کلمه جو
صفحه اصلی

سید رضی

دانشنامه عمومی

ابوالحسن محمد بن الحسین بن موسی، معروف به سید رضی و شریف رضی، از شاعران و فقیهان قرن چهارم، شیعه و گردآورنده نهج البلاغه است. او نهج البلاغه را حدوداً چهارصد سال پس از زندگی علی بن ابی طالب گردآوری و تدوین کرده است.
ابواسحاق، ابراهیم بن احمد طبری (متوفی ۳۹۳ (قمری))
ابوعلی فارسی (متوفی ۳۷۷ (قمری))
ابوسعید سیرافی (متوفی ۳۶۸ (قمری))
عبدالرحیم بن نباته (متوفی ۳۷۴ (قمری))
ابومحمد عبدالله بن محمد اسدی اکفانی (متوفی ۴۰۵ (قمری))
ابوالفتح عثمان بن جنّی (متوفی ۳۹۲ (قمری))
ابوالحسن علی بن عیسی (متوفی ۴۲۰ (قمری))
ابوحفص عمر بن ابراهیم بن احمد الکنانی،
ابوالقاسم عیسی بن علی بن عیسی بن داوود بن جرّاح (متوفی ۳۵۰ (قمری))
ابوعبدالله مرزبانی (متوفی ۳۸۴ (قمری))
ابوبکر محمد بن موسی خوارزمی (متوفی ۴۰۳ (قمری))
ابومحمد هارون تلعکبری (متوفی ۳۸۵ (قمری))
ابوعبدالله محمد بن محمد بن نعمان مشهور به شیخ مفید (متوفی ۴۱۳ (قمری))،
در سال ۳۵۹ در شهر بغداد به دنیا آمد. پدر و مادر سید رضی هر دو از سادات علوی و از نوادگان حسین بن علی بودند. نسب وی از جانب پدر با پنج واسطه به موسی کاظم، امام هفتم شیعیان، می رسد. از این رو گاهی شریف رضی را «رضوی» می خوانند؛ و از طرف مادر نسب وی با شش رابطه به علی بن حسین، امام چهارم شیعیان، می رسد. شیخ مفید کتاب «کتاب النساء» را برای مادر سید رضی نوشته و در مقدمه کتاب از او به بانویی محترم و فاطمه یاد کرده است.
سید رضی نه تنها در میان شیعیان بلکه اهل تسنن هم دارای شهرت علمی و اخلاقی خاصی بود. عبدالملک ثعالبی، شاعر معاصر سید رضی در کتاب تحقیقی و ادبی خویش «یتیمة الدهر» در وصف سید می نویسد: «تازه وارد ده سالگی شده بود که به سرودن شعر پرداخت. او امروز سرآمد شعرای عصر ما و نجیب ترین سروران عراق و دارای شرافت نسب و افتخار حسب، و ادبی ظاهر و فضلی باهر و خود دارای همه خوبی هاست.» خطیب بغدادی در کتابش موسوم به «تاریخ بغداد» می گوید: «... رضی کتابهایی در معانی قرآن نگاشته است که مانند آن کمتر یافته می شود.» جمال الدین ابی المحاسن یوسف بن تغری بردی اتابکی در کتاب «النجوم الزاهره فی ملوک مصر و القاهره» می نویسد: «سید رضی موسوی، عارف به لغت و احکام و فقه و نحو و شاعری فصیح بود. او و پدرش و برادرش پیشوای شیعیان بودند.»
۱- تلخیص البیان عن مجازات القرآن۲- حقایق التاویل فی متشابه التنزیل۳- معانی القرآن۴- خصایص الائمه۵-الزیادات فی شعر ابی تمام۶-تعلیق خلاف الفقهاء۷-کتاب المجازات النبویه۸-تعلیقه بر ایضاح ابی علی۹-الجید الحجاج:برگزیده اشعار حسین حجاج شاعر شیعی مشهور قرن چهارم هجری؛ نام اصلی کتاب: الحسن من شعر الحسین؛ است.۱۰-مختار شعر ابی اسحق الصابی۱۱-کتاب «ما دار بینه و بین ابی اسحق من الرسائل»۱۲-دیوان اشعار۱۳- نهج البلاغة (خطبه ها و کلمات علی بن أبی طالب)۱۴-دیوان شعری مشهور به الحجازیات

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] او به سال ۳۵۹ ق. در محله شیعه نشین کرخ بغداد دیده به جهان گشود و نام زیبای «محمد» به خود گرفت.محمد که بعدها به «شریف رضی» و «سید رضی» شهرت یافت از خاندانی برخاست که همه از بزرگان دین و عالمان و عابدان و زاهدان و پرهیزکاران کم مانند روزگار بودند.پدر و مادر سید رضی هر دو از سادات علوی و از نوادگان سرور آزادگان حسین بن علی ـ علیه السّلام ـ بودند. نسبت وی از جانب پدر با پنج واسطه به امام هفتم می رسد. از این رو گاهی شریف رضی را «موسوی» می خوانند. و از طرف مادر نسبت وی با شش رابطه به امام زین العابدین ـ علیه السّلام ـ می رسد. در جلالت و عظمت شأن فاطمه مادر سید رضی همین بس که می گویند: شیخ مفید ـ رحمه الله علیه ـ کتاب «احکام النّساء» را برای او نوشته و در مقدمه کتاب از او به بانویی محترم و فاضله یاد کرده است.
سید رضی از همان اوایل کودکی با اشتیاق فراوان به تحصیل و فراگیری علوم رو آورد. وی علاوه بر جدّیت و پشتکاری، از نبوغی ذاتی و خدادادی برخوردار بود که پیشرفت علمی و ادبی او را سرعت می بخشید. در حقیقت در قرن چهارم و پنجم هجری تفرقه ها و تنش های مذهبی تا حدودی از بین رفته بود. از این رو دو فرقه بزرگ و نیرومند تشیع و تسنن در جوّی مسالمت آمیز زندگی می کردند و روح تفاهم و همبستگی باعث شده بود که دانشمندان هر دو فرقه به طور آزاد به ارائه افکار و اشاعه مذهب بپردازند. سید رضی از این فرصت استثنایی بهره های فراوان برد و علوم مختلف مانند قرائت قرآن، صرف و نحو، حدیث، کلام، بلاغت، فقه، اصول، تفسیر و فنون شعر و غیره را بیاموخت تا اینکه در بیست سالگی از تحصیل بی نیاز گشت و خود در صف استادان و محققان نامدار قرار گرفت.
اساتید
۱. ابواسحاق ابراهیم بن احمد طبری (متوفی ۳۹۳ ق.) فقیه و ادیب و نویسنده زبردست که سید رضی قرآن را در دوران کودکی نزد وی آموخت.۲. ابوعلی فارسی (متوفی ۳۷۷ ق.) نام آور دانش و ادب و پیشوای علم نحو در عصر خود.۳. ابوسعید سیرافی (متوفی ۳۶۸ ق.) دانشمند بزرگ و نحوی معروف که مسند قضاوت بغداد را به عهده داشت.۴. قاضی عبدالجبار بغدادی، متخصص علم حدیث و ادبیات.۵. عبدالرحیم بن نباته (متوفی ۳۷۴ ق.) از خطبای بلندآوازه و نامدار شیعه، مشهور به خطیب مصری. سید رضی مقداری از فنون شعر را از وی آموخت.۶. ابومحمد عبدالله بن محمد اسدی اکفانی (متوفی ۴۰۵ ق.) عالم فاضل و پرهیزکار و مسند نشین قضاوت در بغداد.۷. ابوالفتح عثمان بن جنّی (متوفی ۳۹۲ ق.) ادیب ماهر در علم نحو و صرف.۸. ابوالحسن علی بن عیسی (متوفی ۴۲۰ ق.) شعرشناس و پیشوای علم لغت و ادبیات.۹. ابوحفص عمر بن ابراهیم بن احمد الکنانی، محدّث ثقه که سید رضی از او حدیث فرا گرفت.۱۰. ابوالقاسم عیسی بن علی بن عیسی بن داوود بن جرّاح (متوفی ۳۵۰ ق.) لغت شناس و محدث بزرگ و مورد اعتماد.۱۱. ابوعبدالله مرزبانی (متوفی ۳۸۴ق.) محدث نامدار و صاحب چندین کتاب حدیث و مورد اعتماد شیخ صدوق ـ رحمه الله علیه ـ۱۲. ابوبکر محمد بن موسی خوارزمی (متوفی ۴۰۳ ق.) فقیهی سترگ و استاد حدیث که سید رضی و دیگران از وی فقه آموختند.۱۳. ابومحمد هارون تلعکبری (متوفی ۳۸۵ ق.) فقیهی جلیل القدر و صاحب کتاب جوامع در علوم دین.۱۴. ابوعبدالله محمد بن محمد بن نعمان مشهور به شیخ مفید (متوفی ۴۱۳ ق.)، از دانشمندان کم مانند عالم اسلام.
شاگردان
۱. سید عبدالله جرجانی، مشهور به ابوزید کیابکی.۲. شیخ محمد حلوانی.۳. شیخ جعفر دوریستی (متوفی حدود ۴۷۳ ق.).۴. شیخ طوسی (م ۴۶۰ ق.).۵. احمد بن علی بن قدامه مشهور به ابن قدامه (م ۴۸۶ ق.).۶. ابوالحسن هاشمی.۷. مفید نیشابوری (م ۴۴۵ ق.).۸. ابوبکر نیشابوری خزاعی (متوفی حدود ۴۸۰ ق.).۹. قاضی ابوبکر عکبری (م ۴۷۲ ق.).۱۰ مهیار دیلمی.
اولین دانشگاه
...


کلمات دیگر: