[ویکی فقه] مؤلف:ابو اسحاق ابراهیم بن محمد بن سعد ثقفی کوفی اصفهانی (م ۲۸۳ ق).
این کتاب به مقطع تاریخی میان جنگ نهروان و شهادت امام علی(علیه السلام)اختصاص دارد. زمانی که معاویه برای تضعیف هر چه بیشتر عراق، سپاهیان خود را برای چپاول و ایجاد ناامنی به نواحی مختلف عراق و حجاز و یمن گسیل می کرد، حاصل آن حملات همین غارتهایی است که ثقفی تاریخ آنها را نگاشته است. وی افزون بر بیان چپاولهای دشمنان امیرمؤمنان(علیه السلام)، به مقدار زیادی هم درباره شخص امام علی ـ علیه السلام ـ و ویژگیهای آن حضرت سخن گفته است.
این کتاب مورد قبول و اعتماد فرقه امامیه بوده و در عداد کتب معتبر به شمار رفته است.
از مهم ترین مطالب کتاب می توان به سخنرانی حضرت علی(علیه السلام) بعد از جنگ نهروان، روش آن حضرت درباره اموال، کارگزاران آن حضرت، ولایت قیس بن سعد و محمد بن ابوبکر بر مصر، شهادت مالک اشتر و محمد بن ابوبکر اشاره کرد.
وضعیت نشر
این کتاب در دو جلد به زبان عربی، به تحقیق سیدجلال الدین محدث، در چاپخانه بهمن چاپ و منتشر شده است.
این کتاب به مقطع تاریخی میان جنگ نهروان و شهادت امام علی(علیه السلام)اختصاص دارد. زمانی که معاویه برای تضعیف هر چه بیشتر عراق، سپاهیان خود را برای چپاول و ایجاد ناامنی به نواحی مختلف عراق و حجاز و یمن گسیل می کرد، حاصل آن حملات همین غارتهایی است که ثقفی تاریخ آنها را نگاشته است. وی افزون بر بیان چپاولهای دشمنان امیرمؤمنان(علیه السلام)، به مقدار زیادی هم درباره شخص امام علی ـ علیه السلام ـ و ویژگیهای آن حضرت سخن گفته است.
این کتاب مورد قبول و اعتماد فرقه امامیه بوده و در عداد کتب معتبر به شمار رفته است.
از مهم ترین مطالب کتاب می توان به سخنرانی حضرت علی(علیه السلام) بعد از جنگ نهروان، روش آن حضرت درباره اموال، کارگزاران آن حضرت، ولایت قیس بن سعد و محمد بن ابوبکر بر مصر، شهادت مالک اشتر و محمد بن ابوبکر اشاره کرد.
وضعیت نشر
این کتاب در دو جلد به زبان عربی، به تحقیق سیدجلال الدین محدث، در چاپخانه بهمن چاپ و منتشر شده است.
wikifeqh: محمد بن حسن صفار قمی، سعد بن عبدالله قمی، احمد بن عبدالله برقی قمی، حسن زعفرانی اصفهانی.
المبتداء، السیره، المغازی، السقیفه، فدک، الشوری، اخبار عثمان، مقتل عثمان، بیعة علی، الجمل، الغارات الصفین، الحکمین، النهروان، مقتل علی، قیام الحسن، مقتل الحسین، کتاب التوابین.
المبتداء، السیره، المغازی، السقیفه، فدک، الشوری، اخبار عثمان، مقتل عثمان، بیعة علی، الجمل، الغارات الصفین، الحکمین، النهروان، مقتل علی، قیام الحسن، مقتل الحسین، کتاب التوابین.
wikiahlb: ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال ثقفی کوفی اصفهانی، متوفای 283 است.
این کتاب، در مورد غارت هایی است که بعد از جنگ نهروان، توسط معاویه، به قلمرو امیرالمؤمنین، علی(ع) صورت گرفته است.
این کتاب، از زمان های پیشین و ادوار گذشته مورد استفاده علمای بزرگ اسلام بوده و دانشمندان نامی و برجسته فریقین مطالب آن را در کتب خود نقل نموده اند تا آن جا که ابن ابی الحدید معتزلی بغدادی در «شرح نهج البلاغة» بسیاری از قصص و روایات آن را درج کرده و بر سایر کتب تاریخ مقدم شمرده است.
طبق تصریح علامه مجلسی و شیخ حرّ عاملی و محدث نوری و جمعی دیگر از سایر فحول علمای ما، این کتاب، مورد قبول و اعتماد فرقه حقه امامیه بوده و در ردیف کتب معتبر به شمار رفته و احادیث و روایات آن در میان ایشان محل تمسک و مأخذ احکام واقع شده است.
مرحوم مجلسی، تمام مطالب «الغارات» را در مجلدات بحار نقل کرده و هیچ گونه تغییری در عبارات نداده مگر در مواردی که تلخیص کرده و تصریح به آن نموده است و در موارد مقتضی نیز به شرح آنها پرداخته است.
این کتاب، در مورد غارت هایی است که بعد از جنگ نهروان، توسط معاویه، به قلمرو امیرالمؤمنین، علی(ع) صورت گرفته است.
این کتاب، از زمان های پیشین و ادوار گذشته مورد استفاده علمای بزرگ اسلام بوده و دانشمندان نامی و برجسته فریقین مطالب آن را در کتب خود نقل نموده اند تا آن جا که ابن ابی الحدید معتزلی بغدادی در «شرح نهج البلاغة» بسیاری از قصص و روایات آن را درج کرده و بر سایر کتب تاریخ مقدم شمرده است.
طبق تصریح علامه مجلسی و شیخ حرّ عاملی و محدث نوری و جمعی دیگر از سایر فحول علمای ما، این کتاب، مورد قبول و اعتماد فرقه حقه امامیه بوده و در ردیف کتب معتبر به شمار رفته و احادیث و روایات آن در میان ایشان محل تمسک و مأخذ احکام واقع شده است.
مرحوم مجلسی، تمام مطالب «الغارات» را در مجلدات بحار نقل کرده و هیچ گونه تغییری در عبارات نداده مگر در مواردی که تلخیص کرده و تصریح به آن نموده است و در موارد مقتضی نیز به شرح آنها پرداخته است.
wikinoor: نصر بن مزاحم در این موضوع تألیف داشته اند.
با این حال به دلیل آگاهی های فراوان مؤلف، مطالب ارزشمندی خارج از عنوان اصلی غارات بر این کتاب افزوده شده است. چنانکه مؤلف مختصری از زندگانی امیرالمؤمنین علی علیه السلام و روش اداری - مالی، سیاسی، اخلاقی و خطبه های آن حضرت، کارگزارانی چون قیس بن سعد، محمد بن ابی بکر، مالک اشتر، رویدادهای آنان در مصر را گزارش کرده است.
این کتاب از قدیم مورد استفاده عالمان و مورخان شیعه و سنی بوده است. علامه مجلسی مطالب این کتاب را در بحارالانوار آورده و ابن أبی الحدید بسیاری از گزارش های این کتاب را در شرح نهج البلاغه خود آورده است.
کتاب حاضر از نظر تالیف و نگارش و عناوین و اسلوب بسیار خوب تنظیم شده و از نظر محتوا هم بسیار متقن می باشد. در این کتاب از ائمه شیعه و راویان امامیه بسیار کم استفاده شده اما از راویان مشهور اهل سنت مانند رجال صحاح سته و مسانید معروف نقل می شود.
با وجود شهرت و اهمیت این کتاب، نسخه های چندانی از آن موجود نیست و همانگونه که محقق کتاب مرحوم محدث ارموی گفته است نسخ این کتاب از قدیم بسیار کمیاب بوده است. قدیم ترین نسخه شناخته شده در اختیار علامه مجلسی بوده که بر اساس نسخه ای دیگر در دوره صفویه استنساخ شده است. همین نسخه منحصر به فرد اساس تصحیح و چاپ محدث ارموی قرار گرفته و در سال 1354 منتشر شده است. محدث ارموی ضمن مقدمه مفصلی بر این کتاب، از راویان متعدد ثقفی یاد کرده و درباره نسخ کتاب سخن گفته است. چاپ دیگر آن در بیروت انجام شده است. تا کنون دو ترجمه از این اثر نیز عرضه شده است که ترجمه عطاردی مقدمه ای ارزشمند درباره کتاب و نسخ آن در بر دارد.
با این حال به دلیل آگاهی های فراوان مؤلف، مطالب ارزشمندی خارج از عنوان اصلی غارات بر این کتاب افزوده شده است. چنانکه مؤلف مختصری از زندگانی امیرالمؤمنین علی علیه السلام و روش اداری - مالی، سیاسی، اخلاقی و خطبه های آن حضرت، کارگزارانی چون قیس بن سعد، محمد بن ابی بکر، مالک اشتر، رویدادهای آنان در مصر را گزارش کرده است.
این کتاب از قدیم مورد استفاده عالمان و مورخان شیعه و سنی بوده است. علامه مجلسی مطالب این کتاب را در بحارالانوار آورده و ابن أبی الحدید بسیاری از گزارش های این کتاب را در شرح نهج البلاغه خود آورده است.
کتاب حاضر از نظر تالیف و نگارش و عناوین و اسلوب بسیار خوب تنظیم شده و از نظر محتوا هم بسیار متقن می باشد. در این کتاب از ائمه شیعه و راویان امامیه بسیار کم استفاده شده اما از راویان مشهور اهل سنت مانند رجال صحاح سته و مسانید معروف نقل می شود.
با وجود شهرت و اهمیت این کتاب، نسخه های چندانی از آن موجود نیست و همانگونه که محقق کتاب مرحوم محدث ارموی گفته است نسخ این کتاب از قدیم بسیار کمیاب بوده است. قدیم ترین نسخه شناخته شده در اختیار علامه مجلسی بوده که بر اساس نسخه ای دیگر در دوره صفویه استنساخ شده است. همین نسخه منحصر به فرد اساس تصحیح و چاپ محدث ارموی قرار گرفته و در سال 1354 منتشر شده است. محدث ارموی ضمن مقدمه مفصلی بر این کتاب، از راویان متعدد ثقفی یاد کرده و درباره نسخ کتاب سخن گفته است. چاپ دیگر آن در بیروت انجام شده است. تا کنون دو ترجمه از این اثر نیز عرضه شده است که ترجمه عطاردی مقدمه ای ارزشمند درباره کتاب و نسخ آن در بر دارد.
wikinoor: عزیزالله عطاردی ارائه شده است.
مترجم در ابتدای کتاب در مقدمه نسبتاً مفصلی زندگانی نویسنده و آثار او و از جمله اهمیت، نسخه ها و چاپ کتاب غارات و در آخر سفر به کشمیر و چگونگی ترجمه کتاب در سال 1363ش را شرح داده است
این کتاب تألیف قرن سوم هجری و از کهن ترین متون عربی و اسلامی در موضوع اخبار و حوادث ایام حکومت حضرت علی(ع) پس از جنگ صفین و قضیه حکمیت و اقدامات معاویه پس از آن است. معاویه پس از جنگ صفین، گروهی از عمال خون خوار و بی رحم خود را مأمور کرد تا افرادی را اجیر کرده و ناگهان به شهرهایی در عراق و حجاز شبیخون بزنند و قتل و غارت نموده و موجب اذیت و آزار دوستان حضرت علی(ع) بشوند و در شهرها و ولایات اضطراب و ناامنی ایجاد نموده و حکومت آنحضرت را تضعیف کنند.
عطاردی در ابتدای بخش اعلام، کتاب را چنین معرفی کرده است: «این کتاب از زمان تألیف تاکنون مورد توجه و انظار محققان و مؤلفان بوده و در آن، تعدای از رجال و مشاهیر صدر اسلام، ذکر شده است. در آن میان، گروهی از صحابه، تابعین و محدثان و راویان هستند. در این اثر، گروهی از حاکمان، والیان، امیران لشکر و جنگجویان به عناوین مختلف آمده اند. تعدادی از مردان صالح و شایسته و جماعتی هم از منافقان و منحرفان و زاهدان ریائی و دنیاپرست ذکر شده اند؛ کسانی که آثار نیک از خود بجای گذاشتند و یا برای خود بدنامی و لعن ابدی فراهم کردند».
مترجم برای استفاده بیشتر خوانندگان این کتاب، اعلام مذکور در آن را به ترتیب حروف الفبا فهرست بندی کرده و شرح حال مختصری از آن ها را آورده است. هدف وی از این کار، آن بوده که خوانندگان با رجال عصر اول اسلام که دارای افکار متفاوتی بودند، آشنا گردیده و صالحان را از منافقان تمیز دهند.
از جمله اعلام ذکر شده در کتاب می توان از افراد زیر نام برد: ابراهیم بن محمد، ابن ابی لیلی، ابن جریح، ابن سیرین، ابن عطیه، ابن کواء، ابن مثنی کلبی، ابواسحاق حمدانی، ابواسماعیل کثیر النواء، ابوالاسود دئلی، ابوذر غفاری، ابوسعید خدری، امری القیس بن عدی، ام سلمه، بکر بن وائل، ثعلبة بن یزید، جابر بن عبدالله انصاری، حسّان بن ثابت، عبدالرحمن بن عوف، عدی بن حاتم، عمار بن یاسر، میثم تمار و هانی بن خطاب.
مترجم در ابتدای کتاب در مقدمه نسبتاً مفصلی زندگانی نویسنده و آثار او و از جمله اهمیت، نسخه ها و چاپ کتاب غارات و در آخر سفر به کشمیر و چگونگی ترجمه کتاب در سال 1363ش را شرح داده است
این کتاب تألیف قرن سوم هجری و از کهن ترین متون عربی و اسلامی در موضوع اخبار و حوادث ایام حکومت حضرت علی(ع) پس از جنگ صفین و قضیه حکمیت و اقدامات معاویه پس از آن است. معاویه پس از جنگ صفین، گروهی از عمال خون خوار و بی رحم خود را مأمور کرد تا افرادی را اجیر کرده و ناگهان به شهرهایی در عراق و حجاز شبیخون بزنند و قتل و غارت نموده و موجب اذیت و آزار دوستان حضرت علی(ع) بشوند و در شهرها و ولایات اضطراب و ناامنی ایجاد نموده و حکومت آنحضرت را تضعیف کنند.
عطاردی در ابتدای بخش اعلام، کتاب را چنین معرفی کرده است: «این کتاب از زمان تألیف تاکنون مورد توجه و انظار محققان و مؤلفان بوده و در آن، تعدای از رجال و مشاهیر صدر اسلام، ذکر شده است. در آن میان، گروهی از صحابه، تابعین و محدثان و راویان هستند. در این اثر، گروهی از حاکمان، والیان، امیران لشکر و جنگجویان به عناوین مختلف آمده اند. تعدادی از مردان صالح و شایسته و جماعتی هم از منافقان و منحرفان و زاهدان ریائی و دنیاپرست ذکر شده اند؛ کسانی که آثار نیک از خود بجای گذاشتند و یا برای خود بدنامی و لعن ابدی فراهم کردند».
مترجم برای استفاده بیشتر خوانندگان این کتاب، اعلام مذکور در آن را به ترتیب حروف الفبا فهرست بندی کرده و شرح حال مختصری از آن ها را آورده است. هدف وی از این کار، آن بوده که خوانندگان با رجال عصر اول اسلام که دارای افکار متفاوتی بودند، آشنا گردیده و صالحان را از منافقان تمیز دهند.
از جمله اعلام ذکر شده در کتاب می توان از افراد زیر نام برد: ابراهیم بن محمد، ابن ابی لیلی، ابن جریح، ابن سیرین، ابن عطیه، ابن کواء، ابن مثنی کلبی، ابواسحاق حمدانی، ابواسماعیل کثیر النواء، ابوالاسود دئلی، ابوذر غفاری، ابوسعید خدری، امری القیس بن عدی، ام سلمه، بکر بن وائل، ثعلبة بن یزید، جابر بن عبدالله انصاری، حسّان بن ثابت، عبدالرحمن بن عوف، عدی بن حاتم، عمار بن یاسر، میثم تمار و هانی بن خطاب.
wikinoor: خلافت و پس از آن است. از آن جهت که در این اثر به غارت های معاویه در قلمرو امیرمؤمنان پرداخته شده، به الغارات شهرت یافته است. مؤلف در این اثر از راویان شیعه و سنی بهره برده و از این رو منبعی غنی را پدید آورده است. الغارات همواره مورد توجه و استفاده عالمان شیعی بوده است. علامه مجلسی و ابن ابی الحدید نقش به سزایی در زنده نگه داشتن این کتاب داشته اند. این کتاب بارها به زبان فارسی ترجمه شده است.
ابواسحاق ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال ثقفی اصفهانی معروف به ابن هلال ثقفی، محدّث، فقیه، مورخ و مؤلف شیعه امامی قرن سوم هجری قمری است. او برای تبلیغ تشیع به اصفهان رفت و در آنجا ماندگار شد. از برجسته ترین راویان روایات ثقفی، احمد بن محمد بن خالد برقی و صفّار قمی هستند. بیشتر علمای رجال شیعه از او تمجید کرده و او را از جمله راویان مورد اعتماد دانسته اند. معروف ترین کتاب او، الغارات است که به تجاوزهای لشکر معاویه به مناطق تحت حکومت حضرت علی(ع) پرداخته است.
این کتاب در برخی منابع به نام «الاستنفار و الغارات» و در بعضی دیگر با نام «الاسفار و الغارات» ثبت شده است ولی در میان علما و محافل علمی به «الغارات» معروف است. به نظر می آید که نام کتاب بر گرفته از یکی از سخنان امام است.(شُنَّت عَلیکُمُ الغَاراتُ).
ابواسحاق ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال ثقفی اصفهانی معروف به ابن هلال ثقفی، محدّث، فقیه، مورخ و مؤلف شیعه امامی قرن سوم هجری قمری است. او برای تبلیغ تشیع به اصفهان رفت و در آنجا ماندگار شد. از برجسته ترین راویان روایات ثقفی، احمد بن محمد بن خالد برقی و صفّار قمی هستند. بیشتر علمای رجال شیعه از او تمجید کرده و او را از جمله راویان مورد اعتماد دانسته اند. معروف ترین کتاب او، الغارات است که به تجاوزهای لشکر معاویه به مناطق تحت حکومت حضرت علی(ع) پرداخته است.
این کتاب در برخی منابع به نام «الاستنفار و الغارات» و در بعضی دیگر با نام «الاسفار و الغارات» ثبت شده است ولی در میان علما و محافل علمی به «الغارات» معروف است. به نظر می آید که نام کتاب بر گرفته از یکی از سخنان امام است.(شُنَّت عَلیکُمُ الغَاراتُ).
wikishia: الغارات_(کتاب)