[ویکی فقه] اسحاق معرب کلمه ی عبرانی "ایصحاق" به معنای ضاحک و خندان است. اِسْحاق (ع )، پیامبر و نیای قوم بنی اسرائیل که در قرآن کریم بارها از او یاد شده است . اصل نام او در عبری «یِصحاق » ( فعل مضارع ) به معنی «می خندد» است .
بنابر روایت عهد عتیق خداوند ابراهیم خلیل (ع ) را در ۹۹ سالگی بشارت رسانید که همسرش ساره را برکت داده است و از وی پسری به او خواهد بخشید، پسری که او نیز برکت خواهد یافت و امت ها از وی به وجود خواهند آمد.ابراهیم (ع ) از این خبر خندید و با خود اندیشید که چگونه مردی ۱۰۰ ساله و زنی ۹۰ ساله صاحب فرزندی خواهند شد. بار دیگر، فرستادگانی که از جانب خداوند برای هلاک ساختن قوم لوط (سدوم ) فرود آمده بودند، به هیأت مردانی بر ابراهیم (ع ) وارد شدند و به او بشارت دادند که زوجه اش ساره صاحب پسری خواهد شد. این بار نیز ساره با شنیدن آن بشارت خندید و به سبب پیری و فرسودگی خود و همسرش این امر را سخت ناشدنی دانست . به هر روی ، آنچه خواست الهی بود، تحقق پذیرفت و اسحاق متولد شد.
← سن کودکی
نام اسحاق ۱۷ بار در قرآن کریم ذکر شده است .قالب «... ابراهیم و اسماعیل و اسحاق ...» در ۵ آیه از سوره های مدنی ، ضمن موضوعاتی کلی همچون وحی و تنزیل ، رسالت پیامبران ، عطف به ایمان و یکتاپرستی گذشتگان و شهادت و گواهی خداوندی در باره برخی از انبیا جای گرفته است .در دیگر آیات که همگی از سوره های مکی هستند، افزون بر یاد کرد نام اسحاق به عنوان عطیه ای الهی ، از وی با صفات «صالح » و «عابد» یاد شده است همچنین اسحاق از جمله پیامبرانی است که از برگزیدگان بوده ، و مورد هدایت قرار گرفته ، و خیروبرکت خداوندبر وی عرضه شده است .
← زمان تولد
شهرت و منزلت اسحاق در میان مسلمانان به پایه ای است که به موازات رسانیدن نسب عرب به اسماعیل ، گاه نسب برخی از اقوام غیرعرب را به طور نمادین به اسحاق رسانده اند؛ مثلاً در سده های نخستین ، برخی را تصور بر آن بوده است که ایرانیان نسب به او می برده اند و گاه چنین پنداشته می شده که نام دیگر منوچهر - نیای بزرگ ایرانیان - یعیش بن ویزک است و به گمان اینان ویزک تغییر یافته واژه اسحاق بوده است . در این باره برخی از معاصران با نگاهی زبان شناسانه تطور نام اسحاق (ایساک ) به ویزک (ایزک ) را بررسی کرده اند.علاوه بر آن ، برخی می پنداشته اند که فیلیپ پدر اسکندر مقدونی و نیز برخی پادشاهان روم از نسل اسحاق بوده اند. گفتنی است که نام اسحاق شاید به سبب اختصاص فصی از فصوص الحکم ابن عربی به «فص حکمة حقیة فی کلمة اسحاقیة»، به برخی منابع عرفانی راه یافته است . همچنین اشاره های نمادین ، مانند دست به دست شدن پیراهنی که ابراهیم آن را به اسحاق ، و اسحاق نیز به نوبه خود به یعقوب سپرد و سپس به یوسف رسید، در اندیشه سهروردی با سنت خرقه پوشانیدن در میان متصوفه تطبیق شده است .از اسحاق در ادب فارسی یادکردهای بسیاری دیده می شود. حضرت اسحاق علاوه بر اینکه به عنوان نبی مثل سایر پیامبران به ایشان وحی می شد، دارای صحف نیز بود؛ و خدای تبارک خطاب به پیامبر اسلام(ص)می فرماید:«قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ مَاأُنْزِلَ عَلَینَا وَ مَاأُنْزِلَ عَلَی إِبْرَاهِیمَ وَ إِسْمَاعِیلَ وَ إِسْحَاقَ...» «بگو: به خدا ایمان آوردیم؛ و (همچنین) به آنچه بر ما و بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق... نازل گردیده»"مَا أُنْزِلَ" به معنای صحف معنا شده که بر پیامبران الهی از جمله حضرت اسحاق نازل می شد.
دین و آیین
...
بنابر روایت عهد عتیق خداوند ابراهیم خلیل (ع ) را در ۹۹ سالگی بشارت رسانید که همسرش ساره را برکت داده است و از وی پسری به او خواهد بخشید، پسری که او نیز برکت خواهد یافت و امت ها از وی به وجود خواهند آمد.ابراهیم (ع ) از این خبر خندید و با خود اندیشید که چگونه مردی ۱۰۰ ساله و زنی ۹۰ ساله صاحب فرزندی خواهند شد. بار دیگر، فرستادگانی که از جانب خداوند برای هلاک ساختن قوم لوط (سدوم ) فرود آمده بودند، به هیأت مردانی بر ابراهیم (ع ) وارد شدند و به او بشارت دادند که زوجه اش ساره صاحب پسری خواهد شد. این بار نیز ساره با شنیدن آن بشارت خندید و به سبب پیری و فرسودگی خود و همسرش این امر را سخت ناشدنی دانست . به هر روی ، آنچه خواست الهی بود، تحقق پذیرفت و اسحاق متولد شد.
← سن کودکی
نام اسحاق ۱۷ بار در قرآن کریم ذکر شده است .قالب «... ابراهیم و اسماعیل و اسحاق ...» در ۵ آیه از سوره های مدنی ، ضمن موضوعاتی کلی همچون وحی و تنزیل ، رسالت پیامبران ، عطف به ایمان و یکتاپرستی گذشتگان و شهادت و گواهی خداوندی در باره برخی از انبیا جای گرفته است .در دیگر آیات که همگی از سوره های مکی هستند، افزون بر یاد کرد نام اسحاق به عنوان عطیه ای الهی ، از وی با صفات «صالح » و «عابد» یاد شده است همچنین اسحاق از جمله پیامبرانی است که از برگزیدگان بوده ، و مورد هدایت قرار گرفته ، و خیروبرکت خداوندبر وی عرضه شده است .
← زمان تولد
شهرت و منزلت اسحاق در میان مسلمانان به پایه ای است که به موازات رسانیدن نسب عرب به اسماعیل ، گاه نسب برخی از اقوام غیرعرب را به طور نمادین به اسحاق رسانده اند؛ مثلاً در سده های نخستین ، برخی را تصور بر آن بوده است که ایرانیان نسب به او می برده اند و گاه چنین پنداشته می شده که نام دیگر منوچهر - نیای بزرگ ایرانیان - یعیش بن ویزک است و به گمان اینان ویزک تغییر یافته واژه اسحاق بوده است . در این باره برخی از معاصران با نگاهی زبان شناسانه تطور نام اسحاق (ایساک ) به ویزک (ایزک ) را بررسی کرده اند.علاوه بر آن ، برخی می پنداشته اند که فیلیپ پدر اسکندر مقدونی و نیز برخی پادشاهان روم از نسل اسحاق بوده اند. گفتنی است که نام اسحاق شاید به سبب اختصاص فصی از فصوص الحکم ابن عربی به «فص حکمة حقیة فی کلمة اسحاقیة»، به برخی منابع عرفانی راه یافته است . همچنین اشاره های نمادین ، مانند دست به دست شدن پیراهنی که ابراهیم آن را به اسحاق ، و اسحاق نیز به نوبه خود به یعقوب سپرد و سپس به یوسف رسید، در اندیشه سهروردی با سنت خرقه پوشانیدن در میان متصوفه تطبیق شده است .از اسحاق در ادب فارسی یادکردهای بسیاری دیده می شود. حضرت اسحاق علاوه بر اینکه به عنوان نبی مثل سایر پیامبران به ایشان وحی می شد، دارای صحف نیز بود؛ و خدای تبارک خطاب به پیامبر اسلام(ص)می فرماید:«قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ مَاأُنْزِلَ عَلَینَا وَ مَاأُنْزِلَ عَلَی إِبْرَاهِیمَ وَ إِسْمَاعِیلَ وَ إِسْحَاقَ...» «بگو: به خدا ایمان آوردیم؛ و (همچنین) به آنچه بر ما و بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق... نازل گردیده»"مَا أُنْزِلَ" به معنای صحف معنا شده که بر پیامبران الهی از جمله حضرت اسحاق نازل می شد.
دین و آیین
...
wikifeqh: حضرت_اسحاق_نبی