برابر پارسی : بروگرد
بروجرد
برابر پارسی : بروگرد
فارسی به انگلیسی
فرهنگ فارسی
شهرستانی است از استان ششم ( لرستان ) که از شمال به ملایر از جنوب و مغرب به خرم آباد و از مشرق به اراک محدود است هوای آن معتدل ملایم و سالم است . جمعیت حوزه بروجرد ۱۳٠۲۸۱ تن و جمعیت شهر بروجرد ۱٠۱۳۴۵ تن است . مشرق و مغرب آن را کوههایی احاطه کرده اند . مرتفعترین قله آنها ( کوه گرو ) حدود ۴۲٠٠ متر ارتفاع دارد .
شهرستان بروجرد یکی از شهرستان های استان ششم کشور بوده و محدود است از شمال به شهرستان میر از جنوب و مغرب به شهرستان خرم آباد از مشرق به شهرستان اراک هوای شهرستان معتدل و سالم و میزان بارندگی آن بطور متوسط در سال ۴۵ سانتیمتر است .
شهرستان بروجرد یکی از شهرستان های استان ششم کشور بوده و محدود است از شمال به شهرستان میر از جنوب و مغرب به شهرستان خرم آباد از مشرق به شهرستان اراک هوای شهرستان معتدل و سالم و میزان بارندگی آن بطور متوسط در سال ۴۵ سانتیمتر است .
لغت نامه دهخدا
بروجرد. [ ب ُ ج ِ ] ( اِخ ) وروجرد. وروگرد. ولوگرد. بروگرد . شهرکیست خرم [ از جبال ] و بانعمت ، و از وی زعفران و میوه نیک خیزد. ( حدود العالم ، ذیل بروگرد ). شهری است بین همدان و کرج ، اول قریه ای بود بعد بزرگ شد. ( از مراصدالاطلاع ). لقب این شهر دارالسرور بوده است. ( یادداشت دهخدا ). شهری است زیبا از بلاد جبل در هجده فرسنگی همدان. این شهر انهار و اشجار زیاد دارد. ( از الانساب سمعانی ). شهری است بین همدان و کرج ، با همدان هجده فرسنگ و با کرج ده فرسنگ فاصله دارد. طول آن نیم فرسخ و عرض آن اندک است. ابتدا قریه ای بیش نبودو چون «حمولة» وزیر آل ابودلف کارش بالا گرفت آنجا رامنزلگاه خود ساخت و منبری در آنجا برای خود اختیار نمود. شهری است مستحکم و پر خیر و برکت که میوه های آن به کرج ( کرج ابودلف ، کره رود ) حمل میشود. زعفران نیز در آنجا میروید. ( از معجم البلدان ). نام شهری است نزدیک به همدان و اصل در آن پیروزگرد بوده یعنی شهر فیروز و معرب شده است. ( از آنندراج ). شهر بروجرد مرکز شهرستان بروجرد از استان ششم کشور بوده ، مشخصات آن بشرح زیر است : مختصات جغرافیایی - این شهر در 48 درجه و 40 دقیقه طول شرقی و 33 درجه و 54 دقیقه عرض شمالی واقع است و اختلاف ساعت آن با تهران 11 دقیقه است. فاصله بروجرد نسبت به شهرهای مجاور بشرح زیر است : طهران 533، خرم آباد 111، همدان 143، اراک 226، خمین 275، گلپایگان 323، ملایر 57 کیلومتر. هوای شهر سردسیر سالم و در تابستان معتدل و در زمستان خیلی سرد می شود. شهر بروجرد طبق آخرین صورت اداره آمار دارای 46هزار تن سکنه است و در حدود 900 باب مغازه و دکاکین و دوهزار عمارات مختلف و پنج دستگاه ساختمان دولتی متعلق به شهرداری ، بهداری ، فرهنگ ، پست و تلگراف و دارائی است. دو بازار بزرگ آن مشهور به بازار مسجد شاه و بازار مسجد جامع است. از میدان مرکزی شهر دو خیابان در جهت شمال و جنوب احداث شده به خیابان شاهپور مشهور و طرفین آن به شوسه ملایر - خرم آباد منتهی می گردد. آب آشامیدنی از قنوات امامزاده جعفر و غلامعلی خان بیرجندی تأمین می شود. در این شهر 4 دبیرستان و 12دبستان پسرانه و 7 دبستان دخترانه وجود دارد. اکثر ساکنان شهر مسلمان و شیعه اثناعشری می باشند. در حدود 2500 تن کلیمی نیز در این شهر ساکنند. از بناهای تاریخی شهر بنای مسجد جامع است که از آثار قرن چهارم هجری است. بناهای مسجد شاه ، امامزاده جعفر، امامزاده قاسم ، امامزاده بیژن ، شاهزاده ابوالحسن نیز از آثارقدیمه آن میباشد. ( از فرهنگجغرافیایی ایران ج 6 ).
بروجرد. [ ب ُ ج ِ ] (اِخ ) (شهرستان ...) یکی از شهرستان های استان ششم کشور بوده و محدود است از شمال به شهرستان ملایر، از جنوب و مغرب به شهرستان خرم آباد، از مشرق به شهرستان اراک . هوای شهرستان معتدل و سالم و میزان بارندگی آن بطور متوسط در سال 45 سانتیمتر است . کوه های مرتفع گرو، الشتر و شیخ میری در غرب و کوه های ونائی و توده زن در شرق شهرستان واقع شده و ارتفاع مرتفعترین قله ٔ کوه گرو در حدود 4200 متر است . کوه گرو بطرف سیلاخور و بختیاری ادامه داشته و به اشتران کوه متصل میشود. شهر بروجرد در ارتفاع 1400 متر واقع شده و هر قدر که به سمت جنوب پیش میرود از ارتفاع منطقه کاسته میشود بطوریکه در سیلاخور پائین ارتفاع از سطح دریا 1180 متر است . رودخانه های مهم شهرستان عبارتند از رودخانه ٔ باغشاه که از ارتفاعات توده زن و شیخ میری سرچشمه گرفته قسمتی از آبادیهای شمالی شهرستان را مشروب می نماید، رودخانه ٔ قلعه کرم از ارتفاعات سیلاخور بالا سرچشمه گرفته قسمتی از قراء سیلاخور بالا و پائین را مشروب می نماید، رودخانه ٔ ونائی که از ارتفاعات ونائی سرچشمه گرفته به رودخانه ٔ باغ شاه منتهی می شود. شهرستان بروجرد از چهار بخش اشترینان ، درود (دورود)، الیگودرز و حومه تشکیل شده است . جمع آبادیها اعم از شهر و قصبه و ده 739و جمعیت آن در حدود 252هزار تن است . زبان مادری سکنه ٔ شهرستان فارسی لری و مذهب عموم مسلمانان شیعه ٔ اثناعشری است . محصول عمده ٔ شهرستان عبارت است از غلات ، حبوب ، پنبه ، میوه ، چغندرقند، توتون ، و مختصر برنج . در کوهستان فیال کانهای زغال سنگ و گوگرد و سرب کشف شده ولی استخراج نمی گردد. از صنایع دستی مردان ورشوسازی و تخت خواب و صندلی سفری سازی شهرت دارد. صنایع دستی زنان بافتن قالی و قالیچه و جاجیم و گلیم است . راههای شوسه ٔ شهرستان عبارت است از راه شوسه ٔ بروجرد به ملایر، بروجرد به درود و خرم آباد، درود به الیگودرز که تا ایستگاه ازنا راه آهن و از ازنا تا الیگودرز شوسه ٔ درجه 3 می باشد. (از فرهنگجغرافیایی ایران ج 6).
دانشنامه عمومی
بُروجـِرد مرکز شهرستان بروجرد، دومین شهر پرجمعیت استان لرستان و سی و نهمین شهر پرجمعیت ایران است. این شهر در شمال دشتی حاصلخیز به نام سیلاخور قرار گرفته و قله های مرتفع گرّین از مجموعه رشته کوه های زاگرس، شمال غربی تا جنوب شرقی آن را دربر گرفته اند. سراب های دائمی متعددی که از دامنه این کوه ها جاری است در اقتصاد منطقه و توسعه شهر بروجرد نقش داشته اند. بروجرد از گذشته های دور، دارای موقعیت ویژه ارتباطی بوده است و امروزه نیز قرارگیری این شهر بر سر شاهراه تهران - جنوب یکی از عوامل رونق اقتصادی آن به شمار می رود. بروجرد در اواخر دوره ساسانیان یکی از شهرهای توابع ناحیه پهله از سرزمین ماد بود. حموله وزیر محلی آل ابی دلف از حکمرانان عباسی بین سال های ۲۱۰ تا ۲۵۸ هجری قمری در عمران بروجرد کوشید و در آن منبری برپا کرد. محمدتقی حسام السلطنه شاهزاده قاجار و حاکم ولایت بروجرد و مضافات، در سال ۱۲۴۲ ه.ق حکومت ولایت لرستان و ولایت خوزستان را نیز به دست آورد و بروجرد را حاکم نشین حکمرانی بروجرد، لرستان و خوزستان کرد.جمعیت شهر بروجرد بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ خورشیدی مرکز آمار ایران، ۲۳۴٬۹۹۷ نفر گزارش شده است. منطقه بروجرد یکی از مراکز مهم گویش وران گویش لری بروجردی است و زبان گفتاری رایج در شهر بروجرد زبان لری و گویش بروجردی است. به دلیل فعالیت شرکت های مختلف پویانمایی رایانه ای در این شهر، بروجرد از سال ۱۳۸۹ به عنوان «پایتخت انیمیشن ایران» انتخاب شده است. به دلیل وجود تعداد زیادی واحدهای تولیدی و صنعتی و عرضه محصولات آن ها در بازار داخلی و خارجی، بروجرد قطب صنعتی استان لرستان محسوب می شود.
مسجد رنگینه از دوره زندیان
مسجد قلعه از دوره قاجار
امامزاده قاسم
بازار بروجرد
سه گانه تاریخی فرهنگی بروجرد
بافت تاریخی بروجرد
گرد و کرد در اسامی شهرهای ایرانی به معنای شهر، آبادی و ساخته و اثر هستند. اشکانیان و ساسانیان شهرها را بیشتر با پسوند گرد می ساخته اند همانند سوسنگرد، بروگرد و دارابگرد. عده ای نام درست بروجرد را ویروگرد دانسته اند که به معنای شهر و ساخته ویرو شاهزاده اشکانی است. کوهی در غرب بروجرد با نام ولاش نیز یادآور نام شاهان اشکانی است. اما معتبرترین نوشته ها، بروجرد را پیروزگرد دانسته اند که آن را به فیروز ساسانی منتسب می کند. سعید نفیسی بروجرد را از شهرهای ساسانیان و اصل آن را بروگرد و ساخته از «بر» + «گرد» دانسته است که به معنای شهری است که گرد است و بر و میوه فراوان دارد. یزدگرد سوم پادشاه ساسانی پس از شکست از اعراب به منطقه بروجرد گریخت و سپاهیانش در آن محل بر + او + گرد آمدند و به این ترتیب نام این محل بَروگرد شد.در کتاب های تاریخی از بروجرد با نام های گوناگون نام برده شده است مانند بَروجرد، فلوجرد، اردکرد، یزدگرد، ولوگرد. روحبخشان در کتاب «جغرافیای تاریخی بروجرد» بیش از سی مورد از صورتهای مختلف نام این شهر را به تفصیل ذکر نموده است.امروزه بروجرد در گویش بروجردی وُوری یرد vūriyerd و در لری خرم آبادی وُروگرد vorūgerd نامیده می شود. بروگرد borūgerd نام روستایی آن و نیز نام به کار رفته در نوشته های پارسی سره و بروجرد borūjerd نام رسمی این شهر است.
مسعود میرزا ظل السلطان از بروجرد با عنوان شهر سبز حضرت سلیمان یاد کرده است. به دلیل اینکه شجاع الدین لر مدتی در این شهر سکونت داشت لقب شهر شجاعان را به آن دادند.محمدتقی خان حکیم به دلیل صفای شهر در فصل بهار از این شهر با دارالسرور نام برده است. همچنین لقب دیگری با نام دارالشوکه در پشت سکه های ضرب بروجرد در دوره قاجار دیده شده است.
در ناحیه بروجرد به ویژه در دشت سیلاخور، تعداد زیادی تپه های باستانی و تاریخی وجود دارد که از دوره های پیش از تاریخ تا قرن معاصر آباد بوده اند. از نظر باستان شناسی، تپه قرق با قدمت عصر مس در دهستان شیروان، از مهم ترین تپه های باستانی شهرستان بروجرد است که تا پنج طبقه لایه برداری و مطالعه شده است. اشکال هندسی و رنگ اخرایی سفال های کشف شده قدمت آن را با تپه گیان و کوهدشت لرستان هم زمان می کند. در لایه های بیرونی، تک سفال هایی از دوره های بعدی از جمله اشکانیان هم در آن دیده می شود (ص. ۹). تپه قلعه رومیان نیز در سه کیلومتری جنوب بروجرد از تپه های مهم باستانی منطقه است که تا قرن نهم دارای اهمیت نظامی بوده است (همان).
مسجد رنگینه از دوره زندیان
مسجد قلعه از دوره قاجار
امامزاده قاسم
بازار بروجرد
سه گانه تاریخی فرهنگی بروجرد
بافت تاریخی بروجرد
گرد و کرد در اسامی شهرهای ایرانی به معنای شهر، آبادی و ساخته و اثر هستند. اشکانیان و ساسانیان شهرها را بیشتر با پسوند گرد می ساخته اند همانند سوسنگرد، بروگرد و دارابگرد. عده ای نام درست بروجرد را ویروگرد دانسته اند که به معنای شهر و ساخته ویرو شاهزاده اشکانی است. کوهی در غرب بروجرد با نام ولاش نیز یادآور نام شاهان اشکانی است. اما معتبرترین نوشته ها، بروجرد را پیروزگرد دانسته اند که آن را به فیروز ساسانی منتسب می کند. سعید نفیسی بروجرد را از شهرهای ساسانیان و اصل آن را بروگرد و ساخته از «بر» + «گرد» دانسته است که به معنای شهری است که گرد است و بر و میوه فراوان دارد. یزدگرد سوم پادشاه ساسانی پس از شکست از اعراب به منطقه بروجرد گریخت و سپاهیانش در آن محل بر + او + گرد آمدند و به این ترتیب نام این محل بَروگرد شد.در کتاب های تاریخی از بروجرد با نام های گوناگون نام برده شده است مانند بَروجرد، فلوجرد، اردکرد، یزدگرد، ولوگرد. روحبخشان در کتاب «جغرافیای تاریخی بروجرد» بیش از سی مورد از صورتهای مختلف نام این شهر را به تفصیل ذکر نموده است.امروزه بروجرد در گویش بروجردی وُوری یرد vūriyerd و در لری خرم آبادی وُروگرد vorūgerd نامیده می شود. بروگرد borūgerd نام روستایی آن و نیز نام به کار رفته در نوشته های پارسی سره و بروجرد borūjerd نام رسمی این شهر است.
مسعود میرزا ظل السلطان از بروجرد با عنوان شهر سبز حضرت سلیمان یاد کرده است. به دلیل اینکه شجاع الدین لر مدتی در این شهر سکونت داشت لقب شهر شجاعان را به آن دادند.محمدتقی خان حکیم به دلیل صفای شهر در فصل بهار از این شهر با دارالسرور نام برده است. همچنین لقب دیگری با نام دارالشوکه در پشت سکه های ضرب بروجرد در دوره قاجار دیده شده است.
در ناحیه بروجرد به ویژه در دشت سیلاخور، تعداد زیادی تپه های باستانی و تاریخی وجود دارد که از دوره های پیش از تاریخ تا قرن معاصر آباد بوده اند. از نظر باستان شناسی، تپه قرق با قدمت عصر مس در دهستان شیروان، از مهم ترین تپه های باستانی شهرستان بروجرد است که تا پنج طبقه لایه برداری و مطالعه شده است. اشکال هندسی و رنگ اخرایی سفال های کشف شده قدمت آن را با تپه گیان و کوهدشت لرستان هم زمان می کند. در لایه های بیرونی، تک سفال هایی از دوره های بعدی از جمله اشکانیان هم در آن دیده می شود (ص. ۹). تپه قلعه رومیان نیز در سه کیلومتری جنوب بروجرد از تپه های مهم باستانی منطقه است که تا قرن نهم دارای اهمیت نظامی بوده است (همان).
wiki: بروجرد
فرهنگ فارسی ساره
بروگرد
نقل قول ها
بُروجِرد مرکز شهرستان، دومین شهر پرجمعیت لرستان، ایران است.
• «شهری است معروف نزدیک به همدان. آب و درخت و میوه بسیار دارد. -> ابوعبدالله زکریا قزوینی
• «شهری است معروف نزدیک به همدان. آب و درخت و میوه بسیار دارد. -> ابوعبدالله زکریا قزوینی
wikiquote: بروجرد
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] بروجرد (شهر). شهر بروجرد، مرکز شهرستان بروجرد، از شهرهای استان لرستان در ارتفاع ۱۵۸۰ متری از سطح دریا در ۱۱۰ کیلومتری شمال شرقی شهر خرم آباد (مرکز استان لرستان) و ۴۰۷ کیلومتری جنوب غربی شهر تهران واقع است.
گاهی حداکثر دمای آن به ۳۹ درجه و حداقل دمای آن به ۵ر۱۰ درجه زیر صفر می رسد. میانگین بارش سالانه آن حدود۴۴۰ میلیمتر است.
بناهای تاریخی
ویرانه های قلعه رَمیان (رمیو) در سه کیلومتری شهر بروجرد در آبادی رمیان واقع است. این شهر دارای بازار و کاروانسرای قدیمی است که سنگ نوشته ای به تاریخ ۱۲۰۹ در آن نصب شده است. از زیارتگاه های اهالی بروجرد امامزاده جعفر است که در مشرق شهر با گنبدی هرمی شکل قرار دارد. اصل بنا از دوره سلجوقی (۵۱۹)، و مزین به کاشی کاری هایی از دوره های صفویه و قاجاریه است.
مساجد شهر بروجرد
شهر بروجرد چندین مسجد دارد؛ از جمله مسجد قدیمی جامع در مشرق آن با آثاری از دوره های سلجوقی و صفویه که در سال های ۱۰۲۲ـ۱۲۰۹ چند بار قسمت هایی بر آن اضافه یا بخش هایی از آن مرمت شده است مسجد سلطانی یا مسجد شاه با کتیبه هایی از دوره قاجاریه که به احتمال (ضعیف) روی مسجدی قدیمی بنا شده است و مسجد قلعه در محله دودانگه که در ۱۳۱۰ـ۱۳۱۱ ساخته شده است.
مقبره مهم شهر
...
گاهی حداکثر دمای آن به ۳۹ درجه و حداقل دمای آن به ۵ر۱۰ درجه زیر صفر می رسد. میانگین بارش سالانه آن حدود۴۴۰ میلیمتر است.
بناهای تاریخی
ویرانه های قلعه رَمیان (رمیو) در سه کیلومتری شهر بروجرد در آبادی رمیان واقع است. این شهر دارای بازار و کاروانسرای قدیمی است که سنگ نوشته ای به تاریخ ۱۲۰۹ در آن نصب شده است. از زیارتگاه های اهالی بروجرد امامزاده جعفر است که در مشرق شهر با گنبدی هرمی شکل قرار دارد. اصل بنا از دوره سلجوقی (۵۱۹)، و مزین به کاشی کاری هایی از دوره های صفویه و قاجاریه است.
مساجد شهر بروجرد
شهر بروجرد چندین مسجد دارد؛ از جمله مسجد قدیمی جامع در مشرق آن با آثاری از دوره های سلجوقی و صفویه که در سال های ۱۰۲۲ـ۱۲۰۹ چند بار قسمت هایی بر آن اضافه یا بخش هایی از آن مرمت شده است مسجد سلطانی یا مسجد شاه با کتیبه هایی از دوره قاجاریه که به احتمال (ضعیف) روی مسجدی قدیمی بنا شده است و مسجد قلعه در محله دودانگه که در ۱۳۱۰ـ۱۳۱۱ ساخته شده است.
مقبره مهم شهر
...
wikifeqh: قنات دارد.
محصولات کشاورزی و دامی
محصولات عمده آن غلات بویژه گندم، چغندر قند، دانه های روغنی و نباتات علوفه ای است. در مناطق شمالی بروجرد (دهستان های دره صیدی و بردسره) بیشترین مراتع وجود دارد؛ ازینرو دامداری در این دهستان ها و نیز سایر دهستان های شهرستان دارای اهمیت فراوان است. پرورش طیور نیز از جمله فعالیت های اقتصادی است. بازار فروش فرآورده های زراعی، دامداری و طیور، بیشتر شهر بروجرد است.
صنایع دستی
صنایع دستی شهرستان بروجرد، قالیبافی و قالیچه بافی است و ورشوسازی آن معروف بوده است. این شهرستان کارخانه سیمان دارد.
راه های مواصلاتی
...
محصولات کشاورزی و دامی
محصولات عمده آن غلات بویژه گندم، چغندر قند، دانه های روغنی و نباتات علوفه ای است. در مناطق شمالی بروجرد (دهستان های دره صیدی و بردسره) بیشترین مراتع وجود دارد؛ ازینرو دامداری در این دهستان ها و نیز سایر دهستان های شهرستان دارای اهمیت فراوان است. پرورش طیور نیز از جمله فعالیت های اقتصادی است. بازار فروش فرآورده های زراعی، دامداری و طیور، بیشتر شهر بروجرد است.
صنایع دستی
صنایع دستی شهرستان بروجرد، قالیبافی و قالیچه بافی است و ورشوسازی آن معروف بوده است. این شهرستان کارخانه سیمان دارد.
راه های مواصلاتی
...
wikifeqh: بروجرد_(شهرستان)
پیشنهاد کاربران
در پهلوی " بزروکرت " در پارسی " برزوگرد " به معنای شهر و ساخته بزرو که تازی آن بروجرده شده و از نام سپهسالار داریوش سوم هخامنشی ، آریوبرزین ( آریو برزن = آریوبرزوس ) گرفته شده است که در سال 332 پیش از میلاد پس از نبردی سخت با نیروهای آفندی اسکندر مقدونی در دربند پارس جان باخت.
از نظرم نام این شهر باروگرد به معنی حصار و دیوار گرد هست که دور شهر بوده و معرب آن تبدیل به بروجرد شده است
شهر ی در استان لرستان که حدود 300000نفر جمعیت داره، از جاهای گرشگری ان می توان به : گلدشت ، ونایی، سد ابسرده ، سراب کرتیل اشاره کرد
بروجرد درگویش محلی ویرویرد یا وروگرد میباشد که طبق کتب تاریخی ویرو پسر بلاش یا ولاش اشکانی پهله ایی بوده است ساخت شهر بروجرد منسوب به ویرو بوده است
به گمان، دگرگون شده ی بهرام گِرد است، شهری که به دست بهرام ساسانی ساخته شده است.
گمانه های دیگری وجود دارند :
پیروز گِرد ( شهر ساخته شده به دست "پیروز" ساسانی )
ویروگِرد ( شهر ساخته شده به دست "ویرو" شاهزاده اشکانی )
موارد دیگر رو هم دوستان اشاره کردند.
گمانه های دیگری وجود دارند :
پیروز گِرد ( شهر ساخته شده به دست "پیروز" ساسانی )
ویروگِرد ( شهر ساخته شده به دست "ویرو" شاهزاده اشکانی )
موارد دیگر رو هم دوستان اشاره کردند.
کلمات دیگر: