مترادف بدر : ماه تمام، قرص کامل
متضاد بدر : هلال
برابر پارسی : ماه شب چهارده
بدر
مترادف بدر : ماه تمام، قرص کامل
متضاد بدر : هلال
برابر پارسی : ماه شب چهارده
فارسی به انگلیسی
مترادف و متضاد
قرص کامل ماه، ماه شب چهارده، بدر
ماه شب چهارده، بدر
ماه تمام، قرص کامل ≠ هلال
فرهنگ فارسی
یکی از اَهِلّۀ ماه که در آن کلِ قرص ماه به‌صورت روشن دیده میشود
چاهی است میان مکه و مدینه و پایین وادی الصفرائ که ۲۸ فرسنگ از مدینه فاصله دارد . در آنجا نخستین جنگ میان مسلمانان و مشرکان در ماه رمضان سال دوم ه. ق . / ۲۳ م . روی داد و مسلمانان پیروز شدند و آنانرا بدر الکبری و بدر القتال و بدر الاولی می نامیدند . پس از شکست احد ابو سفیان و عده جنگ به سال دیگر نهاد در همان موضع . سال بعد با آنکه مشرکان مکه به قصد حمله بر ندینه از مکه خارج شدند و مسلمانان نیز آماده کار زار بودند حربی واقع نگشت و این وقع را بدر الصغری یا بدر الموعد و غزوه السویق می نامند و آن به سال چهارم هجرت بود ٠
ماه تمام، ماه شب چهارده، ماه قمری، جمع بدره
( اسم ) حالتی از نیمکر. روشن ماه ( چون همواره یک طرف ماه بوسیل. اشع. خورشید روشن است ) که تمامی آنرا اهل زمین رویت کنند بدر تمام ماه شب چهارده پر ماه گرد ماه ماه دو هفته : چهر. او مانند بدر می تافت .
ماه تمام، ماه شب چهارده، ماه قمری، جمع بدره
( اسم ) حالتی از نیمکر. روشن ماه ( چون همواره یک طرف ماه بوسیل. اشع. خورشید روشن است ) که تمامی آنرا اهل زمین رویت کنند بدر تمام ماه شب چهارده پر ماه گرد ماه ماه دو هفته : چهر. او مانند بدر می تافت .
فرهنگ معین
(بَ ) [ ع . ] ( اِ. ) ماه شب چهارده ، ماه کامل .
لغت نامه دهخدا
بدر. [ ب ِ دَ ] ( اِ مرکب ) بیرون. ( شرفنامه منیری ). بیرون در. ( ناظم الاطباء ). بدور :
هم شرفوان ببینمش لکن
حرف علت از آن میان بدر است.
من طراز همه ادیان بخراسان یابم.
- بدرانداختن ؛ بیرون انداختن :
گر ز شروان بدرانداخت مرا دست وبال
خیروان بلکه شرفوان به خراسان یابم.
خواب از سر خفتگان بدربرد
بیداری بلبلان اسحار.
وین جهد می کند که بگیرد غریق را.
نخواهی بدربردن الا کفن.
شیرین بدرنمی رود از خانه بی رقیب
داند شکر که دفع مگس بادبیزن است.
نه آن حدیث که هرگز برون شود از یاد.
کاین سیه کاسه در آخر بکشد مهمان را.
- بدرشدن ؛ بیرون رفتن. بدررفتن.
- امثال :
با شیر اندرون شد و با جان بدرشود
( عشق تو در درونم و مهر تو در دلم ).
بدین بزرگی قدر و به عزّ و جاه و شرف
به سال شصت وسه شد او ازین دیار بدر.
بتنگی دل ، غم نگردد بدر
برین نیست پیکار با دادگر.
بدر. [ ب َ ] ( ع مص ) کامل و تمام گردیدن غلام. ( آنندراج ): بدر الغلام بدراً؛ کامل و تمام گردید.( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). تمام و کامل شدن همچون ماه تمام. ( از ذیل اقرب الموارد ). || رسیده شدن خرما. ( آنندراج ): بدر التمر؛ رسیده شد خرما. ( از منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ).
هم شرفوان ببینمش لکن
حرف علت از آن میان بدر است.
خاقانی ( دیوان چ سجادی ص 68 ).
جنس این علم ز دیباچه ادیان بدر است من طراز همه ادیان بخراسان یابم.
خاقانی.
- بدرافتادن ؛ بیرون افتادن. ( یادداشت مؤلف ) : آدم علیه السلام گندم بخورد و از بهشت بدر افتاد. ( نوروزنامه ).- بدرانداختن ؛ بیرون انداختن :
گر ز شروان بدرانداخت مرا دست وبال
خیروان بلکه شرفوان به خراسان یابم.
خاقانی.
- بدربردن ؛ بیرون کردن. خارج ساختن. بدرکردن. بیرون کشیدن : خواب از سر خفتگان بدربرد
بیداری بلبلان اسحار.
نظامی.
گفت آن گلیم خویش بدرمی برد ز موج وین جهد می کند که بگیرد غریق را.
سعدی.
وگر پهلوانی و گر تیغزن نخواهی بدربردن الا کفن.
سعدی ( بوستان ).
- بدر رفتن ؛ بیرون رفتن : شیرین بدرنمی رود از خانه بی رقیب
داند شکر که دفع مگس بادبیزن است.
سعدی.
نه آن دریغ که هرگز بدررود از دل نه آن حدیث که هرگز برون شود از یاد.
سعدی.
برو از خانه گردون بدر و نان مطلب کاین سیه کاسه در آخر بکشد مهمان را.
حافظ.
- بدرزدن ؛ بیرون رفتن و گریختن.( آنندراج ). پیش رفتن و سبقت گرفتن و فرار کردن. ( ناظم الاطباء ).- بدرشدن ؛ بیرون رفتن. بدررفتن.
- امثال :
با شیر اندرون شد و با جان بدرشود
( عشق تو در درونم و مهر تو در دلم ).
سعیدا ( از امثال و حکم دهخدا ج 1 ص 364 ).
- || کنایه از مردن. درگذشتن : بدین بزرگی قدر و به عزّ و جاه و شرف
به سال شصت وسه شد او ازین دیار بدر.
ناصرخسرو.
- بدرگشتن ؛ بیرون رفتن : بتنگی دل ، غم نگردد بدر
برین نیست پیکار با دادگر.
فردوسی.
رجوع به بدر آمدن و بدر کردن شود.بدر. [ ب َ ] ( ع مص ) کامل و تمام گردیدن غلام. ( آنندراج ): بدر الغلام بدراً؛ کامل و تمام گردید.( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). تمام و کامل شدن همچون ماه تمام. ( از ذیل اقرب الموارد ). || رسیده شدن خرما. ( آنندراج ): بدر التمر؛ رسیده شد خرما. ( از منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ).
بدر. [ ب َ ] (ع مص ) کامل و تمام گردیدن غلام . (آنندراج ): بدر الغلام بدراً؛ کامل و تمام گردید.(منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). تمام و کامل شدن همچون ماه تمام . (از ذیل اقرب الموارد). || رسیده شدن خرما. (آنندراج ): بدر التمر؛ رسیده شد خرما. (از منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد).
بدر. [ ب ِ دَ ] (اِ مرکب ) بیرون . (شرفنامه ٔ منیری ). بیرون در. (ناظم الاطباء). بدور :
هم شرفوان ببینمش لکن
حرف علت از آن میان بدر است .
جنس این علم ز دیباچه ٔ ادیان بدر است
من طراز همه ادیان بخراسان یابم .
- بدرافتادن ؛ بیرون افتادن . (یادداشت مؤلف ) : آدم علیه السلام گندم بخورد و از بهشت بدر افتاد. (نوروزنامه ).
- بدرانداختن ؛ بیرون انداختن :
گر ز شروان بدرانداخت مرا دست وبال
خیروان بلکه شرفوان به خراسان یابم .
- بدربردن ؛ بیرون کردن . خارج ساختن . بدرکردن . بیرون کشیدن :
خواب از سر خفتگان بدربرد
بیداری بلبلان اسحار.
گفت آن گلیم خویش بدرمی برد ز موج
وین جهد می کند که بگیرد غریق را.
وگر پهلوانی و گر تیغزن
نخواهی بدربردن الا کفن .
- بدر رفتن ؛ بیرون رفتن :
شیرین بدرنمی رود از خانه بی رقیب
داند شکر که دفع مگس بادبیزن است .
نه آن دریغ که هرگز بدررود از دل
نه آن حدیث که هرگز برون شود از یاد.
برو از خانه ٔ گردون بدر و نان مطلب
کاین سیه کاسه در آخر بکشد مهمان را.
- بدرزدن ؛ بیرون رفتن و گریختن .(آنندراج ). پیش رفتن و سبقت گرفتن و فرار کردن . (ناظم الاطباء).
- بدرشدن ؛ بیرون رفتن . بدررفتن .
- امثال :
با شیر اندرون شد و با جان بدرشود
(عشق تو در درونم و مهر تو در دلم ).
- || کنایه از مردن . درگذشتن :
بدین بزرگی قدر و به عزّ و جاه و شرف
به سال شصت وسه شد او ازین دیار بدر.
- بدرگشتن ؛ بیرون رفتن :
بتنگی دل ، غم نگردد بدر
برین نیست پیکار با دادگر.
رجوع به بدر آمدن و بدر کردن شود.
هم شرفوان ببینمش لکن
حرف علت از آن میان بدر است .
خاقانی (دیوان چ سجادی ص 68).
جنس این علم ز دیباچه ٔ ادیان بدر است
من طراز همه ادیان بخراسان یابم .
خاقانی .
- بدرافتادن ؛ بیرون افتادن . (یادداشت مؤلف ) : آدم علیه السلام گندم بخورد و از بهشت بدر افتاد. (نوروزنامه ).
- بدرانداختن ؛ بیرون انداختن :
گر ز شروان بدرانداخت مرا دست وبال
خیروان بلکه شرفوان به خراسان یابم .
خاقانی .
- بدربردن ؛ بیرون کردن . خارج ساختن . بدرکردن . بیرون کشیدن :
خواب از سر خفتگان بدربرد
بیداری بلبلان اسحار.
نظامی .
گفت آن گلیم خویش بدرمی برد ز موج
وین جهد می کند که بگیرد غریق را.
سعدی .
وگر پهلوانی و گر تیغزن
نخواهی بدربردن الا کفن .
سعدی (بوستان ).
- بدر رفتن ؛ بیرون رفتن :
شیرین بدرنمی رود از خانه بی رقیب
داند شکر که دفع مگس بادبیزن است .
سعدی .
نه آن دریغ که هرگز بدررود از دل
نه آن حدیث که هرگز برون شود از یاد.
سعدی .
برو از خانه ٔ گردون بدر و نان مطلب
کاین سیه کاسه در آخر بکشد مهمان را.
حافظ.
- بدرزدن ؛ بیرون رفتن و گریختن .(آنندراج ). پیش رفتن و سبقت گرفتن و فرار کردن . (ناظم الاطباء).
- بدرشدن ؛ بیرون رفتن . بدررفتن .
- امثال :
با شیر اندرون شد و با جان بدرشود
(عشق تو در درونم و مهر تو در دلم ).
