص رسول خدا نیز در ده ها سخن دستور به مراجعه و همراهی و پیروی از آنان را صادر فرموده است که برای توضیح بیشتر به شرح و توضیح حدیث ثقلین و دیگر احادیث باید مراجعه نمود.
نماز رسول خدا
احمد حنبل پیشوا و مرجع فقهی حنبلی ها و دیگر محدثان و فقیهان با تفاوت هائی نماز رسول خدا را نقل کرده اند که در ادامه متن آن را مشاهده می نمائید:
← تصویری از نماز پیامبر
از مشخصه های نماز اهل سنت گذاشتن دست ها و قرار دادن آن روی شکم یا بالای شکم است به این شکل که کف دست راست را روی دست چپ قرار می دهند، و عموم نمازگزاران اهل سنت مقید به این روش هستند، اگرچه لازم به بررسی و تحقیق است که آیا این عمل را همه فقیهان اهل سنت لازم و واجب می دانند، یا خیر؟ و از سوئی دیگر نیازمند این تحقیق است که مبنای چنین فتوا و عملی چیست؟ آیا سنت پیامبر است یا دوست داشتن دیگران؟حدیث ذیل از معتبر ترین کتاب ها نزد اهل سنت نقل شده است، خوب به فرازها و تعابیر آن دقت کنید، همه چیز روشن می شود.بَاب وَضْعِ الْیُمْنَی علی الْیُسْرَی.حدثنا عبد اللَّهِ بن مَسْلَمَةَ عن مَالِکٍ عن ابی حَازِمٍ عن سَهْلِ بن سَعْدٍ قال کان الناس یُؤْمَرُونَ اَنْ یَضَعَ الرَّجُلُ الْیَدَ الْیُمْنَی علی ذِرَاعِهِ الْیُسْرَی فی الصَّلَاةِ قال ابو حَازِمٍ لَا اَعْلَمُهُ الا یَنْمِی ذلک الی النبی صلی الله علیه وسلم قال اِسْمَاعِیلُ ینمی ذلک ولم یَقُلْ یَنْمِی. سهل بن سعد می گوید: مردم وادار می شدند تا دست راست را بر ذراع دست چب قرار دهند، ابوحازم گفته است سهل این دستور را به پیامبر نسبت می داد ولی من نمی دانم.
محمد بن اسماعیل ابو عبدالله البخاری الجعفی الوفاة:۲۵۶، صحیح البخاری، ج۱، ص۱۴۸.
...
اظهار بندگی خداوند و راز و نیاز با معبود با روش ها و شیوه های گوناگون در بین ادیان و مذاهب رواج دارد که پیروان هر یک بر اساس دستور و برنامه ای خاص به عبادت می پردازند، اما هیچ یک به زیبائی و جامعیت نوع عبادت و پرستش مسلمانان نیست، زیرا نماز در بین عبادت های مشروع، مظهر بندگی و پرستش خداوند متعال است که در اصل وجوب آن بین فِرَق مسلمین اختلافی نیست، همچنین در تعداد رکعات هم اختلافی وجود ندارد، بلکه تنها اختلاف در بخش محتوائی آن و برخی از اعمال ظاهری آن است که در حقیقت باید گفت اختلاف در شکل ظاهری اندک است و آنچه که در آن اختلاف دارند برخی از اذکار نماز است، به عنوان مثال سجده در نماز که اوج خضوع و خشوع در برابر پروردگار متعال است بعضی در شکل انجام سجده هیچ شرطی برای آن لازم نمی دانند و بعضی با شرائطی آن را مکمّل نماز می دانند.راستی این اختلاف ها و تفاوت ها چرا و از کجا است؟آیا شارع مقدس که خود ترجمان اعمال دینی و بیانگر دستورات دینی بود به یاران و دوستان و شاگردانش نیاموخت؟اگر پاسخ مثبت است پس این همه اختلاف در سخنان و فتاوای سردمداران فقه و شریعت چرا دیده می شود؟آیا مسیر راهیابی برای فهم درست شریعت و آشنائی با وظایف فردی و جمعی گنگ و مبهم است، یا روشن؟آیا مبلّغ و پیام آور آسمانی و مامور ارشاد و راهنمائی مردم راه و روشی را برای ادامه راه مقرر نموده است یا اینکه آنان را آزاد و رها گذاشت؟اکنون و پس از گذشت قرن ها از تاسیس این شریعت مقدس کدام راه را باید بر گزینیم و از کدام روش باید پیروی کنیم؟اهل سنت می گوید: مراجعه به سنت پیامبر و آنچه اصحاب از آن حضرت نقل کرده و به آن عمل کرده اند ملاک مسلمانی و معیار اسلام است.تشیع می گوید: مراجعه به اهل بیت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) که در راس آن علی سپس دو فرزندش حسن و حسین و همسرش فاطمه (علیهم السّلام) قرار دارند دقیق ترین و سالم ترین راه برای رسیدن به حقیقت است چرا که علاوه بر ستایش این گروه از طرف خداوند در قرآن به عنوان خاندانی پاک، شخص رسول خدا نیز در ده ها سخن دستور به مراجعه و همراهی و پیروی از آنان را صادر فرموده است که برای توضیح بیشتر به شرح و توضیح حدیث ثقلین و دیگر احادیث باید مراجعه نمود.
نماز رسول خدا
احمد حنبل پیشوا و مرجع فقهی حنبلی ها و دیگر محدثان و فقیهان با تفاوت هائی نماز رسول خدا را نقل کرده اند که در ادامه متن آن را مشاهده می نمائید:
← تصویری از نماز پیامبر
از مشخصه های نماز اهل سنت گذاشتن دست ها و قرار دادن آن روی شکم یا بالای شکم است به این شکل که کف دست راست را روی دست چپ قرار می دهند، و عموم نمازگزاران اهل سنت مقید به این روش هستند، اگرچه لازم به بررسی و تحقیق است که آیا این عمل را همه فقیهان اهل سنت لازم و واجب می دانند، یا خیر؟ و از سوئی دیگر نیازمند این تحقیق است که مبنای چنین فتوا و عملی چیست؟ آیا سنت پیامبر است یا دوست داشتن دیگران؟حدیث ذیل از معتبر ترین کتاب ها نزد اهل سنت نقل شده است، خوب به فرازها و تعابیر آن دقت کنید، همه چیز روشن می شود.بَاب وَضْعِ الْیُمْنَی علی الْیُسْرَی.حدثنا عبد اللَّهِ بن مَسْلَمَةَ عن مَالِکٍ عن ابی حَازِمٍ عن سَهْلِ بن سَعْدٍ قال کان الناس یُؤْمَرُونَ اَنْ یَضَعَ الرَّجُلُ الْیَدَ الْیُمْنَی علی ذِرَاعِهِ الْیُسْرَی فی الصَّلَاةِ قال ابو حَازِمٍ لَا اَعْلَمُهُ الا یَنْمِی ذلک الی النبی صلی الله علیه وسلم قال اِسْمَاعِیلُ ینمی ذلک ولم یَقُلْ یَنْمِی. سهل بن سعد می گوید: مردم وادار می شدند تا دست راست را بر ذراع دست چب قرار دهند، ابوحازم گفته است سهل این دستور را به پیامبر نسبت می داد ولی من نمی دانم.
محمد بن اسماعیل ابو عبدالله البخاری الجعفی الوفاة:۲۵۶، صحیح البخاری، ج۱، ص۱۴۸.
...
wikifeqh: دیدگاه_علمای_اهل سنت_درباره_کیفیت_نماز