ابن فارس

wikifeqh: نحوی ، لغوی ، ادیب ، شاعر و یکی از چهره های درخشان ادب عربی در سدة 4قمری است. سال و محل تولد او به درستی روشن نیست ، اما ظاهراً در یکی از روستاهای قزوین به دنیا آمده و خود وی این روستا را کرسف گفته است . با این حال وی را به روستای موسی آباد و در جای دیگر به روستای ولیدآباد از توابع همدان منسوب ساخته اند و نقل شده که اصل وی از قزوین بوده است . برخی نیز او را همدانی دانسته و گفته اند نسبت قزوینی از آن روی به او داده شده که به لهجة قزوینی سخن می گفته است .
این آشفتگی در تعیین زادگاه در حالی که او را یکی از رجال خراسان معرفی کرده اند، فزونی می یابد.
دربارة سال تولد او نیز همة منابع سکوت کرده اند و علت آن بی گمان روستازادگی و گمنامی او در آغاز زندگی بوده است و پس از مرگ ابوالفتح ابن عمید که دوستی فراوان با ابن فارس داشت و بر اثر آن ، ابن فارس حامی خویش را از دست داد، ابن فارس به ری رفت و تا پایان عمر در آن شهر ماند.
پدر ایشان زکریا بن فارس فقیهی شافعی مذهب و دانشمندی اهل لغت و ادب بود.
دربارة مذهب ابن فارس نیز چون بسیاری دیگر از مشاهیر اختلاف است . گفته اند که وی شافعی بود، اما پس از اقامت در ری به مذهب مالک درآمد.از سوی دیگر به نقل از گروهی از مغربیانی که با ابن فارس دیدار کرده بوده اند، مالکی بودن وی را قطعی دانسته اند، اما گفته شده که برخی از مشرقیان او را به دلیل شرحی که بر مختصر مرنی نوشته است ، شافعی دانسته اند.، اما به رغم این گفته ها، طوسی و به پیروی از او ابن شهر آشوب او را در شمار شیعیان دانسته اند و رافعی در ادامة یکی از مجالس املای او، روایتی از امام هشتم شیعیان (ع ) از او نقل کرده و در جای دیگر به کتابی که وی در معنی «آل » تألیف کرده ، اشاره کرده اند. برخی اشارات دیگر نیز دربارة شیعه بودن وی موجود است ، از جمله اینکه گفته اند وی از استادان شیخ صدوق بوده و شیخ صدوق در اکمال الدین خود به این موضوع اشاره کرده است . همچنین حدیثی مربوط به رؤیت امام دوازدهم (ع ) نیز به وی منسوب است . بنابر آنچه گفته شد، هیچ دلیل قانع کننده ای برای تعیین قطعی مذهب او در دست نیست . از این رو، اصحاب هر مذهب کوشیده اند این دانشمند بزرگ را به جرگة همکیشان خویش وارد کنند.
وی به امور دنیا سخت بی اعتنا بود و به همین سبب همواره از خوارمایگی هم روزگاران خویش شکوه داشت و چندان بخشنده بود که گاه حتی جامه و فرش خانة خویش را به نیازمندان می بخشید.
وی در قزوین نزد پدرش زکریا بن فارس ، دانش آموخت .و چندی بعد از همو کتاب اصلاح المنطق ابن سکّیت را روایت کرد. در موارد دیگری نیز از پدر خود روایت کرده است . به دلیل علاقه زیاد ایشان به آموختن آوازه هر استادی را در هر جا که می شنید، به سوی وی می شتافت ؛ در قزوین ، همدان ، زنجان ، میانه ، اصفهان و بغداد به تحصیل پرداخت و استادان بسیار دید، به گونه ای که اکنون نام بیش از 30 تن از استادان او در دست است که معروف ترین آنها اینانند: ابوالفضل محمد بن عمید، علی بن ابراهیم بن سلمة قطان، ابوالقاسم سلیمان ابن احمد بن ایوب طبرانی، ابوسعید سیرافی