ثبت

ثَبْت
نوشتن و درج احوال شخصیه یا قرارداد و اسناد، یا حقوق مالکیت معنوی اشخاص (مانند اختراعات یا علایم تجاری) در نزد مقام یا ادارات دولتی، با تشریفات قانونی و در دفاتر مخصوصی که قانون معیّن می کند، به منظور حفظ سابقۀ آنچه ثبت می شود به نحو مضبوط و رسمی و نیز به منظور مراعات حقوق شخص و نیز حقوق اشخاص ثالث. هر یک از موارد مذکور پس از این که مطابق قانون ثبت شد، از حمایت قانونی و دولتی برخوردار می شود و سندی که حاوی ثبت آن موارد باشد، سند رسمی به شمار می رود. شیوۀ ثبت و درج احوال شخصیه و اسناد و املاک و سایر حقوق اول بار پس از اصلاحات دادگستری در زمان علی اکبرخان داور، متداول و اجباری شد و به بسیاری از دعاوی و نزاع های طولانی، به ویژه در زمینۀ مالکیت حقوق و اموال غیر منقول پایان داد و نظم و انظباط منسجمی را ایجاد کرد. امور زیر مهم ترین مواردی است که در حقوق ایران باید ثبت شود:
ثبت احوال. منظور ثبت احوال شخصیۀ چهارگانه، یعنی ولادت، ازدواج، طلاق، و فوت، است که باید نزد ادارۀ ثبت احوال انجام شود. با ثبت هر یک از موارد مذکور، ورقه ای صادر می شود که سند دولتی و رسمی است (شناسنامه، سند ازدواج، سند طلاق، گواهی فوت).
ثبت اسناد. منظور اسناد معاملات و عقود یا ایقاعات (← ایقاع) است. باید در دفترخانۀ اسناد رسمی انجام شود. ثبت کلیۀ معاملات مربوط به اموال غیر منقول، اجباری است و در صورتی که ثبت نشود، نزد مقامات رسمی و قضایی معتبر نیست، مگر با حکم قضایی دادگاه. پس از این که معامله ای ثبت شد، از حمایت قانونی برخوردار است و کلیۀ ادارات دولتی و محاکم مکلف اند آن را به رسمیت بشناسند.
ثبت املاک. کلیۀ اموال غیر منقول، پس از انجام تشریفات مقدماتی باید در دفتر املاک که نزد ادارۀ ثبت اسناد و املاک است، ثبت گردد تا سند مالکیت آن ها صادر شود.
ثبت اختراعات و علائم تجاری. اختراع، هرگونه نوآوری و کشف تازۀ علمی و ابداع محصول صنعتی یا فلاحتی و تولیدی، برای تحصیل یک نتیجۀ صنعتی یا فلاحتی تازه است. امروزه، اختراعات بیشتر به صورت دانش فنی (تکنولوژی) است. صاحب اختراع یا علامت تجاری که بخواهد از حق انحصاری اختراع یا علامت خود استفاده کند و دیگران را ممنوع از بهره برداری از آن نماید، باید آن را مطابق مقررات و تشریفاتی که در قانون ثبت اختراعات و علائم تجارتی مصوب ۱۳۳۷ش آمده است، نزد ادارۀ ثبت اختراعات، ثبت کند و ورقۀ اختراع یا علامت تجاری بگیرد. پس از این که اختراع یا علامت تجارتی ثبت شد، قانون از حقوق انحصاری دارندۀ آن حمایت می کند.
ثبت شرکت های تجارتی و مؤسسات غیر تجارتی.کلیۀ شرکت های تجارتی و نیز مؤسسات غیر تجارتی، در صورتی شخصیت حقوقی می یابند (←شخص_حقیقی_و_حقوقی) که نزد ادارۀ ثبت شرکت ها، مطابق تشریفات قانونی ثبت شده باشد. قانون تجارت، ثبت شرکت ها را اجباری کرده است. مؤسسات غیرتجاری مانند روزنامه ها و کانون های فنی و تخصصی، نیز باید در ادارۀ ثبت شرکت ها با رعایت تشریفات قانونی ثبت شوند.

[ویکی فقه] ثبت اسناد و املاک چنان که از نام آن برمی آید، مربوط به ثبت نوشته هایی است که باید رسماً توسط مأموران ثبت صورت گیرد و هدف از آن، مستند کردن اسناد مربوط است و ثبت احوال یعنی ثبت وقایع چهارگانۀ تولد، وفات، ازدواج و طلاق (جعفری، مبسوط، ذیل ثبت احوال).بدین اعتبار ادارات ثبت اسناد و املاک، امر اول، و ادارات ثبت احوال، امر دوم را عهده دار هستند.
ثَبْت، واژه ای عربی به معنای «قرار دادن»، «برجای بودن»، «استواری»، «حجت و دلیل»، «نوشته شده» و «مرقوم»، و در اصطلاح حقوق به معنای نوشتن قرارداد یا یک عمل حقوقی یا احوال شخصیه یا یک حق (مانند حق اختراع ) و یا هر چیز دیگر (مانند علامات) در دفاتر مخصوصی است که قانون معین می کند، مانند ثبت املاک، ثبت معاملات غیر منقول، ثبت حق اختراع، ثبت علائم و ثبت احوال.