[ویکی فقه] اِبْن ِ عَقیل ، ابوالوفاء علی بن عقیل بن محمد ظفری بغدادی (۴۳۱-۱۲ جمادی الاول ۵۱۳ق /۱۰۴۰-۲۲ اوت ۱۱۱۹م)، فقیه ، متکلم و واعظ حنبلی . می باشد.
وی در باب الطاق بغداد زاده شد و در خاندانی اهل علم و ادب پرورش یافت.
اساتید
گرچه از نحوه تحصیل و نیز استادان او پیش از سال ۴۴۷ق /۱۰۵۵م که غزها به بغداد حمله کردند، اطلاع چندانی در دست نیست ، اما ظاهراً تا این سال نزد ابویعلی ابن فرّاء فقه می آموخته است . پس از حمله غزها و ویران شدن باب الطاق ناگزیر استاد خویش را ترک گفت و تحت حمایت و پرورش ابومنصور ابن یوسف که از یک خانواده بزرگ و یک تیره قدیمی حنبلی بغداد و دوست نزدیک خلیفه قائم بود، قرار گرفت. وی همچنین پنهانی از درس های محمد ابن احمد معتزلی معروف به ابن ولید، که مورد حمایت خاص ابومنصور بود، بهره می گرفت، از دیگر مشایخ وی ابن شیطا در قرائت ، ابوالقاسم ابن برهان در ادب ، تَوَّزی و ابوبکر ابن بشران در حدیث و نیز خطیب بغدادی شایان ذکرند.
مذهب
بدین ترتیب ابن عقیل که در خاندانی حنفی زاده شده بود، از سویی تحت تأثیر ابومنصور و از سوی دیگر به دلیل عضو شدن در گروه کوچکی که تمایلات حنبلی داشت ، به این مذهب گرایش یافت . این گروه به دلیل علایق و دوستی های معنوی تشکیل شده بود و در آن ابن مسلمه ، وزیر خلیفه قائم و ابواسحاق شیرازی و چند تن دیگر شرکت می جستند و خلیفه قطب واقعی آن به شمار می رفت و این گروه گرچه تمایلات حنبلی داشت ، اما متعصب نبود و بیش تر به اصلاح اخلاقی عوام و متصّوفه و بهره گیری از تعالیم معتزله توجه نشان می داد و ابن عقیل تا آخر عمر ارتباط خود را با این گروه حفظ کرد.اینکه استادان او در این گرایش وی نقش مؤثری داشته باشند، مورد تردید است ، زیرا از مشایخ او تنها ابویعلی ابن فراء و ابومحمد تمیمی حنبلی بوده اند، در حالی که او نزد ابوالطیب طبری و ابونصر ابن صبّاغ شافع ی و ابوعلی دامغانی حنفی نیز درس خوانده است . وی در فاصله ۴۴۴-۴۵۰ق در دوره وزارت ابن مسلمه که از هواداران حلاج بود، کتابی در ستایش حلاج نوشت.
برخورد مخالفان
...
وی در باب الطاق بغداد زاده شد و در خاندانی اهل علم و ادب پرورش یافت.
اساتید
گرچه از نحوه تحصیل و نیز استادان او پیش از سال ۴۴۷ق /۱۰۵۵م که غزها به بغداد حمله کردند، اطلاع چندانی در دست نیست ، اما ظاهراً تا این سال نزد ابویعلی ابن فرّاء فقه می آموخته است . پس از حمله غزها و ویران شدن باب الطاق ناگزیر استاد خویش را ترک گفت و تحت حمایت و پرورش ابومنصور ابن یوسف که از یک خانواده بزرگ و یک تیره قدیمی حنبلی بغداد و دوست نزدیک خلیفه قائم بود، قرار گرفت. وی همچنین پنهانی از درس های محمد ابن احمد معتزلی معروف به ابن ولید، که مورد حمایت خاص ابومنصور بود، بهره می گرفت، از دیگر مشایخ وی ابن شیطا در قرائت ، ابوالقاسم ابن برهان در ادب ، تَوَّزی و ابوبکر ابن بشران در حدیث و نیز خطیب بغدادی شایان ذکرند.
مذهب
بدین ترتیب ابن عقیل که در خاندانی حنفی زاده شده بود، از سویی تحت تأثیر ابومنصور و از سوی دیگر به دلیل عضو شدن در گروه کوچکی که تمایلات حنبلی داشت ، به این مذهب گرایش یافت . این گروه به دلیل علایق و دوستی های معنوی تشکیل شده بود و در آن ابن مسلمه ، وزیر خلیفه قائم و ابواسحاق شیرازی و چند تن دیگر شرکت می جستند و خلیفه قطب واقعی آن به شمار می رفت و این گروه گرچه تمایلات حنبلی داشت ، اما متعصب نبود و بیش تر به اصلاح اخلاقی عوام و متصّوفه و بهره گیری از تعالیم معتزله توجه نشان می داد و ابن عقیل تا آخر عمر ارتباط خود را با این گروه حفظ کرد.اینکه استادان او در این گرایش وی نقش مؤثری داشته باشند، مورد تردید است ، زیرا از مشایخ او تنها ابویعلی ابن فراء و ابومحمد تمیمی حنبلی بوده اند، در حالی که او نزد ابوالطیب طبری و ابونصر ابن صبّاغ شافع ی و ابوعلی دامغانی حنفی نیز درس خوانده است . وی در فاصله ۴۴۴-۴۵۰ق در دوره وزارت ابن مسلمه که از هواداران حلاج بود، کتابی در ستایش حلاج نوشت.
برخورد مخالفان
...
wikifeqh: ابوالوفاء_ابن_عقیل