سعیدا (از امثال و حکم دهخدا ج 1 ص 364).
- || کنایه از مردن . درگذشتن :
بدین بزرگی قدر و به عزّ و جاه و شرف
به سال شصت وسه شد او ازین دیار بدر.
ناصرخسرو.
- بدرگشتن ؛ بیرون رفتن :
بتنگی دل ، غم نگردد بدر
برین نیست پیکار با دادگر.
فردوسی .
رجوع به بدر آمدن و بدر کردن شود.
بدر. [ ب َ ] (اِخ ) غزوه ٔ معروف رسول اکرم با کفار، و اصلاً نام چاهی است میان مکه و مدینه . در جنوب غربی مدینه ، در فاصله ٔ 28 فرسنگی آن و در پایین وادی الصفراء و گویند منسوب به بدربن یخلدبن نضربن کنانه است . در همین محل است که نخستین جنگ میان مسلمانان و مشرکان (در رمضان سال دوم هجری ) روی داد و به غزوه ٔ بدر یا بدرالکبری یا بدرالقتال یا بدرالاولی مشهور شد. ریاست مشرکان قریش در جنگ با ابوسفیان بود و او در این هنگام با کاروانی از شام بازمی گشت . جنگ به شکست مشرکان انجامید و قریب 70 تن از آنان بقتل رسیدند و 70 تن نیز به اسارت درآمدند. در غزوه ٔ احد که در سال سوم هجرت روی داد و به شکست مسلمانان خاتمه پذیرفت ابوسفیان باز وعده ٔ جنگ بسال دیگر کرد در همین محل بدر. سال بعد یعنی در سال چهارم هجرت مسلمانان و مشرکان آماده ٔ کارزار شدند اما جنگی واقع نشد و این حادثه بدرالصغری یا بدرالموعد یا غزوة السویق نامیده شد. و رجوع به معجم البلدان و امتاع الاسماع و عیون الاخبار و طبقات ابن سعد و تاریخ طبری چ مصر ج 2 ص 267 ببعد و عقدالفرید و سیرة ابن هشام و حبیب السیر شود : و لقد نصرکم اﷲ ببدر و انتم اذلة. (قرآن 123/3).
آنرا که همچو سنگ سر مرّه روز بدر
در حرب همچو موم شد از بیم ضربتش .
آنرا که مصطفی چو همه عاجز آمدند
در حرب روز بدر بدو داد رایتش .
ذوالفقار ایزد سوی که فرستاد به بدر
زن و فرزند کرا بود چو زهرا و شبیر.
از آن مشهور شیر نر که اندر بدر و در خیبر
هوا از چشم خون بارید در صمصام خندانش .
بدرستی که خدای شما را نصرت کرد در غزو بدر و شما در چشم دشمن سست و خواربودید از ناساختگی . (کشف الاسرار میبدی ج 2 ص 263).
صاحب بدر و حنین از تو گشاید فقاع
کان گهر چون سداب برکنی از بهر کین .
دیده نه ای روز بدر کان شه دین بدروار
راند سپه در سپه سوی نشیب از عقاب .
آنرا که همچو سنگ سر مرّه روز بدر
در حرب همچو موم شد از بیم ضربتش .
ناصرخسرو.
آنرا که مصطفی چو همه عاجز آمدند
در حرب روز بدر بدو داد رایتش .
ناصرخسرو.
ذوالفقار ایزد سوی که فرستاد به بدر
زن و فرزند کرا بود چو زهرا و شبیر.
ناصرخسرو.
از آن مشهور شیر نر که اندر بدر و در خیبر
هوا از چشم خون بارید در صمصام خندانش .
ناصرخسرو.
بدرستی که خدای شما را نصرت کرد در غزو بدر و شما در چشم دشمن سست و خواربودید از ناساختگی . (کشف الاسرار میبدی ج 2 ص 263).
صاحب بدر و حنین از تو گشاید فقاع
کان گهر چون سداب برکنی از بهر کین .
خاقانی .
دیده نه ای روز بدر کان شه دین بدروار
راند سپه در سپه سوی نشیب از عقاب .
خاقانی .
بدر. [ ب َ ] (ع ص ، اِ) مهتر. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (آنندراج ). آقا. سرور. (از ذیل اقرب الموارد). || غلام تمام در جوانی . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (آنندراج ). غلام مبادر. (از ذیل اقرب الموارد). || تمام از هر چیز. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (آنندراج ). || طبق . || پوست بزغاله .(منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (آنندراج ) (از ذیل اقرب الموارد). || همیان هزار یا ده هزار درهم یا همیان هفت هزار دینار. (منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء) (آنندراج ). ج ، بُدور. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (آنندراج ) (از ذیل اقرب الموارد). و رجوع به بدره شود. || ماه تمام زیرا که پیشی می گیرد آفتاب را در طلوع خود بر غروب آن یا بدان جهت که کامل وتمام است . (منتهی الارب ). ماه تمام . (ناظم الاطباء) (غیاث اللغات ). حالتی از نیمکره ٔ روشن ماه (چون همواره یک طرف ماه بوسیله ٔ اشعه ٔ خورشید روشن است ) که تمامی آن را اهل زمین رؤیت کنند. ماه شب چهارده . پرماه . گردماه . ماه دوهفته . (فرهنگ فارسی معین ). گردمه . تِم ّ. ماه پر. امتلأقمر . ماه خرگاهی . ماه خرگهی . (یادداشت مؤلف ) :
چون او برفت اتابک و سلطان برفت نیز
این شمس در کسوف شد آن بدر در غمام .
دوشت همه شب چو بدر دیدم
امشب همه چون سهات جویم .
روز به مغرب شده چو مملکت او
ماه چو بدر از حجاب شام برآمد.
شبم روشن شده است و من ز خوبی
ندانم بدر خوانم یا هلالت .
هر یک کوکبی بود در سماء سیادت و بدری از افق سعادت . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی چ سنگی ص 179).
چو بدر از جیب گردون سر بر آورد
زمین عطف هلالی بر سرآورد.
آن مه نو را که تو دیدی هلال
بدر نهش نام چو گیرد کمال .
قضا را درآمد یکی خشکسال
که شد بدر سیمای مردم هلال .
گر دلم دیوانه شد در عشق تو عیبش مکن
بدر بی نقصان و زر بی عیب و گل بی خار نیست .
ز دور فلک بدر رویش هلال
ز جور زمان سرو قدش خلال .
بوالعجب باشد از این خلق که رویت چو مه نو
می نمایند بانگشت و تو خود بدر تمامی .
- بدرالظﱡلَم ؛ بدر تاریکیها. ماه تمام که در تاریکیها بدرخشد. (فرهنگ فارسی معین ، ج 4: ترکیبات خارجی ) :
از بر اهل زمین وز بر تخت پدر
هست چوشمس الضحی هست چوبدر الظلم .
دیده قبله ز چراغی چه کند
تاش محراب ز بدرالظلم است .
- بدرالملک ؛ ماه تمام کشور. موجب رونق و روشنی مملکت . (فرهنگ فارسی معین ، ج 4: ترکیبات خارجی ).
- || لقبی است رجال مملکت را. (فرهنگ فارسی معین ، ج 4: ترکیبات خارجی ).
- بدر تمام شدن ؛ ماه تمام شدن . ماه دوهفته گشتن :
دیگر چه توقع است از ایام
چون بدر تمام شد هلالم .
- بدرسان ؛ بدرمانند. مانند ماه دوهفته :
دف چون هلالی بدرسان گرد هلالش اختران
هرسو دو اختر در قران جفتی چو جوزا داشته .
- بدرشب ؛ شب ماه چهاردهم . (آنندراج ). شب چهاردهم و پانزدهم ماه قمری . (ناظم الاطباء).
- بدر شفق مغرب ؛ کنایه از شراب است به اعتبار فرورفتن در لب و دهان معشوق . (انجمن آرا).
- بدرشکل ؛ بشکل بدر. بصورت ماه تمام . دایره شکل :
دف هلالی بدر شکل و در شکارستان او
از حمل تا ثور و جدیش کاروان انگیخته .
- بدر قدح و جام و دن ؛ کنایه از شراب است . (انجمن آرا).
- بدر گشتن ؛ بدر تمام شدن . پرماه شدن . ماه دوهفته شدن :
این همه تابش ز روی و رای او نشگفت از آنک
بدر گردد مه چو با خورشید گردد ملتقا.
بر فلک چون بدر گردد کاستن گیرد فلک .
- بدر منور ؛ ماه تمام نورانی .
- || کنایه از روی زیبا و زیباروی :
چنان بد رسم آن بدر منور
که بر هرزه بدادی بدره ای زر.
- بدر منیر ؛ ماه تمام نورانی :
عروس خاک اگر بدر منیر است
بدست باد کن امرش که پیر است .
وگر بر وی نشستن ناگزیراست
نه شب زیباتر از بدر منیر است .
- || کنایه از روی زیبا و زیباروی :
فتنه ام بر زلف و بالای تو ای بدر منیر
قامت است آن یا قیامت عنبر است آن یا عبیر.
- بدروار ؛ مانند بدر. مانند ماه دوهفته :
دیده نه ای روز بدر کان شه دین بدروار
راند سپه در سپه سوی نشیب از عقاب .
و رجوع به ماه وهلال و قمر و اهله ٔ ماه شود.
چون او برفت اتابک و سلطان برفت نیز
این شمس در کسوف شد آن بدر در غمام .
خاقانی .
دوشت همه شب چو بدر دیدم
امشب همه چون سهات جویم .
خاقانی .
روز به مغرب شده چو مملکت او
ماه چو بدر از حجاب شام برآمد.
خاقانی .
شبم روشن شده است و من ز خوبی
ندانم بدر خوانم یا هلالت .
خاقانی .
هر یک کوکبی بود در سماء سیادت و بدری از افق سعادت . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی چ سنگی ص 179).
چو بدر از جیب گردون سر بر آورد
زمین عطف هلالی بر سرآورد.
نظامی .
آن مه نو را که تو دیدی هلال
بدر نهش نام چو گیرد کمال .
نظامی .
قضا را درآمد یکی خشکسال
که شد بدر سیمای مردم هلال .
سعدی (بوستان ).
گر دلم دیوانه شد در عشق تو عیبش مکن
بدر بی نقصان و زر بی عیب و گل بی خار نیست .
سعدی .
ز دور فلک بدر رویش هلال
ز جور زمان سرو قدش خلال .
سعدی (بوستان ).
بوالعجب باشد از این خلق که رویت چو مه نو
می نمایند بانگشت و تو خود بدر تمامی .
سعدی (طیبات ).
- بدرالظﱡلَم ؛ بدر تاریکیها. ماه تمام که در تاریکیها بدرخشد. (فرهنگ فارسی معین ، ج 4: ترکیبات خارجی ) :
از بر اهل زمین وز بر تخت پدر
هست چوشمس الضحی هست چوبدر الظلم .
منوچهری (دیوان چ دبیرسیاقی ص 60).
دیده قبله ز چراغی چه کند
تاش محراب ز بدرالظلم است .
خاقانی .
- بدرالملک ؛ ماه تمام کشور. موجب رونق و روشنی مملکت . (فرهنگ فارسی معین ، ج 4: ترکیبات خارجی ).
- || لقبی است رجال مملکت را. (فرهنگ فارسی معین ، ج 4: ترکیبات خارجی ).
- بدر تمام شدن ؛ ماه تمام شدن . ماه دوهفته گشتن :
دیگر چه توقع است از ایام
چون بدر تمام شد هلالم .
سعدی (طیبات ).
- بدرسان ؛ بدرمانند. مانند ماه دوهفته :
دف چون هلالی بدرسان گرد هلالش اختران
هرسو دو اختر در قران جفتی چو جوزا داشته .
خاقانی (دیوان چ سجادی ص 383).
- بدرشب ؛ شب ماه چهاردهم . (آنندراج ). شب چهاردهم و پانزدهم ماه قمری . (ناظم الاطباء).
- بدر شفق مغرب ؛ کنایه از شراب است به اعتبار فرورفتن در لب و دهان معشوق . (انجمن آرا).
- بدرشکل ؛ بشکل بدر. بصورت ماه تمام . دایره شکل :
دف هلالی بدر شکل و در شکارستان او
از حمل تا ثور و جدیش کاروان انگیخته .
خاقانی .
- بدر قدح و جام و دن ؛ کنایه از شراب است . (انجمن آرا).
- بدر گشتن ؛ بدر تمام شدن . پرماه شدن . ماه دوهفته شدن :
این همه تابش ز روی و رای او نشگفت از آنک
بدر گردد مه چو با خورشید گردد ملتقا.
سنایی .
بر فلک چون بدر گردد کاستن گیرد فلک .
امیرمعزی .
- بدر منور ؛ ماه تمام نورانی .
- || کنایه از روی زیبا و زیباروی :
چنان بد رسم آن بدر منور
که بر هرزه بدادی بدره ای زر.
نظامی .
- بدر منیر ؛ ماه تمام نورانی :
عروس خاک اگر بدر منیر است
بدست باد کن امرش که پیر است .
نظامی .
وگر بر وی نشستن ناگزیراست
نه شب زیباتر از بدر منیر است .
نظامی .
- || کنایه از روی زیبا و زیباروی :
فتنه ام بر زلف و بالای تو ای بدر منیر
قامت است آن یا قیامت عنبر است آن یا عبیر.
سعدی .
- بدروار ؛ مانند بدر. مانند ماه دوهفته :
دیده نه ای روز بدر کان شه دین بدروار
راند سپه در سپه سوی نشیب از عقاب .
خاقانی .
و رجوع به ماه وهلال و قمر و اهله ٔ ماه شود.
فرهنگ عمید
ماه تمام، ماه شب چهارده، نیمۀ روشن ماه.
= بدره
= بدره
ماه تمام؛ ماه شب چهارده؛ نیمۀ روشن ماه.
بدره#NAME?
دانشنامه عمومی
بدر می تواند به موارد زیر اشاره داشته باشد:
بدر (ماه)، ماه کامل شب ۱۴
غزوه بدر، از غزوه های محمد، پیامبر اسلام
بدر (شهر عربستان)، شهری در عربستان سعودی
بدر (شهر مصر) شهری در مصر
عملیات بدر، یکی از عملیات های نظامی ایران در جنگ ۸ ساله
بدر (عروسک)، یکی از عروسک های مجموعه ی فولا (عروسک)
بدر (ماه)، ماه کامل شب ۱۴
غزوه بدر، از غزوه های محمد، پیامبر اسلام
بدر (شهر عربستان)، شهری در عربستان سعودی
بدر (شهر مصر) شهری در مصر
عملیات بدر، یکی از عملیات های نظامی ایران در جنگ ۸ ساله
بدر (عروسک)، یکی از عروسک های مجموعه ی فولا (عروسک)
wiki: شهر مدینه در عربستان سعودی.
غزوه بدر
این شهر در قدیم، مرکزی تجاری، و اتصال دهندهٔ جاده ای از مدینه و جادهٔ مسیر کاروان های مکه تا سوریه بوده است.
کوه ها و تپه های شنی در گرداگرد این شهر پیداست.
غزوه بدر که نخستین نبرد اصلی مسلمانان بود، در ۱۷ رمضان سال دوم پس از هجرت، در این شهر روی داد.
غزوه بدر
این شهر در قدیم، مرکزی تجاری، و اتصال دهندهٔ جاده ای از مدینه و جادهٔ مسیر کاروان های مکه تا سوریه بوده است.
کوه ها و تپه های شنی در گرداگرد این شهر پیداست.
غزوه بدر که نخستین نبرد اصلی مسلمانان بود، در ۱۷ رمضان سال دوم پس از هجرت، در این شهر روی داد.
wiki: قاهره در مصر است.
در شهر بدر سه دانشگاه مصری-روسی، دانشگاه آینده و EELU (در دست ساخت) وجود دارد.
این شهر نزدیک ترین شهر صنعتی به فرودگاه بین المللی قاهره، گذرگاه سوئز است و این شهر همچنین به دلتای نیل، کانال سوئز، دریای سرخ و شبه جزیره سینا نزدیک است.
سامانه طبقه بندی اقلیمی کوپن آب و هوای این شهر را در دسته اقلیم بیابانی تعیین نموده است.
در شهر بدر سه دانشگاه مصری-روسی، دانشگاه آینده و EELU (در دست ساخت) وجود دارد.
این شهر نزدیک ترین شهر صنعتی به فرودگاه بین المللی قاهره، گذرگاه سوئز است و این شهر همچنین به دلتای نیل، کانال سوئز، دریای سرخ و شبه جزیره سینا نزدیک است.
سامانه طبقه بندی اقلیمی کوپن آب و هوای این شهر را در دسته اقلیم بیابانی تعیین نموده است.
wiki: بدر (شهر مصر)
بدر (ماه). بَدر یا ماه پُر یا پُرماه، حالتی از کره ماه است که زمین میان ماه و خورشید قرار می گیرد به طوری که تمام ماه در نظر ما روشن است.
بدر پاییزی
هنگامی که ماه به نقطه مقابل زمین نسبت به خورشید می رسد یا به عبارت دیگر فاصله زاویه ای ماه و خورشید ۱۸۰ درجه می شود، تمام قرص ماه روشن به نظر می رسد که بدر نامیده می شود و ماه در این موقعیت در حالت مقابله است.این مرحله ماه در حدود نیمه ماه بعد از حدوث ماه نو حاصل می شود، البته در این موقع، ماه که درست در مقابل خورشید نسبت به زمین قرار می گیرد، اگر بر روی دائرةالبروج هم قرار داشته باشد، ماه گرفتگی اتفاق می افتد.بعد از این مرحله قسمت شرقی قرص ماه (بجای سمت غربی آن) توسط اشعه نور خورشید روشن می شود و فازهای ماه با ترتیب برعکس از تثلیث تا تربیع آخر و سپس تا هلال و بالاخره تا ماه نو تکرار می شود.در شرایط مناسب اتمسفری، قسمت تاریک قرص ماه، به صورت خیلی ضعیف قابل رؤیت است. قابل رؤیت بودن قسمت تاریک ماه، به سبب بازتاب نور خورشید از سطح کره زمین به سطح ماه است.
بدر پاییزی
هنگامی که ماه به نقطه مقابل زمین نسبت به خورشید می رسد یا به عبارت دیگر فاصله زاویه ای ماه و خورشید ۱۸۰ درجه می شود، تمام قرص ماه روشن به نظر می رسد که بدر نامیده می شود و ماه در این موقعیت در حالت مقابله است.این مرحله ماه در حدود نیمه ماه بعد از حدوث ماه نو حاصل می شود، البته در این موقع، ماه که درست در مقابل خورشید نسبت به زمین قرار می گیرد، اگر بر روی دائرةالبروج هم قرار داشته باشد، ماه گرفتگی اتفاق می افتد.بعد از این مرحله قسمت شرقی قرص ماه (بجای سمت غربی آن) توسط اشعه نور خورشید روشن می شود و فازهای ماه با ترتیب برعکس از تثلیث تا تربیع آخر و سپس تا هلال و بالاخره تا ماه نو تکرار می شود.در شرایط مناسب اتمسفری، قسمت تاریک قرص ماه، به صورت خیلی ضعیف قابل رؤیت است. قابل رؤیت بودن قسمت تاریک ماه، به سبب بازتاب نور خورشید از سطح کره زمین به سطح ماه است.
wiki: بدر (ماه)
دانشنامه آزاد فارسی
بَدْر (اخترشناسی)
بَدْر
ماه تمام، ماه شب چهاردهم که یکی از صورت های ماه یا اهلۀ قمر است. در چنین وضعیتی که تقریباً هر دو هفته یک بار روی می دهد، نیم کرۀ روشن ماه روبه زمین قرار می گیرد و قرص آن به
طور کامل و درخشان از زمین دیده می شود. به این موقعیت، گِردمَه، پُرماه و یا پُری ماه نیز گفته اند.
بَدْر
ماه تمام، ماه شب چهاردهم که یکی از صورت های ماه یا اهلۀ قمر است. در چنین وضعیتی که تقریباً هر دو هفته یک بار روی می دهد، نیم کرۀ روشن ماه روبه زمین قرار می گیرد و قرص آن به
طور کامل و درخشان از زمین دیده می شود. به این موقعیت، گِردمَه، پُرماه و یا پُری ماه نیز گفته اند.
wikijoo: بدر
فرهنگستان زبان و ادب
{full Moon} [نجوم] یکی از اَهِلّۀ ماه که در آن کلِ قرص ماه به صورت روشن دیده می شود
دانشنامه اسلامی
[ویکی الکتاب] معنی : پرتاب نکردی - نیفکندی - تیر نینداختی(رمی به معنای انداختن تیر به طرف دشمن ، و یا به طرف شکار است . اصطلاحاً به تهمت زدن هم اطلاق می شود مثلاً در عبارت "إِنَّ ﭐلَّذِینَ یَرْمُونَ ﭐلْمُحْصَنَاتِ "مثل اینکه تهمت زننده که بی گناهی را متهم میکند ، مانند ک...
معنی ﭐلْیَوْمَ: امروز- اکنون - در این زمان (یوم به معنای مقدار قابل ملاحظه از زمان است ، که حادثهای از حوادث را در بر گرفته باشد ، و به همین جهت کوتاهی و بلندی این زمان بر حسب اختلاف حوادث مختلف میشود ، هر چند که استعمالش در مدت زمان بین طلوع و غروب خورشید شایع شده ...
معنی یَوْمِ: روز - مقداری از زمان که حادثه ی قابل ملاحظه ای در آن رخ داده است - دوران (یوم به معنای مقدار قابل ملاحظه از زمان است ، که حادثهای از حوادث را در بر گرفته باشد ، و به همین جهت کوتاهی و بلندی این زمان بر حسب اختلاف حوادث مختلف میشود ، هر چند که استعمال...
معنی یَوْمِکُم: روزتان(یوم به معنای مقدار قابل ملاحظه از زمان است ، که حادثهای را در بر گرفته باشد ، و به همین جهت کوتاهی و بلندی این زمان بر حسب اختلاف حوادث مختلف میشود ، هر چند که استعمالش در مدت زمان بین طلوع و غروب خورشید شایع شده است ولی چه بسا که در ملک و سلط...
معنی یَوْمِهِمُ: روزشان(یوم به معنای مقدار قابل ملاحظه از زمان است ، که حادثهای را در بر گرفته باشد ، و به همین جهت کوتاهی و بلندی این زمان بر حسب اختلاف حوادث مختلف میشود ، هر چند که استعمالش در مدت زمان بین طلوع و غروب خورشید شایع شده است ولی چه بسا که در ملک و سلط...
معنی یَوْمَیْنِ: دو روز(یوم به معنای مقدار قابل ملاحظه از زمان است ، که حادثهای را در بر گرفته باشد ، و به همین جهت کوتاهی و بلندی این زمان بر حسب اختلاف حوادث مختلف میشود ، هر چند که استعمالش در مدت زمان بین طلوع و غروب خورشید شایع شده است ولی چه بسا که در ملک و سلط...
تکرار در قرآن: ۲(بار)
نام محلّی است ما بین مکه و مدینه که جنگ معروف بدر در آن واقع شد .
معنی ﭐلْیَوْمَ: امروز- اکنون - در این زمان (یوم به معنای مقدار قابل ملاحظه از زمان است ، که حادثهای از حوادث را در بر گرفته باشد ، و به همین جهت کوتاهی و بلندی این زمان بر حسب اختلاف حوادث مختلف میشود ، هر چند که استعمالش در مدت زمان بین طلوع و غروب خورشید شایع شده ...
معنی یَوْمِ: روز - مقداری از زمان که حادثه ی قابل ملاحظه ای در آن رخ داده است - دوران (یوم به معنای مقدار قابل ملاحظه از زمان است ، که حادثهای از حوادث را در بر گرفته باشد ، و به همین جهت کوتاهی و بلندی این زمان بر حسب اختلاف حوادث مختلف میشود ، هر چند که استعمال...
معنی یَوْمِکُم: روزتان(یوم به معنای مقدار قابل ملاحظه از زمان است ، که حادثهای را در بر گرفته باشد ، و به همین جهت کوتاهی و بلندی این زمان بر حسب اختلاف حوادث مختلف میشود ، هر چند که استعمالش در مدت زمان بین طلوع و غروب خورشید شایع شده است ولی چه بسا که در ملک و سلط...
معنی یَوْمِهِمُ: روزشان(یوم به معنای مقدار قابل ملاحظه از زمان است ، که حادثهای را در بر گرفته باشد ، و به همین جهت کوتاهی و بلندی این زمان بر حسب اختلاف حوادث مختلف میشود ، هر چند که استعمالش در مدت زمان بین طلوع و غروب خورشید شایع شده است ولی چه بسا که در ملک و سلط...
معنی یَوْمَیْنِ: دو روز(یوم به معنای مقدار قابل ملاحظه از زمان است ، که حادثهای را در بر گرفته باشد ، و به همین جهت کوتاهی و بلندی این زمان بر حسب اختلاف حوادث مختلف میشود ، هر چند که استعمالش در مدت زمان بین طلوع و غروب خورشید شایع شده است ولی چه بسا که در ملک و سلط...
تکرار در قرآن: ۲(بار)
نام محلّی است ما بین مکه و مدینه که جنگ معروف بدر در آن واقع شد .
wikialkb: شهدای کربلا• زید بن معقل، یکی از شهدای کربلا• بدر شروانی، شاعر قرن نهم و ملک الشعرای شروانشاهان• بدرالجمالی، فرمانده کُلّ قوا و وزیر فاطمیان
...
...
wikifeqh: غزوه بدر بوده است.
بدر، مکانی بین مکه و مدینه است. غزوه بدر، اولین غزوه ای است که در اسلام (در مکان یاد شده اتفاق افتاده است. در این مدخل از واژه «بدر» و جملاتی مانند «یوم الفرقان یوم التقی الجمعان» و... استفاده شده است.
عناوین مرتبط
آثار غزوه بدر،اسیران غزوه بدر،امدادهای خدا در غزوه بدر،اهمیت غزوه بدر،پیروزی در غزوه بدر،شیطان در غزوه بدر،غنایم غزوه بدر .
بدر، مکانی بین مکه و مدینه است. غزوه بدر، اولین غزوه ای است که در اسلام (در مکان یاد شده اتفاق افتاده است. در این مدخل از واژه «بدر» و جملاتی مانند «یوم الفرقان یوم التقی الجمعان» و... استفاده شده است.
عناوین مرتبط
آثار غزوه بدر،اسیران غزوه بدر،امدادهای خدا در غزوه بدر،اهمیت غزوه بدر،پیروزی در غزوه بدر،شیطان در غزوه بدر،غنایم غزوه بدر .
wikifeqh: پیامبر اسلام صلّی اللّه علیه وآله وسلّم و نیز نام دو غزوه دیگر است.
بدر در ۱۳۰ کیلومتری جنوب غربی مدینه، به فاصله یک شب راه از بندر الجار، در دشتی به طول نه و عرض هفت کیلومتر یا طول هشت و عرض چهار کیلومتر، در بخش سفلای وادی صفراء (منابع جدید آن را جزو وادی فَرْعه می دانند) به ارتفاع ۱۸۷ متر از سطح دریا واقع است.
منشأ نام گذاری بدر
درباره منشأ نام گذاری این محل در منابع اختلاف است.
← نام صاحب چاه های بدر
جز قسمت جنوب غربی بدر که نرم و سست است و اکنون به صورت نخلستانی سرسبز درآمده دیگر قسمت های آن ریگزار است، و اطراف آن را تپه های پرشیب و تَلماسه محصور کرده است.
دو دهانه این دشت (شمال غربی و جنوب شرقی) به نسبت نزدیکی و دوری به مدینه، به اقتباس از قرآن، «العُدوَة الدّنیا» و «العُدوة القُصوی» نام دارند.
میان این دو دهانه، در جنوب غربی دشت، کوهی بلند به نام «جبل اسفل» وجود دارد که از آنجا می توان دریا را به خوبی دید. بدر در محلّ پیوستن راه مدینه به راه کاروان رو مکه به شام قرار داشته و به سبب وجود آب، استراحت گاه کاروان ها بوده است.
پیش از اسلام، هر سال از اول تا هشتم ذیقعده، در آنجا بازاری بر پا می شده که در آن در عین حال برنامه های تفریحی و مراسم عبادی (در برابر بت ها) اجرا می شده است.
زیست گاه قبیله بنو ضمره
...
بدر در ۱۳۰ کیلومتری جنوب غربی مدینه، به فاصله یک شب راه از بندر الجار، در دشتی به طول نه و عرض هفت کیلومتر یا طول هشت و عرض چهار کیلومتر، در بخش سفلای وادی صفراء (منابع جدید آن را جزو وادی فَرْعه می دانند) به ارتفاع ۱۸۷ متر از سطح دریا واقع است.
منشأ نام گذاری بدر
درباره منشأ نام گذاری این محل در منابع اختلاف است.
← نام صاحب چاه های بدر
جز قسمت جنوب غربی بدر که نرم و سست است و اکنون به صورت نخلستانی سرسبز درآمده دیگر قسمت های آن ریگزار است، و اطراف آن را تپه های پرشیب و تَلماسه محصور کرده است.
دو دهانه این دشت (شمال غربی و جنوب شرقی) به نسبت نزدیکی و دوری به مدینه، به اقتباس از قرآن، «العُدوَة الدّنیا» و «العُدوة القُصوی» نام دارند.
میان این دو دهانه، در جنوب غربی دشت، کوهی بلند به نام «جبل اسفل» وجود دارد که از آنجا می توان دریا را به خوبی دید. بدر در محلّ پیوستن راه مدینه به راه کاروان رو مکه به شام قرار داشته و به سبب وجود آب، استراحت گاه کاروان ها بوده است.
پیش از اسلام، هر سال از اول تا هشتم ذیقعده، در آنجا بازاری بر پا می شده که در آن در عین حال برنامه های تفریحی و مراسم عبادی (در برابر بت ها) اجرا می شده است.
زیست گاه قبیله بنو ضمره
...
wikifeqh: بدر_(مکان)
گویش اصفهانی
تکیه ای: bederen
طاری: ârgür
طامه ای: bodernan
طرقی: behvar / bederne
کشه ای: behva /bederne
نطنزی: der bede
واژه نامه بختیاریکا
( بَدِر ) از قرن 8 بزرگترین واحد ایل بختیاری از تیره تبدیل به طایفه گردید. چهارلنگ و هفت لنگ تعریف شد و از آن تاریخ تحولات زیادی در زمینه جغرافیا، تقسیمات بصورت مداوم بوجود آمد. بدین سبب هنوز اجماعی بر روی چارت بختیاری وجود ندارد. برآیند نظریات متعدد از میان کتب و ماخذ شفاهی بدین گونه می باشد. ( اولاد ) ؛ بدر؛ ( تش ) حاجیور عمدتا با لقب بدری
جدول کلمات
ماهنو
پیشنهاد کاربران
هو
ماه شب چهارده، ماه کامل.
ماه شب چهارده، ماه کامل.
بِدَر
چَم ( معنی ) واژه ى بِدَر ؛پاره پاره کردن ،
دَردیدن
شیرها شکم شکار را دریدند. .
دستور :شکمش را بِدَرانید
چَم ( معنی ) واژه ى بِدَر ؛پاره پاره کردن ،
دَردیدن
شیرها شکم شکار را دریدند. .
دستور :شکمش را بِدَرانید
بدر همان ماه چهارده ( ماه کامل ) است: قابل توجه برای نسخه داران
بِدَر آن جامه به معنی آن لباس سفید - بِدَر استعاره از سفید رنگ است.
واژه "سیزده بدر" ساخته شده است از:
شماره سیزده ۱۳
و بدر، به معنای بیرون از در
در پارسی به indoor دَردَر میگفتند
به معنای درون در، درون خانه، ساختمان و. . .
و به بیرون از در outdoor بِدَر میگفتند از پیشوند بیگ ( یعنی بیرون از چیزی ) و واژه در که همان door است.
پیشوند دیگر اُس است که همریشه است با out و ex
ریشه شناسی واژه بیرون هم از پیشوند بیگ به معنای خارج و واژه رون به معنی کنار، پهلو، سو و. . . است.
پس به فارسی indoor دردر، اندر و outdoor بدر ( بِگدر ) ، اُسدَر
شماره سیزده ۱۳
و بدر، به معنای بیرون از در
در پارسی به indoor دَردَر میگفتند
به معنای درون در، درون خانه، ساختمان و. . .
و به بیرون از در outdoor بِدَر میگفتند از پیشوند بیگ ( یعنی بیرون از چیزی ) و واژه در که همان door است.
پیشوند دیگر اُس است که همریشه است با out و ex
ریشه شناسی واژه بیرون هم از پیشوند بیگ به معنای خارج و واژه رون به معنی کنار، پهلو، سو و. . . است.
پس به فارسی indoor دردر، اندر و outdoor بدر ( بِگدر ) ، اُسدَر
Outdoor
بیرون از دَر
بیرون از دَر
کلمات دیگر: