کلمه جو
صفحه اصلی

جامو و کشمیر

دانشنامه عمومی

جامو و کشمیر ایالتی در شمال غربی هندوستان است. مرکز تابستانی این ایالت شهر سرینگار و مرکز زمستانی آن شهر جامو است.دریاچه معروف دال. در کشمیر برخی از خانه ها بر روی قایق های کوچک ساخته شده اند.   دریاچه نگین (Nageen Lake)   دریاچه تسو میروری در لداخ.   دره کشمیر و دورنمای هیمالیا.   مسجدی در سرینگار.   معبد بودایی در سرینگار.   بوداگرایی جزء لاینفک فرهنگ لداخ است. مجسمه بودا در لیکیر بر فراز خانه راهبان بودایی.   بلم های چوبی یا خانه های قایقی موسوم به شیکاره بخشی از منظره دریاچه ها و رودخانه های دره کشمیر را تشکیل می دهند.   سفر با قایق چوبی در رودخانه زنسکار.   دریاچه مرتفع تاسو میروری در لداخ.
بیشتر خاک این ایالت در رشته کوه های هیمالایا قرار گرفته است. این ایالت از شمال شرقی با جمهوری خلق چین مرزهای مشترک دارد و با ایالت های هیماچال پرادش و پنجاب هند از جنوب و بخش تحت نظارت پاکستان ِ کشمیر معروف به کشمیر آزاد و گلگت-بلستان از غرب و جنوب غرب هم مرز است. جامو و کشمیر در گذشته بخشی از حکومتِ امیرنشین تحت الحمایهِ بریتانیایِ کشمیر و جامو بود. بر سر حاکمیت این منطقه بین کشورهای چین، هند و پاکستان مناقشه است و هر یک بخش هایی از آن را تحت کنترل خود دارند. ایالت جامو و کشمیر که پرجمعیت ترین بخش کشمیر است تحت کنترل هند قرار دارد و توسط پاکستان به نام کشمیر اشغال شده هند نامیده می شود. هندی ها هم به طور متقابل بخش پاکستانی کشمیر را کشمیر اشغال شده پاکستان می خوانند. منطقه اقصای چین در شمال کشمیر هم که تحت تصرف چین است مورد ادعای هند بوده و دولت هندوستان آن را جزو ایالت جامو و کشمیر می داند.
ایالت جامو و کشمیر به سه ناحیه تقسیم می شود: جامو، دره کشمیر و لِداخ. این ایالت دارای جاذبه های گردشگری بی شماری است. به «دره کشمیر» به سبب دورنماهای زیبا و رشته کوه های شگفت، « بهشت روی زمین» گفته می شود و «جامو» به «محل معابد جذاب» معروف است که همه ساله صدها هزار زائر هندو آن ها را زیارت می کنند. «لداخ» نیز به سبب کوه های دور از دسترس و زیبا و همچنین فرهنگ بودایی به « تبت کوچک» شهره است.
جمعیت این ایالت در سرشماری سال ۲۰۱۱ بیش از ۱۲٬۵۴۸٬۹۲۶ نفر بوده است. سرینگار با ۱٬۱۹۲٬۷۹۲ نفر و جامو با ۹۵۱٬۳۷۳ نفر پرجمعیت ترین شهرهای این ایالت هستند. جامو و کشمیر تنها ایالت هند با اکثریت مسلمان است. ۶۷٪ جمعیت این ایالت پیرو اسلام هستند و در دره کشمیر این آمار به ۹۵٪ می رسد. این ایالت اجتماع پرتحرکی از هندوها، سیکها و بوداییها را داراست.

دانشنامه آزاد فارسی

جامو و کِشْمیر
جامو و کِشْمیر
ایالت شمال هند، با بخش های تحت اشغال پاکستان و چین وسعتی برابر با ۲۲۲,۲۰۰ کیلومتر مربع. در ۲۰۰۱، جمعیت (سرزمین تحت اشغال هند) آن ۹,۷۶۳,۰۰۰ تن بود. شهرهای اصلی آن عبارت اند از جامو (پایتخت زمستانی)، سرینگر (پایتخت تابستانی و مقر دولت ایالتی)، و لِه۱. این ایالت دارای دشت های نیمه خشک آبرفتی در جنوب است که هرچه به سمت شمال امتداد می یابد کوهستانی تر می شود. نواحی رشته کوه قرا قورم با ارتفاع ۴هزار متر، و وادی کشمیر با ارتفاع ۱۶۰۰ متر پرجمعیت ترین مناطق جامو و کشمیر است. برخی از فرآورده های کشاورزی آن عبارت اند از غلّه، برنج و میوه، که در اطراف دریاچۀ دال در نزدیکی سرینگر در وادی کشمیر تولید می شوند. در شمالی ترین بخش آن گوسفند و بز پرورش می دهند. جامو، که از ۱۵۸۶ بخشی از امپراتوری مغول بود، در ۱۸۲۰ تحت کنترل گلاب سینگ۲ درآمد. در ۱۹۴۷، با این که سه چهارم مردم آن مسلمان بودند، مهاراجۀ هندو پس از تاخت و تازهای قبیله نشینان پاتان۳ پاکستان تصمیم گرفت آن را بخشی از هند کند. درپی آن، میان هند و پاکستان جنگی درگرفت که با توافق آتش بس در ژانویۀ ۱۹۴۹ پایان یافت و خط آتش بس عملاً به صورت مرز دو کشور درآمد. اختلاف بر سر این ناحیه در ۱۹۷۱ نیز به درگیری هند و پاکستان انجامید که براساس موافقت نامۀ شیملا۴ پایان یافت. از آن زمان تاکنون تحریکات جدایی طلبانه گسترش یافته و سبب پیچیده ترشدن اختلاف ارضی هند و پاکستان شده است. در اکتبر ۱۹۹۶، حزب کنگرۀ ملی، که هدفش حفظ این ایالت در داخل هند است، در نخستین انتخاباتی که از زمان شروع خشونت های جدایی طلبانه در ۱۹۹۰ تا آن زمان برگزار شده بود به پیروزی رسید.
LehGulab SinghPathanShimla

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] جامو و کَشمیر، ایالتی مسلمان نشین در شمال هند است.
این ایالت از شمال به کشور افغانستان ، از شمال شرقی و مشرق به کشور چین (مناطق سین کیانگ و تبت)، از جنوب به ایالات هیماچال پرادِش و پنجاب هند، و از مغرب به کشور پاکستان محدود می شود. جامو و کشمیر میان َ۱۷ ۳۲ تا َ۶ ۳۷ عرض شمالی و َ۲۶ ۷۳ تا َ۳۰ ۸۰ طول شرقی واقع است. وسعت تقریبی آن ۲۳۰، ۲۲۲ کیلومتر مربع است. این ایالت به سبب واقع شدن در شمالی ترین قسمت هند، به سَرْتاجِ هند معروف و به سبب تفاوتهای اقلیمی، دارای دو مرکز تابستانی (شهر سرینگر) و زمستانی (شهر قلعه ای جامو) است. از لحاظ سیاسی، جامو و کشمیر دارای شش «قسمت» است: گلگت به مرکزیت شهری به همین نام در شمال؛ بَلْتِسْتان به مرکزیت شهر سکردو در جنوبِ گلگت؛ لداخ، که وسیع ترین قسمت است، به مرکزیت شهر لی/ له/ لیه در مشرق، کشمیر یا درة کشمیر به مرکزیت شهر سرینگر در مغرب، پونْچ، که کوچک ترین قسمت است، به مرکزیت شهری به همین نام در جنوب کشمیر، و جامو به مرکزیت جامو در جنوب.در تقسیم بندی دیگری، این ایالت مشتمل بر چهارده واحد سیاسی است، از جمله: کشمیر شمالی به مرکزیت شهر بارامولا در شمال و شمال غربی سرینگر ، کشمیر جنوبی به مرکزیت سرینگر، مظفرآباد به مرکزیت شهر مظفرآباد در مغرب ایالت، ادم پور به مرکزیت شهر ادم پور میان جامو و لداخ، میرپور به مرکزیت شهر میرپور در شمال غربی جامو، و جامو به مرکزیت شهر جامو.
منازعه میان هند و پاکستان و چین
بر سرِ قسمتهایی از جامو و کشمیر، میان هند و پاکستان و چین منازعه است. به دنبال تصرف شمال شرقی لداخ، حد فاصل مشرق گذرگاه قراقروم (در شمال) و شمال گ ذرگاه لنک (در مشرق) معروف به منطقة چانگ تانگ ، به دست نیروهای چینی، این منطقه از ۱۳۴۱ ش/ ۱۹۶۲ در اختیار دولت چین قرار گرفت. مناطق کوهستانی مغرب ایالت، واحد سیاسی مستقلی میان مرز شرقی پاکستان و هند، به نام «کشمیر آزاد» به مرکزیت شهر مظفرآباد ، را تشکیل می دهد که شامل نواحی اداری کوتلی، میرپور، باغ، مظفرآباد و پونچ است. این واحد سیاسی و نیز گلگت و بلتستان را دولت پاکستان اداره می کند و بقیة ایالت جامو و کشمیر در جنوب و مشرق خط آتش بس در اختیار دولت هند قرار دارد. علاوه بر آن، بخشی از مشرق گلگت و بلتستان را نیز دولت پاکستان در اختیار چین قرار داده است و بدین ترتیب محدودة تحت اختیار چین در مشرق ایالت، از شمال کشمیر (جنوب گذرگاه خونجراب) آغاز می شود و پس از عبور از نزدیکی یخچالهای طبیعی سیاچن، تا جنوب گذرگاه رزنگ، امتداد می یابد .
جامو و کشمیر بخشی از فلات پامیر
جامو و کشمیر بخشی از جنوب فلات مرتفع و کوهستانی پامیر ، در مغرب فلات تبت است و برخی از قله های آن جزو بلندترین قله های جهان اند. با این حال اختلاف ارتفاع در ایالت زیاد است، به طوری که در مقابلِ قله هایی با بیش از هشت هزار متر ارتفاع در شمال و شمال شرقی ایالت، قسمتهایی در جنوب غربی کمتر از پانصد متر ارتفاع دارند. از لحاظ طبیعی این ایالت را می توان از جنوب به شمال به شش منطقة مجزا تقسیم کرد: دشتهای جنوبی معروف به دشتهای اندروه و بجوات، که ادامة دشت پنجاب در قسمت جامو هستند، ارتفاعات سیوالیکس در شمال جامو؛ رشته کوههای هیمالیای متوسط که با جهت شمال غربی ـ جنوب شرقی امتداد دارند؛ درة کشمیر که در حوضة آبریز رود جهلم میان رشته کوههای هیمالیای متوسط و بزرگ واقع است، رشته کوههای هیمالیای بزرگ که یخچالهای طبیعی و قله های بلند دارند، و فلات مرتفع لداخ که معمولاً سرد و خشک است. رشته کوههای پیرپنجال در جنوب ایالت، دئوسای و زاسکار/ زانسکار در قسمت میانی و راکاپوشی و سلتورو در شمال (همه با جهت شمال غربی ـ جنوب شرقی) از مهم ترین رشته کوههای ایالت اند و قله های گادوین اوستن (ک ۲) به ارتفاع ۸۶۱۱ متر دومین قله بلند جهان ، گاشربروم به ارتفاع ۸۰۶۸ متر و ماشربروم به ارتفاع ۷۸۲۱ متر (هر سه در شمال بلتستان) از معروف ترین قله های ایالت جامو و کشمیر به شمار می روند. علاوه بر اینها، یخچالهای طبیعی مانند بالتورو/ بالترو، چشمه های آب معدنی، از جمله چشمه ای در نزدیکیِ شهر شگر (در شمال سکردو)، و قله هایی با ارتفاع بیش از شش هزار متر در این ایالت بسیار است (بنگاه گلگت و جامو و کشمیر).
دریاچه دال
...


کلمات دیگر: