کلمه جو
صفحه اصلی

حیوانات دریایی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] حیوانات دریایی (قرآن). بر اساس آیات قرآن دریا و حیوانات دریایی مهم ترین منبع تأمین گوشتِ تازه و سالم است .
• «وهو الذی سخر البحر لتاکلوا منه لحمـا طریـا...؛ و اوست همان که دریا را رام کرد تا از آن گوشت تر و تازه بخورید و از آن زینت هایی که می پوشید (مانند لؤلؤ و مرجان) استخراج نمایید، و کشتی ها را در آن می بینی که شکافنده اند (سینه آب را، برای برآوردن نیازهای مختلف شما) و برای آنکه (به تجارت و غیره) از فضل خدا جستجو کنید و باشد که شکرگزارید.»• «احل لکم صید البحر وطعامه...؛ بر شما شکار کردن از دریا و خوردن از شکار آن (در حال احرام) حلال شد تا وسیله برخورداری شما و مسافران باشد، و بر شما شکار از خشکی مادامی که در حال احرامید حرام است، و از خدایی که به سوی او گرد آورده خواهید شد پروا کنید.»• «وما یستوی البحران... ومن کل تاکلون لحمـا طریـا...؛ و هرگز دو دریا (نهرهای بزرگ شبیه دریا و دریاها) با هم یکسان نیستند، این یک پاکیزه و شیرین و تشنگی زدا که نوشیدنش گواراست و آن یک شور و تلخ مزه، و از هر یک گوشت تر و تازه می خورید و زیور و زینتی را که می پوشید استخراج می کنید، و کشتی ها را در آن شکافنده سینه دریا می بینی، تا شما از فضل و نعمت خدا (روزی) جستجو کنید و شاید سپاس گزارید. (روح وسیع و پهناور انسانی در مؤمن و کافر از نظر حقیقت و منافع ایمانی و اخلاقی مساوی نیست، هر چند از هر دو کارهای خیر و خدمات بشری پدید می آید).»• «فالتقمه الحوت و هو ملیم؛ پس ماهی او را بلعید در حالی که کار ملامت آور کرده بود و خود را سرزنش می کرد.» • «اذ تاتیهم حیتانهم یوم سبتهم شرعا؛ و از آنان حال مجتمعی را که در ساحل دریا بودند (اهل مدین یا ایله فلسطین کنار دریای طبریه) بپرس، آن گاه که در روز شنبه (از حکم حرمت صید ماهی در آن روز) تجاوز می کردند، هنگامی که ماهی های آنها در روز شنبه شان آشکارا روی آب می آمدند و روزی که شنبه نداشتند (روز غیر شنبه) نمی آمدند. این گونه ما آنها را در برابر نافرمانی هایشان آزمایش می کردیم.» • «فانی نسیت الحوت و ما انسانیه الا الشیطان؛ گفت: آیا دیدی وقتی که در کنار آن سنگ جای گرفتیم من (سرگذشت) ماهی را فراموش کردم، و جز شیطان آن را فراموشم نساخت که (به تو) بازگویم، و آن ماهی راه خود را در دریا به طرز عجیبی پیش گرفت (به این جهت که زنده شد و یا آنکه به هر طرف شنا می کرد آب دریا مانند کانال بازمی ماند).».
مفهوم شناسی
بَحر به معنای دریا و آب وسیع است.«وَ جاوَزْنا بِبَنِی إِسْرائِیلَ الْبَحْرَ؛ بنی اسرائیل را از دریا عبور دادیم» در قاموس گوید: «الْبَحْرُ: الْمَاءُ الْکَثِیرُ» راغب گوید: آن در اصل هر محل وسیعی است که شامل آب زیاد باشد. حوت به معنای ماهی و جمع آن حیتان است . ناگفته نماند از موارد استعمال آن در قرآن بدست میاید که حوت بر ماهی بزرگ و کوچک هر دو گفته می شود مثل ماهی یونس و ماهی موسی و جوانش. در اقرب الموارد می گوید: اغلب استعمال حوت در ماهی بزرگ است.
تفسیر آیات
دریا، محل زندگی دسته ای از حیوانات و حلیت برخی از آنها:خداوند متعال در قرآن مجید می فرماید: او کسی است که دریاها را برای شما تسخیر کرد و به خدمت شما گمارد (وَ هُوَ الَّذِی سَخَّرَ الْبَحْرَ). می دانیم قسمت عمده روی زمین را دریاها تشکیل می دهند، و نیز می دانیم نخستین جوانه حیات در دریاها آشکار شده، و هم اکنون نیز دریا منبع مهمی برای ادامه حیات انسان و همه موجودات روی زمین است، و قرار دادن آن در خدمت بشر یکی از نعمت های بزرگ خدا است. سپس به قسمتی از منافع دریاها اشاره کرده می فرماید: تا از آن گوشت تازه بخورید (لِتَأْکُلُوا مِنْهُ لَحْماً طَرِیا). گوشتی که زحمت پرورش آن را نکشیده اید تنها دست قدرت خدا آن را در دل اقیانوس ها پرورش داده و رایگان در اختیارتان گذارده است.


کلمات دیگر: