[ویکی فقه] ایمان جوان (قرآن). زمینه تحوّل فکری و گرایش به حقّ، در جوانان بیشتر است، چون قلبی پاک دارند وتعلّقات شان به مال ومقام کمتر است.
ایمان جوانان بنی اسرائیل به موسی علیه السلام، در دوران حکومت خودکامه فرعونیان:•«فما ءامن لموسی الا ذریة من قومه علی خوف من فرعون وملاهم ان یفتنهم وان فرعون لعال فی الارض وانه لمن المسرفین:پس به موسی ایمان نیاورد مگر فرزندانی از قوم او (مردمان مستضعف از قوم او) آن هم با ترسی از فرعون و اشراف قوم خودشان که مبادا (فرعون) آنها را عذاب کند، و البته فرعون در روی زمین بسی برتری طلب و از تجاوزکاران بود (تجاوز در تکبر به دعوی الوهیت و در قتل به کشتن کودکان و در ستم به شکنجه های گوناگون).». در این آیات مرحله دیگری از داستان مبارزات انقلابی موسی و فرعون منعکس شده است.در آغاز وضع نخستین گروه ایمان آورندگان به موسی را بیان می کند و می گوید" بعد از این ماجرا تنها گروهی که به موسی ایمان آوردند، فرزندانی از قوم او بودند" (فَما آمَنَ لِمُوسی إِلَّا ذُرِّیةٌ مِنْ قَوْمِهِ ).این گروه کوچک و اندک که به مقتضای ظاهر کلمه ذریه، بیشتر از جوانان و نوجوانان تشکیل می شدند، تحت فشار شدیدی از ناحیه فرعون و اطرافیانش قرار داشتند، و هر زمان" از این بیم داشتند که دستگاه فرعونی با فشارهای شدیدی که روی مؤمنان وارد می کرد، آنان را وادار به ترک آئین و مذهب موسی کند" (عَلی خَوْفٍ مِنْ فِرْعَوْنَ وَ مَلَائِهِمْ أَنْ یفْتِنَهُمْ ).چرا که" فرعون مردی بود که در آن سرزمین برتری جویی داشت" (وَ إِنَّ فِرْعَوْنَ لَعالٍ فِی الْأَرْضِ )." و اسرافکار و تجاوز کار بود" و هیچ حد و مرزی را به رسمیت نمی شناخت (وَ إِنَّهُ لَمِنَ الْمُسْرِفِینَ ).در اینکه این ذریه که به موسی ایمان آوردند چه گروهی بودند و ضمیر من قومه به چه کسی (به موسی یا به فرعون) بازگشت می کند، در میان مفسران گفتگو است.بعضی خواسته اند بگویند این گروه نفرات اندکی از قوم فرعون و قبطیان بودند، مانند مؤمن آل فرعون، و همسر فرعون و مشاطه او و کنیزش، و ظاهرا دلیل انتخاب این نظر آن است که بنی اسرائیل، بیشتر نفرات شان ایمان آوردند، و این متناسب با تعبیر" ذُرِّیةٌ مِنْ قَوْمِهِ " نیست، زیرا این گروه کوچکی را می رساند.ولی بعضی دیگر معتقدند که این گروه از بنی اسرائیل بودند، و ضمیر به موسی بر می گردد، چرا که قبل از آن نام موسی ذکر شده، و طبق قواعد ادبی ضمیر باید به او باز گردد. شک نیست که معنی دوم با ظاهر آیه موافق تر است، شاهد دیگری که آن را تایید می کند آیه بعد است که می گوید: وَ قالَ مُوسی یا قَوْمِ ... (موسی به گروه مؤمنان گفت ای قوم من ...) یعنی مؤمنان را به عنوان قوم من خطاب می کند.تنها ایرادی که ممکن است بر این تفسیر بماند، این است که تمام بنی اسرائیل به موسی ایمان آوردند نه گروه کوچکی.ولی با توجه به یک نکته این ایراد قابل دفع است، چرا که می دانیم در هر انقلابی نخستین گروهی که به آن جذب می شوند، جوانان هستند، گذشته از اینکه قلب هایی پاکتر و افکاری دست نخورده دارند، شور و جوشش انقلابی در آنها بیشتر است، به علاوه وابستگی های مادی که بزرگسالان را به محافظه کاری و ملاحظات مختلف دعوت می کند در آنها نیست، نه مال و ثروتی دارند که از ضایع شدن آن بترسند، و نه پست و مقامی، که از به خطر افتادنش وحشت کنند! بنا بر این طبیعی است که این گروه بسیار زود جلب و جذب به موسی بشوند، و تعبیر" ذریه" بسیار با این معنی متناسب است.به علاوه بزرگسالانی هم بعدا به این گروه ملحق شدند به خاطر اینکه نقشی در جامعه آن روز نداشتند و ضعیف و ناتوان بودند، این تعبیر- چنان که از ابن عباس نقل شده- در مورد آنان چندان بعید نیست، درست مثل این است که وقتی افراد عادی و معمولی از دوستان خود را دعوت می کنیم، می گوئیم برو بچه ها دعوت داشتند، هر چند بزرگسال بوده باشند! و اگر این تعبیر را بعید بدانیم احتمال اول به قوت خود باقی است.علاوه بر این ذریه گر چه معمولا به فرزندان اطلاق می شود ولی از نظر ریشه لغوی- چنان که"راغب" در کتاب مفردات گفته: صغیر و کبیر هر دو را شامل می گردد. منظور از «ذریه» در این آیه جوانان اند.
ایمان جوانان بنی اسرائیل به موسی علیه السلام، در دوران حکومت خودکامه فرعونیان:•«فما ءامن لموسی الا ذریة من قومه علی خوف من فرعون وملاهم ان یفتنهم وان فرعون لعال فی الارض وانه لمن المسرفین:پس به موسی ایمان نیاورد مگر فرزندانی از قوم او (مردمان مستضعف از قوم او) آن هم با ترسی از فرعون و اشراف قوم خودشان که مبادا (فرعون) آنها را عذاب کند، و البته فرعون در روی زمین بسی برتری طلب و از تجاوزکاران بود (تجاوز در تکبر به دعوی الوهیت و در قتل به کشتن کودکان و در ستم به شکنجه های گوناگون).». در این آیات مرحله دیگری از داستان مبارزات انقلابی موسی و فرعون منعکس شده است.در آغاز وضع نخستین گروه ایمان آورندگان به موسی را بیان می کند و می گوید" بعد از این ماجرا تنها گروهی که به موسی ایمان آوردند، فرزندانی از قوم او بودند" (فَما آمَنَ لِمُوسی إِلَّا ذُرِّیةٌ مِنْ قَوْمِهِ ).این گروه کوچک و اندک که به مقتضای ظاهر کلمه ذریه، بیشتر از جوانان و نوجوانان تشکیل می شدند، تحت فشار شدیدی از ناحیه فرعون و اطرافیانش قرار داشتند، و هر زمان" از این بیم داشتند که دستگاه فرعونی با فشارهای شدیدی که روی مؤمنان وارد می کرد، آنان را وادار به ترک آئین و مذهب موسی کند" (عَلی خَوْفٍ مِنْ فِرْعَوْنَ وَ مَلَائِهِمْ أَنْ یفْتِنَهُمْ ).چرا که" فرعون مردی بود که در آن سرزمین برتری جویی داشت" (وَ إِنَّ فِرْعَوْنَ لَعالٍ فِی الْأَرْضِ )." و اسرافکار و تجاوز کار بود" و هیچ حد و مرزی را به رسمیت نمی شناخت (وَ إِنَّهُ لَمِنَ الْمُسْرِفِینَ ).در اینکه این ذریه که به موسی ایمان آوردند چه گروهی بودند و ضمیر من قومه به چه کسی (به موسی یا به فرعون) بازگشت می کند، در میان مفسران گفتگو است.بعضی خواسته اند بگویند این گروه نفرات اندکی از قوم فرعون و قبطیان بودند، مانند مؤمن آل فرعون، و همسر فرعون و مشاطه او و کنیزش، و ظاهرا دلیل انتخاب این نظر آن است که بنی اسرائیل، بیشتر نفرات شان ایمان آوردند، و این متناسب با تعبیر" ذُرِّیةٌ مِنْ قَوْمِهِ " نیست، زیرا این گروه کوچکی را می رساند.ولی بعضی دیگر معتقدند که این گروه از بنی اسرائیل بودند، و ضمیر به موسی بر می گردد، چرا که قبل از آن نام موسی ذکر شده، و طبق قواعد ادبی ضمیر باید به او باز گردد. شک نیست که معنی دوم با ظاهر آیه موافق تر است، شاهد دیگری که آن را تایید می کند آیه بعد است که می گوید: وَ قالَ مُوسی یا قَوْمِ ... (موسی به گروه مؤمنان گفت ای قوم من ...) یعنی مؤمنان را به عنوان قوم من خطاب می کند.تنها ایرادی که ممکن است بر این تفسیر بماند، این است که تمام بنی اسرائیل به موسی ایمان آوردند نه گروه کوچکی.ولی با توجه به یک نکته این ایراد قابل دفع است، چرا که می دانیم در هر انقلابی نخستین گروهی که به آن جذب می شوند، جوانان هستند، گذشته از اینکه قلب هایی پاکتر و افکاری دست نخورده دارند، شور و جوشش انقلابی در آنها بیشتر است، به علاوه وابستگی های مادی که بزرگسالان را به محافظه کاری و ملاحظات مختلف دعوت می کند در آنها نیست، نه مال و ثروتی دارند که از ضایع شدن آن بترسند، و نه پست و مقامی، که از به خطر افتادنش وحشت کنند! بنا بر این طبیعی است که این گروه بسیار زود جلب و جذب به موسی بشوند، و تعبیر" ذریه" بسیار با این معنی متناسب است.به علاوه بزرگسالانی هم بعدا به این گروه ملحق شدند به خاطر اینکه نقشی در جامعه آن روز نداشتند و ضعیف و ناتوان بودند، این تعبیر- چنان که از ابن عباس نقل شده- در مورد آنان چندان بعید نیست، درست مثل این است که وقتی افراد عادی و معمولی از دوستان خود را دعوت می کنیم، می گوئیم برو بچه ها دعوت داشتند، هر چند بزرگسال بوده باشند! و اگر این تعبیر را بعید بدانیم احتمال اول به قوت خود باقی است.علاوه بر این ذریه گر چه معمولا به فرزندان اطلاق می شود ولی از نظر ریشه لغوی- چنان که"راغب" در کتاب مفردات گفته: صغیر و کبیر هر دو را شامل می گردد. منظور از «ذریه» در این آیه جوانان اند.
wikifeqh: ایمان_جوان_(قرآن)