چاه معروفی است در شهر مکه
چاه زمزم
فرهنگ فارسی
لغت نامه دهخدا
چاه زمزم. [ هَِ زَ زَ ] ( اِخ ) چاه معروفی است در شهر مکه. بئر زمزم. رَواء. ( منتهی الارب ). رجوع به زمزم شود.
دانشنامه عمومی
چاه زمزم چاه مقدس آبی است در مسجدالحرام واقع در شهر مکه. چاه زمزم یکی از آثار مسجد الحرام است که با نام های چاه اسماعیل، حفیرة عبدالمطلب، شفاء سُقم، عافیه، مَیمونه، طُعم، بَرکة، بَرّة، شناخته می شود. در «کتاب مقدس» نام این مکان (که طبق متن کتاب مقدس یک چاه است) «بِئِر شَبَع» می باشد. این چاه در نزدیکی مقام ابراهیم و در هجده متری کعبه، در زیرزمین واقع است و آب آن توسط پمپ از طریق لوله کشی به زائرین می رسد. این چاه در قسمت شرقی مسجدالحرام قرار دارد و همانند دیگر مشاهد حج، از آثار ابراهیم، اسماعیل و هاجر است. به عقیده مسلمانان این چاه به صورت معجزه آمیزی هزاران سال پیش توسط جبرئیل در زمان ابراهیم برای نوزاد تشنه او اسماعیل به وجود آمده است. سالیانه میلیون ها نفر در زمان حج واجب یا عمره به دیدن چاه زمزم می روند تا از آب آن بنوشند. بر اساس قانون عربستان سعودی، آب چاه زمزم به هیچ صورت در خارج از عربستان اجازه فروش ندارد، ولی به دلیل درخواست های زیاد فروش آبهای قلابی زمزم رونق خاصی دارد.
مسجد الحرام
کعبه
واژهٔ «زم» در زبان های اوستایی و پهلوی به معنی زمستان و سردی است. واژهٔ زمین (گاه به صورت مخفف «زمی») از همین زم ساخته شده است با پسوند «ین»، چراکه جوهر زمین سرد انگاشته می شده، و زمیک پهلوی (به معنی زمین) نیز از همان ریشه است، که در اوستایی به صورت «زم» آمده است.
بر اساس داستانهای اسلامی، پس از آنکه ابراهیم به دستور خداوند متعال، همسر و فرزندش را ترک کرد، تشنگی بر آن ها چیره شد، هاجر به دنبال آب میان کوه صفا و کوه مروه دوید. سرانجام جبرئیل بال یا پاشنه پای خود را بر زمین کوفت و زمزم جوشید، برای حفظ جان اسماعیل و هاجر پدیدآورد.
مدتی بعد از پدیدار شدن چاه، آثار چاه از میان رفت تا آن که عبدالمطلب بار دیگر آن را حفر نمود و از آن زمان تاکنون حاجیان از این آب بهره مند می شوند. در توسعه اخیر سالن های جداگانه ای برای زنان و مردان، در طبقه زیرزمین مطاف، در کنار چاه ساخته شده و زائران از شیرهای آبی که در آنجا نصب شده و نیز از ظرف های ویژه ای که در نقاط مختلف مسجد الحرام از آب زمزم پر می شود استفاده می کنند.این چاه در آغاز، منبع تأمین آب مکه بود و پس از آن چاه های دیگری در مکه و اطراف آن ایجاد شد. عرب ها برای این چاه تقدس بسیار قائل بودند.
مسجد الحرام
کعبه
واژهٔ «زم» در زبان های اوستایی و پهلوی به معنی زمستان و سردی است. واژهٔ زمین (گاه به صورت مخفف «زمی») از همین زم ساخته شده است با پسوند «ین»، چراکه جوهر زمین سرد انگاشته می شده، و زمیک پهلوی (به معنی زمین) نیز از همان ریشه است، که در اوستایی به صورت «زم» آمده است.
بر اساس داستانهای اسلامی، پس از آنکه ابراهیم به دستور خداوند متعال، همسر و فرزندش را ترک کرد، تشنگی بر آن ها چیره شد، هاجر به دنبال آب میان کوه صفا و کوه مروه دوید. سرانجام جبرئیل بال یا پاشنه پای خود را بر زمین کوفت و زمزم جوشید، برای حفظ جان اسماعیل و هاجر پدیدآورد.
مدتی بعد از پدیدار شدن چاه، آثار چاه از میان رفت تا آن که عبدالمطلب بار دیگر آن را حفر نمود و از آن زمان تاکنون حاجیان از این آب بهره مند می شوند. در توسعه اخیر سالن های جداگانه ای برای زنان و مردان، در طبقه زیرزمین مطاف، در کنار چاه ساخته شده و زائران از شیرهای آبی که در آنجا نصب شده و نیز از ظرف های ویژه ای که در نقاط مختلف مسجد الحرام از آب زمزم پر می شود استفاده می کنند.این چاه در آغاز، منبع تأمین آب مکه بود و پس از آن چاه های دیگری در مکه و اطراف آن ایجاد شد. عرب ها برای این چاه تقدس بسیار قائل بودند.
wiki: چاه زمزم
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] چاه زمزم، از دیگر آثار مسجد الحرام است که با نامهای چاه اسماعیل، حفیرة عبدالمطلب، شفاء سقم، عافیه، میمونه، طعم، برکة، برة و... شناخته می شود.
این چاه در قسمت شرقی مسجدالحرام قرار دارد و همانند دیگر مشاهد حج ، از آثار ابراهیم، اسماعیل و هاجر است. در روایات اسلامی آمده است: پس از آنکه ابراهیم علیه السّلام ، همسر و فرزندش را ترک کرد، تشنگی بر آنها چیره شد و خداوند به وسیله جبرئیل ، چاه زمزم را برای حفظ جان اسماعیل علیه السّلام و هاجر پدید آورد. بدین صورت، چاه زمزم آیتی از آیات الهی است. این چاه در آغاز، منبع تامین آب مکه بود و پس از آن چاه های دیگری در مکه و اطراف آن ایجاد شد. عرب ها برای این چاه تقدس بسیار قائل بودند و حتی می گویند که ساسان بن بابکان جد سلسله ساسانی نیز از این چاه آب نوشیده است! این را نشانی از آن دانسته اند که ایرانیان هم برای زمزم حرمتی قائل بوده اند.
اهمیت زمزم
وجود این چاه و اهمیت آن برای مردم مکه سبب شده بود تا در قریش منصب سقایت به وجود آید. این منصب در اوان ظهور اسلام ، در دست عباس عموی پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم بود. گفته شده که در جاهلیت مدت زمانی این چاه پر شده بود و عبدالمطلب آن را از نو گشود. از آن زمان تا به امروز این چاه مورد استفاده قرار می گیرد، گرچه آب آن، کم و زیاد می شود.
آب زمزم در روایات
در روایات اهل بیت علیهم السّلام ، نوشیدن از آب زمزم سفارش شده و همه مسلمانان به متبرک بودن آن باور دارند. امام علی علیه السّلام فرمود: ماء زمزم خیر ماء علی وجه الارض؛ آب زمزم، بهترین آب روی زمین است. روایات موجود نشان می دهد که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم و امامان علیهم السّلام به طور معمول بعد از طواف، از آب زمزم استفاده می کردند. اکنون برخی از شرکت های عمرانی یا خدماتی در کشور سعودی، ظرف هایی از آب زمزم را به عنوان هدیه در اختیار حجاج قرار می دهند. هنگامی که بنی عباس سقایت را حق خانوادگی خویش می دانستند، قبه ای بر روی زمزم ساخته بودند که قرن ها برپا بود و پیوسته بازسازی می شد. در طرح توسعه ای که در عهد سعودی ها به اجرا در آمد، به هنگام تخریب قبه مقام ابراهیم ، ساختمان چاه زمزم هم خراب شد و تنها پلکانی برای رفتن به زیرزمین و استفاده از آب ساخته شد. و همچنین آب زمزم به وسیله لوله کشی به خارج از مسجدالحرام انتقال داده شد. در حال حاضر، مرکز تجمع این آب، تصفیه و تلفیق آن با آبهای دیگر در یک مجتمع بزرگی در منطقه کدی انجام می شود و از آنجا با ماشین یا لوله کشی به نقاط دیگر انتقال داده می شود.
این چاه در قسمت شرقی مسجدالحرام قرار دارد و همانند دیگر مشاهد حج ، از آثار ابراهیم، اسماعیل و هاجر است. در روایات اسلامی آمده است: پس از آنکه ابراهیم علیه السّلام ، همسر و فرزندش را ترک کرد، تشنگی بر آنها چیره شد و خداوند به وسیله جبرئیل ، چاه زمزم را برای حفظ جان اسماعیل علیه السّلام و هاجر پدید آورد. بدین صورت، چاه زمزم آیتی از آیات الهی است. این چاه در آغاز، منبع تامین آب مکه بود و پس از آن چاه های دیگری در مکه و اطراف آن ایجاد شد. عرب ها برای این چاه تقدس بسیار قائل بودند و حتی می گویند که ساسان بن بابکان جد سلسله ساسانی نیز از این چاه آب نوشیده است! این را نشانی از آن دانسته اند که ایرانیان هم برای زمزم حرمتی قائل بوده اند.
اهمیت زمزم
وجود این چاه و اهمیت آن برای مردم مکه سبب شده بود تا در قریش منصب سقایت به وجود آید. این منصب در اوان ظهور اسلام ، در دست عباس عموی پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم بود. گفته شده که در جاهلیت مدت زمانی این چاه پر شده بود و عبدالمطلب آن را از نو گشود. از آن زمان تا به امروز این چاه مورد استفاده قرار می گیرد، گرچه آب آن، کم و زیاد می شود.
آب زمزم در روایات
در روایات اهل بیت علیهم السّلام ، نوشیدن از آب زمزم سفارش شده و همه مسلمانان به متبرک بودن آن باور دارند. امام علی علیه السّلام فرمود: ماء زمزم خیر ماء علی وجه الارض؛ آب زمزم، بهترین آب روی زمین است. روایات موجود نشان می دهد که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم و امامان علیهم السّلام به طور معمول بعد از طواف، از آب زمزم استفاده می کردند. اکنون برخی از شرکت های عمرانی یا خدماتی در کشور سعودی، ظرف هایی از آب زمزم را به عنوان هدیه در اختیار حجاج قرار می دهند. هنگامی که بنی عباس سقایت را حق خانوادگی خویش می دانستند، قبه ای بر روی زمزم ساخته بودند که قرن ها برپا بود و پیوسته بازسازی می شد. در طرح توسعه ای که در عهد سعودی ها به اجرا در آمد، به هنگام تخریب قبه مقام ابراهیم ، ساختمان چاه زمزم هم خراب شد و تنها پلکانی برای رفتن به زیرزمین و استفاده از آب ساخته شد. و همچنین آب زمزم به وسیله لوله کشی به خارج از مسجدالحرام انتقال داده شد. در حال حاضر، مرکز تجمع این آب، تصفیه و تلفیق آن با آبهای دیگر در یک مجتمع بزرگی در منطقه کدی انجام می شود و از آنجا با ماشین یا لوله کشی به نقاط دیگر انتقال داده می شود.
wikifeqh: حجرالاسود و در جنوب مقام ابراهیم قرار گرفته است. بنایی بر چاه ساخته شده است؛ به طوری که زاویه شمال غربی آن مقابل حجرالاسود و به فاصله 12 متری آن قرار دارد.
پیدایش این چاه به روزگار حضرت ابراهیم علیه السلام بازمی گردد. چون ذخیره آب و غذا به پایان رسید، هاجر محل اقامت خود را رها کرد و میان دو کوه صفا و مروه از این سو بدان سو دوید تا مگر آبی بیابد. بعد از هفت بار تلاش ناامید به سوی اسماعیل بازگشت؛ در حالی که اسماعیل با پاهای خود به زمین می زد ناگهان آب از زیر پای اسماعیل جوشید و چاه زمزم نمایان شد.
هاجر از این بیم که مبادا تا آوردن مشک این آب از میان برود. بر گرد آن با خاک حصاری ساخت. هم چنان که گفته می شود پس از این که آب از چشمه جوشید ابراهیم علیه السلام چاه را حفر کرد.
چاه زمزم یکی از برجسته ترین آثار مسجدالحرام است که در اعماق آن سه چشمه قرار دارد. چشمه ای در جوار زاویه حجرالاسود. چشمه ای در جوار کوه ابی قبیس و صفا و چشمه ای مقابل مروه وجود دارد. چاه زمزم همچنین دو حوضچه داشت؛ یکی از آن ها میان چاه و زاویه حجرالاسود قرار دارد؛ که از آن آب نوشیده می شود؛ و دومی در پشت آن قرار دارد و دارای مجرایی است که آب از طریق آن از باب صفا خارج می شود. به طوری که مردم برای وضو از آن استفاده می کنند و آب اضافه به چاه می ریزد که روی آن دریچه ای قرار ندارد. محل آبیاری میان زاویه حجرالاسود و زمزم و آنچه که به منطقه صفا ملحق می شود قرار داشت.
پیدایش این چاه به روزگار حضرت ابراهیم علیه السلام بازمی گردد. چون ذخیره آب و غذا به پایان رسید، هاجر محل اقامت خود را رها کرد و میان دو کوه صفا و مروه از این سو بدان سو دوید تا مگر آبی بیابد. بعد از هفت بار تلاش ناامید به سوی اسماعیل بازگشت؛ در حالی که اسماعیل با پاهای خود به زمین می زد ناگهان آب از زیر پای اسماعیل جوشید و چاه زمزم نمایان شد.
هاجر از این بیم که مبادا تا آوردن مشک این آب از میان برود. بر گرد آن با خاک حصاری ساخت. هم چنان که گفته می شود پس از این که آب از چشمه جوشید ابراهیم علیه السلام چاه را حفر کرد.
چاه زمزم یکی از برجسته ترین آثار مسجدالحرام است که در اعماق آن سه چشمه قرار دارد. چشمه ای در جوار زاویه حجرالاسود. چشمه ای در جوار کوه ابی قبیس و صفا و چشمه ای مقابل مروه وجود دارد. چاه زمزم همچنین دو حوضچه داشت؛ یکی از آن ها میان چاه و زاویه حجرالاسود قرار دارد؛ که از آن آب نوشیده می شود؛ و دومی در پشت آن قرار دارد و دارای مجرایی است که آب از طریق آن از باب صفا خارج می شود. به طوری که مردم برای وضو از آن استفاده می کنند و آب اضافه به چاه می ریزد که روی آن دریچه ای قرار ندارد. محل آبیاری میان زاویه حجرالاسود و زمزم و آنچه که به منطقه صفا ملحق می شود قرار داشت.
wikiahlb: چاه_زمزم
کلمات دیگر: