کلمه جو
صفحه اصلی

تیمور لنگ

فارسی به انگلیسی

tamerlane

فرهنگ فارسی

( امیر ) سردار و پادشاه بزرگ مغول ( و . کش ۷۳۶ ه. ق . - جل. ۷۷۱ ه. ق ./ ۱۳۶۹ م . - ف. ۸٠۷ ه. ق ./ ۱۴٠۴ م . ) وی پسر امیر ترغانی بود و در سواری و تیر اندازی مهارت یافت در جوانی حکومت شهر ( کش ) باو واگذار شد و پس از ازدواج با دختر خان کاشغر او را کورگان یعنی داماد نامیدند . در جنگ با والی سیستان نیز چند زخم برداشت و دو انگشت دست راستش افتاد و پای راستش چنان صدمه دید که تا پایان عمر می لنگید و بدین جهت او را تیمور لنگ خواندند . وی در سن ۲۴ سالگی نامبردار شد و ده سال بعد هنگامی که رقیب خود امیر حسین را مغلوب و مقتول ساخت بلقب (( صباحبقران ) ) ملقب گردید . تیمور بین سالهای ۷۷۳ و ۷۸۱ چهار بار بخوارزم لشکر کشید و عاقبت آنجا را ویران کرد دشت قفچاق چهارده ساله خود میرانشاه را با سپاهی مامور تسخیر خراسان کرد و خود نیز بدانان پیوست . نیشابور و هرات را گرفت و در هرات از کله های مردم مناره ها ساخت . سپس مازندران را که تا سال ۷۵٠ بدست ملوک باوند بود تسخیر کرد و در یورش سه ساله که از ۷۸۸ تا ۷۹٠ طول کشید آذربایجان لرستان ارمنستان گرجستان و شروان را مسخر کرد و در اصفهان با هفتاد هزار سر بریده مناره ها ساخت سپس بشیراز شتافت و آنرا تسخیر کرد . در سال ۷۹۳ خوارزم را قتل عام نمود . یورش پنجساله وی بین سالهای ۷۹۴ تا ۷۹۸ صورت گرفت و پس از آن حکومت هر شهری را بیکی از فرزندان یا خویشاوندان خود داد . سپس مسکو را مسخر ساخت و در سال ۸٠۱ هندوستان را فتح کرد و صد هزار تن بکشت. تیمور پس از تقسیم شهرها و نواحی بسمرقند باز گشت . لشکر کشی ویرا بایران که از ۸٠۲ تا ۸٠۷ طول کشید یورش هفت ساله گویند . در ۸٠۳ با عثمانیان جنگ کرد و چند شهر را گرفت در همین هنگام سفرایی بمصر فرستاد ولی چون نتیجه نگرفت مصمم شد بمصر حمله کند و حلب و دمشق و سپس بغداد را تسخیر کرد . در ۸٠۴ بایزید سلطان عثمانی را مغلوب و اسیر کرد و سپس قصد فتح چین نمود و بکنار سیحون رسید ولی در اترار بیمار شد و در سال ۸٠۷ بسن ۷۱ سالگی درگذشت .

لغت نامه دهخدا

تیمور لنگ. [ت َ / ت ِ رِ ل َ ] ( اِخ ) رجوع به تیمور ( امیر ) شود.

دانشنامه عمومی

تیمور گورکان (۷۷۱ - ۸۰۷ ه‍.ق. / ۱۳۳۶ - ۱۴۰۵ م. / ۷۴۸ - ۷۸۳ه‍.خ.)، معروف به تیمور لنگ، نخستین پادشاه گورکانی (تیموری) و پایه گذار این دودمان شاهی که از ۷۷۱ تا ۸۰۷ ه‍.ق. (۷۴۸ - ۷۸۳ه‍.خ.) در بیشتر سرزمین های آسیای مرکزی و غربی پادشاهی کرد. تیمور در زبان ازبکی به معنای «آهن» است و از او با القاب «امیر تیمور»، «تیمور لنگ»، «تیمور گورکان» و «صاحبقران» یاد شده است.
تیمور پسر تراغای، از ملاکین شهر کَش ترکستان بود . وی در ۲۵ شعبان ۷۳۶ ه‍.ق. (۷۱۴ ه‍.خ.) در همان شهر کش به دنیا آمد. طایفه اش از شاخهٔ «برلاس» ترکستان بود، ولی در آن زمان وابستگی به قوم مغول که «چنگیز خان» نام آورترین آن بود نوعی افتخار به حساب می آمد؛ از این رو «تیمور» تبار خود را به چنگیز خان و قوم مغول می رساند.
به گفتهٔ ابن عربشاه تاریخ نگار آن زمان، تیمور در زمان جنگ زخم برداشت و لنگ شد. بنابر روایات دیگر وی در سال ۷۶۴ ه‍.ق. (۷۴۱ه‍.خ.) بنا به استمداد «امیر سیستان» به کمک او شتافت و در جنگ با مخالفانش زخمی شد، ولی پایش بعد از بهبود زخم هم همیشه می لنگید.
شهرت تیمور از فتح خوارزم در سال ۷۸۱ ه‍.ق. (۷۵۸ ه‍.خ.) آغاز شد. تیمور در سال ۷۸۱ ه‍.ق. خراسان را تسخیر کرد و در سال ۷۸۴ ه‍.ق. (۷۶۱ه‍.خ.) گرگان، مازندران، سیستان و هرات را گشود و آل کرت را به تصرف درآورد.
در سال ۸۰۰ تیمور سرزمین فارس، بخشی از عراق، لرستان و آذربایجان را گرفت و سلسلهٔ جلایریان را نیز منقرض کرد. آن گاه رو به خزر نهاد و اهالی برخی از شهرهای آن را به قتل رساند. در سال ۷۹۵ ه‍.ق. بعد از انقراض مظفریان متوجه آسیای کوچک شد. در سال ۸۰۰ (۷۷۶ ه‍.خ.) هند را فتح کرد و دهلی را به تصرف درآورد. با عثمانیان نیز جنگ ها کرد و در سال ۸۰۴ (۷۸۰ ه‍.خ.) بایزید عثمانی را به اسارت بگرفت. تیمور در سال ۸۰۷ (۷۸۳ ه‍.خ.) به سمرقند پایتخت خویش برگشت، عزم تسخیر چین را نمود ولی اجل مهلتش نداد و در سال ۸۰۷ (۷۸۳ ه‍.خ.) در ۶۹ سالگی در قزاقستان درگذشت.

دانشنامه آزاد فارسی

رجوع شود به:تیمور گورکان (کش ۷۳۶ـ اترار ۸۰۷ ق)


کلمات دیگر: