بکریه

wikijoo: بکریه

wikifeqh: صوفی زهدگرای بصری سده ۲ق که دستی نیز در علم کلام داشت - اطلاق می شود. و هم به جماعتی که معتقدند امامت ابوبکر بر اساس «نص » پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بوده است . البته برخی برآنند که این هر دو فرقه یک گروهند.
نویسندگان کتب ملل و نحل، به سبب ناآگاهی از نام پدر و قوم بکر، او را به واسطه داییش، عبدالواحدبن زید که از صوفیان و اهل حدیث و صاحب عقاید خاص کلامی بوده، معرفی کرده اند. تاریخ وفات عبدالواحدبن زید با تاریخ وفات ابوبشر عبدالواحدبن زیاد بصری (متوفی ۱۷۷) خلط شده است.
جایگاه بکریه
شرح حالی از بکر در دست نیست . با توجه به گزارش جاحظ درباره مناظره بکر و بشر بن معتمر (د ۱۰ق /۲۵م ) و نیز سال درگذشت عبدالواحدبن زید (ه م)، دایی بکر پس از ۱۵۰ق می توان دریافت که وی در سده ۲ق می زیسته است .ظاهراً نام پدر بکر، عبدربه بوده است . اینکه چرا بکر، برخلاف رسم رایج عرب نه به نام پدر، بلکه به نام دایی اش - که در روزگار خود در زمره مشایخ صوفیه بصره بوده - معروف شده ، قابل تأمل است . فان اس سبب آن را شهرت عبدالواحد دانسته است. اما به نظر می رسد که این قرابت در اسم احتمالاً حاکی از انس و ارادت بکر به عبدالواحد بوده که مشی و مشربی همچون دایی خود داشته است . عبدالواحد از شاگردان حسن بصری (ه م ) بود و بیش تر به عبادت و ارشاد می پرداخت و هم نشینی با متکلمان و بحث های کلامی را خوش نمی داشت . بدین سان ، شاید نتوان بکر و پیروانش را دنباله رو یک مکتب صرفاً کلامی به حساب آورد، بلکه چنین می نماید که وی از زاهدان صوفی مشربی بوده که به تأسی از حسن بصری برای پیروان خود مجالسی برای بیان آموزه های معنوی برگذار می کرده که گاه به فراخور حال وارد مباحث کلامی نیز می شده است . شاید به همین دلیل است که سخنان او از لحاظ کلامی نه تنها فاقد انسجام ، بلکه حاوی تناقض است و گاه با اصول اولیه عقل نیز در تعارض می افتد.در دوره ای پیروان بکر رشد کردند و فعالیت های فراوانی انجام دادند به طوری که آنها را به صورت فرقه ای مستقل شناختند. ردیه ها و واکنش های فرق دیگر علیه آنان نشان از فعالیت و تلاش این فرقه است ولی بعد از مدتی از رونق آنها کاسته شد به طوری که بغدادی در الفرق بین الفرق آنها را فرقه ای با پیروان اندک می شمارد.
اوج فعالیت بکریه
اشعری و بغدادی عقاید بکریه را ـ که عقاید خاص کلامی است ـ در کنار عقاید نجاریّه، جَهمیّه و ضِراریّه به طور مستقل آورده اند.اوج فعالیت های این فرقه در اواخر سده۲ و نیز سده ۳ق بوده است . گزارش های جاحظ، ابن قتیبه، اشعری، که آنها را به صورت فرقه ای مستقل معرفی کرده است ، و نیز ردیه های هشام بن عمروفوطی (د ۲۳۰ق /۸۴۵) محمدابن سحنون مالکی (د۲۵۶ق / ۸۷۰م ) و ابن ابی زید مالکی (د ۳۸۶ق /۹۹۶م ) که برضد این فرقه نوشته اند، نشان دهنده فعالیت آنها و واکنش فرقه های مختلف نسبت به آنهاست . پس از این دوره از اهمیت آنها کاسته می شود. بغدادی آنها را فرقه ای مستقل با پیروانی اندک می داند. شهرستانی اصلاً درباره آن ها سخنی نمی گوید و گویی آنها را نمی شناسد.
عقاید بکریه
...