اصحاب ائمه

[ویکی فقه] عنوان اصحاب ائمه (ع) به کسانی اطلاق می شود که افزون بر درک حضور و محضر علمی یک یا چند امام و نقل روایت از ایشان، راه و روش امامان(ع)را پذیرفته و بر آن استوار باشند.
برای تعبیر اصحاب ائمه(ع) از کتابهای رجال و درایه، تعریف دقیق و روشنی به دست نمی آید و اهل رجال معیار و ملاک صحابه بودن را به صورت روشن و گویا بیان نکرده اند، ولی در جای جای سخنان رجال شناسان، نکته ها و اشاره هایی وجود دارد که می تواند در ارائه تعریفی برای اصحاب ائمه کارآمد باشد.

← دیدگاه شیخ طوسی و مامقانی
عنوان اصحاب ائمه شامل گروه عظیمی از راویان، فقیهان و مفسران قرن اوّل، دوّم و سوّم می شود که شماری از آنان در شمار اصحاب پیامبر (ص) و تابعان نیز بوده اند.
این گروه از دانشیان حدیث و اصحاب ائمه، به دلیل حضور در دو فضای متفاوت و ناهم گون (فضای حاکم بر صحابه و تابعانی که جدا از تعالیم ائمه به برداشت از آیات الاحکام روی آورده بودند و فضای صحابه و تابعانی که از مکتب فقهی و تفسیری معصومان بهره می جستند و مقایسه نزدیک و عینی این دو جریان با یک دیگر، آگاهی ژرف تری نسبت به پیام و مرام معلّمان معصوم یافته و به عنوان پرآوازه ترین افراد در حوزه تدریس و تفسیر قرآن و فتوا براساس آیات الاحکام، شناخته شده اند.

پایه گذاران فقه قرآنی
این گونه است که کسانی که چون ابن عباس (م: ۶۸) جابربن عبدالله انصاری که از صحابه بوده اند و کسانی همچون طاووس بن کیسان یمانی (م: ۱۰۶) زید بن اسلم (م: ۱۳۶)، محمد بن مسلم زهری (م: ۱۲۴) میثم تمار (م: ۶۰) سعید بن جبیر (م: ۹۵) سعید بن مسیب (م: ۹۲یا۹۵) سدّی (م: ۱۲۷) عطیة بن سعید (م: ۱۱۱) و جابربن یزید جعفی، که از اصحاب امام سجاد یا امام باقر یا امام صادق (ع) یا چند تن از آنان بوده و جزو تابعان نیز هستند، از پایه گذاران بنام فقه قرآنی به شمار می آیند و پس از عصر تابعان نیز اشخاصی چون سفیان بن عیینه (م: ۱۹۶) از اصحاب امام صادق (ع)، عبدالرزاق صنعانی (م: ۲۱۱)( صنعانی را از دوستان علی (ع) می شمارد.) و مقاتل بن سلیمان (م: ۱۵۰ هـ) از اصحاب صادقین (ع) در ردیف مشهورترین عالمان به قرآن بشمارند.
جهت توضیح بیشتر در زمینه آنکه افراد یاد شده از اصحاب ائمه(ع) بوده اند به باب های مختلف رجال طوسی و مامقانی مراجعه کنید.
همچنین برخی از آنان در شمار تابعین نیز شمرده شده اند.

پیش گامی اصحاب ائمه در فقه قرآن
...