اعلام قران

wikijoo: اعلام_قرآن

wikifeqh: دائرة المعارف قرآن کریم است
شناسایی اعلام قرآن و بحث درباره آنها از دیرباز مورد توجه برخی مفسران و قرآن پژوهان بوده و به تدریج به صورت یکی از دانشهای قرآنی درآمده است.
اعلام جمع عَلَم است و به آنچه در راهها و منازل بین راه برای راهنمایی مسافران نصب می شود، اعلام گفته می شود. به مناره نیز عَلَم گفته می شود. ابن فارس می گوید: «ع ل م» دارای یک معنای اصلی است و آن بر اثری از یک چیز دلالت می کند که آن را از چیزهای دیگر متمایز می سازد. مفرد این واژه در قرآن دیده نمی شود؛ اما جمع آن دو بار آمده است و در هر دو مورد، کشتیهای بزرگ در دریا به آن تشبیه شده است:«ولَهُ الجَوارِ المُنشَاتُ فِی البَحرِ کالاَعلم»(سوره الرحمن/55، 24)،«و مِن ءایتِهِ الجَوارِ فِی البَحرِ کالاَعلم»(سوره شوری/42، 32) برخی مفسّران اَعلام در این دو آیه را به معنای کوههای بلند دانسته اند.
این واژه در اصطلاح علم نحو، معنای خاص تری به خود گرفته و بر بخشی از نامهای معرفه (در مقابل نکره) که برای شیئ معین و شخصی وضع شده باشد، اطلاق شده است. این معنای اصطلاحی با معنای لغوی عَلَم یعنی نشانه یا اثری از یک چیز که آن را از چیزهای دیگر متمایز می سازد به طور کامل تناسب دارد.
برای اسم عَلمَ، تقسیمات متعدّدی از جنبه های گوناگون ذکر شده است. که در اینجا به چند مورد آن اشاره می شود:
کنیه نام مرکّبی است که با یکی از کلمات اب، ام، ابن و بنت آغاز می شود و با غرض تعظیم و احترام، بر شخص نهاده می شود؛ مانند ابوالحسن، ابن عبّاس، ام حبیبه. لقب نام عَلَمی است که برای مدح یا ذم بر کسی اطلاق می شود؛ مانند صادق و هادی یا جاحظ (آن که چشمش بیرون آمده و حدقه اش فرو افتاده باشد).
اسم آن است که نه لقب باشد و نه کنیه. در حقیقت همان تعریف عَلَم بر اسم نیز صدق می کند. بدیهی است که هریک از کنیه و اسم نیز ممکن است بر مدح یا ذم دلالت کند؛ ولی این دلالت در اسم و کنیه تبعی و فرعی است؛ در حالی که مقصود اصلی و اوّلی از وضع لقب، مدح یا ذم مسمّاست.