کلمه جو
صفحه اصلی

فخرالمحققین

فرهنگ فارسی

محمدبن حسن ( عمه حلی ) ابن یوسف مطهر حلی مکنی بابوطالب و ملقب به [ فخرالدین ] فقیه و متکلم شیعه ( ف. ۷۷۱ ه ق . ) که بعدها لقب [ فخرالمحققین ] بوی داده شد . پدرش عمه حلی در دیباچه برخی از تالیفات خود وی را ستوده است . این پدر و پسر هر دو در دربار خدابنده محترم می زیسته اند فخرالمحققین متون بسیاری از تالیفات پدر را شرح و حاشیه کرده است و تحصیل النجاه والکافیه در کم از خود وی میباشد. وی در سن ۸۹ سالگی در گذشته است .

لغت نامه دهخدا

فخرالمحققین. [ ف َ رُ ل ْ م ُ ح َق ْ ق ِ ] ( اِخ ) محمدبن علامه حلی ، گاه او را به لقب فخرالاسلام ، فخرالدین و رأس المدققین هم خوانده اند. از اعاظم و محققان علمای امامیه و از ثقات و مدققین فقهای شیعه و جامععلوم عقلی و نقلی بوده است. و پدر وی با آن همه عظمت و دانش او را بسیار تمجید کرده و در دیباچه بسیاری از مصنفات خود نام او را آورده است. در مجالس المؤمنین از حافظ ابرو نقل است که وقتی فخرالمحققین با پدرش به خدمت سلطان محمد خدابنده آمد جوانی دانشمند، بزرگ ، نیکواخلاق و پسندیده خصال بود. تألیفات فخرالمحققین بدین قرار است : 1- ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد که آن را به دستور پدر خود تصنیف کرده است و به قول شیخ بهایی نظیر آن در فقه استدلالی تألیف نشده است. این کتاب تا باب نکاح در زمان خود علامه و بقیه بعد از مرگ او تألیف شده است. 2- تحصیل النجاة، که موضوع آن اصول دین است. 3- ثبات الفوائد فی شرح اشکالات القواعد، که همان ایضاح الفوائد است ، نخست آن رابدین اسم خوانده و سپس نامش را به ایضاح تبدیل نموده است. 4- جامع الفوائد، فی شرح خطبة القواعد که تنها خطبه قواعد علامه را شرح داده است. 5- حاشیه ای بر ارشاد الاذهان علامه. 6- حاشیه ای بر قواعد علامه ، و آن غیر از ایضاح مذکور در فوق است. 7- شرح مبادی الاصول علامه. 8- شرح نهج المسترشدین علامه. 9- غایةالسؤل فی شرح تهذیب الاصول علامه. 10- الکافیة الوافیه ، در علم کلام. 11- منبع الاسرار. وفات فخرالمحققین شب جمعه پانزدهم جمادی الاَّخره سال 771 هَ. ق. در سن هشتادونه سالگی بوده است. ( از ریحانة الادب ج 3 صص 197 - 199 ).

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] شهر «حله» یکی از شهرهای معروف کشور عراق است که علماء و فقهاء بزرگی را به جهان اسلام عرضه کرده است. امیرمؤمنان علی (علیه السّلام) دربارۀ شهر حله فرمودند: «یظهر بها قوم اخیار»؛ «از آنجا، نیک مردانی ظهور خواهند کرد.»
خاندان حلی، از جملۀ آن نیک مردانی هستند که همچون مهتابی در شب ظلمانی می درخشند. از بین آنها می توان به «ابن ادریس حلی» صاحب کتاب «السرائر»، «محقق حلی» صاحب کتاب نفیس «شرایع الاسلام»، «علامه حلی» و «ابن فهد حلی» صاحب کتاب «التنقیح الرافع» اشاره نمود. اینان بزرگانی از جهان اسلام هستند که منشا پیشرفت علوم نقلی و عقلی و علم فقه و اصول بوده اند.
پیشینه فخرالمحققین
در این مقاله قصد داریم به زندگی یکی از علماء و فقهاء، بزرگ جهان تشیع که برخاسته از همین خاندان و همین دیار است. نگاهی کوتاه داشته باشیم و او را بیشتر بشناسیم.نامش «محمد» است، فرزند یکی از بزرگترین علماء و فقهاء جهان تشیع و برجسته ترین نویسنده کتاب های فقهی یعنی «علامه حلی» است. کنیه اش ابوطالب و مشهور به «فخرالمحققین» می باشد و گاهی او را به «فخرالدین» و «فخرالاسلام» نیز می شناسند.او در شب دوشنبه، ۲۰ جمادی الاولی سال ۶۸۲ هـق به دنیا آمد. از همان ابتدای کودکی آثار هوش سرشار و زکاوت بسیار در او هویدا بود. همت عالی و تلاش های دلسوزانۀ پدر دانشمند از یک سو و استعداد و ذوق و هوش خدادادی فرزند از سوی دیگر، سبب شد که محمد در ده سالگی به درجۀ اجتهاد نایل آید. او همانند پدر بزرگوارش، پیش از اینکه به حد بلوغ برسد، از تحصیل نزد استاد بی نیاز شد و به مرتبه ای از کمالات رسید که در میان دانشمندان عصر خویش و در محافل علمی به «فخرالمحققین» لقب یافت. گاهی هم از او به نام های فخرالدین و فخرالاسلام یاد می شود.
اساتید وی
اساتید ایشان عبارتند از؛ علامه حلی پدر ایشان، که فخرالمحققین، بیشتر دروس و فنون را نزد پدرش فرا گرفت و رضی الدین، علی بن یوسف مطهر حلی که عموی ایشان و صاحب کتاب «العدد القویه» است و فخر المحققین، تعدادی از دروس را نیز در محضر عمویش فرا گرفت.
شاگردان فخر المحققین
...


کلمات دیگر: