مترادف شجر : درخت، درختچه، نهال
شجر
مترادف شجر : درخت، درختچه، نهال
فارسی به انگلیسی
tree
tree(s)
مترادف و متضاد
درخت، درختچه، نهال
فرهنگ فارسی
( اسم ) درخت جمع : اشجار . یا شجر اخضر . درخت سبز ( مقتبس از آیه : الذی جعل لکم من الشجر الاخضر نارا فاذا انتم منه توقدون [ سوره ۳۶ یس آیه ۸٠ ] ) ( آنکه برای شما از درخت سبز آتش قرار داد پس آن گاه شمااز آن بر می افروزید .
سیفلیس کوفت مبارک
فرهنگ معین
لغت نامه دهخدا
شجر. [ ش َ ج َ ] (ع مص ) بسیار گردیدن جمعیت . (منتهی الارب ). بسیار شدن جمعیت . (از اقرب الموارد).
شجر. [ ] (اِ) سیفلیس . کوفت . مبارک . ضأر. رجوع به حب الفرنجی شود.
علوی را که نیست علم علی
نقش سودست هر چه بر شجرست .
خاقانی .
|| (ص ) آنچه بلند و ستبر گردد. (از تاج العروس ).
شجر. [ ش َ ج َ ] (اِخ ) بطنی است معروف به ابی شجر از حرب . یکی از قبایل دوما و یکی از فرمانداریهای تابع استانداری دمشق . (از معجم قبایل العرب ج 2).
شجر. [ ش َ ج ِ ](ع ص ) مکان شجر، جایی که پر درخت باشد. (از اقرب الموارد): واد شجر؛ رودبار بسیاردرخت . (منتهی الارب ).
شجر. [ ش ُ ج ُ ] (ع اِ) ج ِ شِجار. (اقرب الموارد). رجوع به شجار شود.
شجر. [ ش َ ] ( ع اِ ) کار مختلف فیه. ( منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ). ج ، اشجار، شجور، شجار. ( از اقرب الموارد ). || مابین هر دو جای تنگ و جای گرفتگی از پالان. ( منتهی الارب ). || زنخ. ( منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ) ( مهذب الاسماء ). || شکاف دهن وهو مابین اللحیتین یا مؤخر آن. ( از منتهی الارب ). مخرج دهان. ( از اقرب الموارد ). میان دهن. ( مهذب الاسماء ). || کرانه دهان. ( منتهی الارب ). صامغ. ( اقرب الموارد ). || آنچه واگردد از محل انطباق دهان. ( منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ). || ملتقای هر دو تندی زیر نرمه گوش. ( از منتهی الارب ). ج ، اشجار، شجور، شجار. ( اقرب الموارد ) ( منتهی الارب ). || شجره نامه. نسب نامه :
علوی را که نیست علم علی
نقش سودست هر چه بر شجرست.
شجر. [ ش َ ج َ ] ( ع اِ ) درخت ، با تنه باریک باشد یا درشت ، مقاومت سرما را تواند یا عاجز آید از آن و هرچه ساق دارد از نبات. ( منتهی الارب ). آنچه ساق دارد از گیاهان زمین و آنچه ساق ندارد. نجم وحشیش و عشب باشد و گویند که شجر آن است که خود با تنه بالا رود خواه باریک باشد یا ستبر و در برابر زمستان مقاومت تواند یا از آن عاجز آید. نیز گفته اند که شجر آن است که دارای ساق سخت باشد چون درخت خرما و مانند آن و آن را شجر خوانند چون شاخهای آن در یکدیگرفرورفته است. ج ، اشجار. ( از اقرب الموارد ). درخت. ( ترجمان علامه جرجانی ) ( از مهذب الاسماء ) :
شجر. [ ش َ ] (ع مص ) منازعه کردن قوم در امری . (از اقرب الموارد). اختلاف افتادن . (ترجمان علامه جرجانی ). || بربستن شی ٔ را. (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). || برگردانیدن کسی را از کار و یک سو کردن و بازداشتن و راندن کسی را از کاری . (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). واگردانیدن . (تاج المصادر بیهقی ). || واکردن دهان را. (منتهی الارب ). باز کردن دهان را با چوب . (اقرب الموارد). || به لگام زدن ستور تا بماند و دهن وا کند. (منتهی الارب ). لگام زدن ستور را تا بازگرداند او را به حدی که دهن خود بگشاید. (شرح قاموس ). || ستون نهادن خانه را. (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). || برداشتن شاخهای فروهشته را از درخت . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). || کسی رابا نیزه زدن . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). طعنه زدن به نیزه . (تاج المصادر بیهقی ). || برسه پایه افکندن چیزی را. (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). چیزی بر سه پایه افکندن . (تاج المصادر بیهقی ).
شجر. [ ش َ ج َ ] (اِ) اسم راتینج است . (مخزن الادویه ). نوعی از راتیانج است که به آتش پخته باشند و او را قیقهر نیز نامند. (تحفه ٔ حکیم مؤمن ).
خزان بُد قضا را و از بادتفت
ز برگ شجر بد زمین زربفت .
فردوسی .
سخای او را روز عطا وفا نکند
سرشک ابر و نبات زمین و برگ شجر.
فرخی .
به شجر باز شود نیک و بد هر ثمری .
فرخی .
باغبان این شجر از جای بجنباند سخت
تا فروریزد باری که بر اشجار بود.
منوچهری .
حکمت آبی است کجا مرده بدو زنده شود
حکما بر لب این آب مبارک شجرند.
ناصرخسرو.
آبی که جز دل و جان آن آب را ثمر نیست
جز بر کنار این آب یاقوت بر شجر نیست .
ناصرخسرو.
مردم شجرست و جهانش بستان
بستان نبود چون شجر نباشد.
ناصرخسرو.
آری چو پیش آید قضا مروا شود چون مرغوا
جای شجر گیرد گیاجای طرب گیرد شجن .
امیرمعزّی .
تیغ تو با آب و نار ساخت بسی لاجرم
هم شجراخضر است هم ید بیضا و نار.
خاقانی .
چون موسیَم شجر دهد آتش چه حاجت است
کاتش ز تیه وادی ایمن درآورم .
خاقانی .
من یافتم ندای انااﷲ کلیم وار
تا نار دیدم از شجراخضر سخاش .
خاقانی .
آنکه آتش را کند ورد و شجر
هم تواند کرد این را بی ضرر.
مولوی .
شجره ٔ مشاجرت هر دو برادر به لواقح کوافح بارور شد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 335).
- شجرالبان ؛ شوع . بان . (یادداشت مؤلف ).
- شجرالخبز ؛ درخت نان . نان دار. (یادداشت مؤلف ).
- شجرالعقرب ؛ حبله . (یادداشت مؤلف ).
- شجرالغار ؛ دهمست . رند. برگ بو. (یادداشت مؤلف ).
فرهنگ عمید
میان چیزی.
میان چیزی.
دانشنامه اسلامی
درخت سوره ای است سرشار از آیات توحید و یکتاپرستی که در کتاب طبیعت به صورتهای مختلف واشکال متفاوت دیده می شود. همانگونه که هر یک از سوره های قرآن کریم، فارغ از کوتاهی و بلندی و تعداد آیات، نشانه ای بر علم و حکمت بی انتهای خداوند هستند، هریک از درختان نیز ـ جدای از عوارضی نظیر طول قامت، نوع محصولات و شکل و شمایل ظاهری ـ به تنهایی آیتی بر قدرت و توانایی و علم آن ذات مقدس و لایتناهی می باشند.
معنای لغوی شجر
در قرآن کریم، در اغلب موارد، از درخت با واژه « شجر» یاد شده است و شجر را علمای لغت شناسی این گونه معنا کرده اند:« هر چه از روئیدنی ها که تنه دارد » ، و آنچه را که از زمین می روید ولی تنه ندارد، « نجم، عشب و حشیش » می نامند.
← شجر به معنای تنازع
افزون بر این که کلمه « شجر » ـ یا اشکال گوناگون آن ـ مجموعاً ۲۷ مرتبه در آیات قرآن بکار رفته، کلمات و عبارات دیگری نیز درباره درخت مورد استفاده قرار گرفته اند که هر یک بیان کننده یکی از صفات و ویژگی های آن می باشند و ما در این نوشتار جسته و گریخته بدانها اشاراتی خواهیم کرد.
موارد استفاده از درخت در قرآن
...
معنی شَجَرَ: اختلاف کرد - نزاع نمود
معنی شَجَرَتَهَا: درختش (کلمه شجر عبارت است ازروییدنیهایی که ساقه دارند )
معنی شَجَرَهَا: درختش (کلمه شجر عبارت است ازروییدنیهایی که ساقه دارند )
معنی لَا یَجِدُواْ: نیابند ( در عبارت "فَلَا وَرَبِّکَ لَا یُؤْمِنُونَ حَتَّیٰ یُحَکِّمُوکَ فِیمَا شَجَرَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ لَا یَجِدُواْ فِی أَنفُسِهِمْ حَرَجاً مِّمَّا قَضَیْتَ "جزمش به دلیل " حتی " است)
معنی عَادٌ: نام قوم حضرت هود (علی نبینا وعلیه السلام)(مردمی عرب از انسانهای ما قبل تاریخ بوده و در جزیره زندگی میکردهانددرقرآن کریم از آنان به "عاد اولی" تعبیر شده ، و از آن به دست میآید که عاد دومی نیز بوده ،مردمی بودهاند که در احقاف زندگی میکردند و احقاف که جم...
ریشه کلمه:
شجر (۲۷ بار)
«شجر» در اصل، از مادّه «شجر» (بر وزن قمر) هم به معنای «درخت» است و هم گیاه، و از آنجا که در «مشاجره» و نزاع، یک نوع آشفتگی و به هم پیچیدگی همانند پیچیدگی شاخه های درختان به یکدیگر آشکار می شود، به معنای نزاع و کشمکش آمده، و در آیه فوق به همین معنا استعمال شده است، و منظور از آن در سوره «صافات»، «گیاه» است.
(به فتح، ج) درخت، اهل لغت گفتهاند هر چه از روئیدنیها تنه دارد شجر است و آنچه تنه ندارد نجم و عشب و حشیش است . یعنی علف و درخت سجده میکنند. شجر را مطلق و واحد آن را شجره گفتهاند مثل ثمر و واحد شجره گفتهاند مثل ثمر و ثمره، تمر و تمره نحو . ولی در بعضی آیات شجره مطلق نیز آمده است نحو . . اما احتمال دارد در این آیات کل فرد فرد مراد باشد. * . مراد از شجر مشاجره و تنازع است منازعه را از آن تشاجر گویند که سخن دو خصم یا خصوم مثل برگ و شاخه درخت به هم مختلط میشوند (مجمع) یعنی: پس نه به خدایت قسم اهل ایمان نمیشوند تا تو را در اختلاف خویش حاکم کنند. در نهج البلاغه خطبه 106 آمده «وَ تَشاجَرَتِ النّاسُ بِالْقُلُوبِ». * . معنی آیه در «خضر» دیده شود. * . مراد از شجره همان درختی است که آدم و زنش از خوردن آن نهی شدند. درباره آن اختلاف است: تاک، درخت انجیر، درخت کافور گفتهاند در تورات درخت معذفت است ولی این افسانه نمیکند حالآن که فرموده «وِعَلَّمَ آدَمَ الْاَسْماءَ کُلَّها». قرآن مجید روشن نمیکند کهآن چه درختی بود ولی تأثیر آن را نقل میکند: و آن جمله «فَتَکُونا مِنَ الظّالِمینَ» است که در صورت خوردن به زحمت میافتادند چنانکه خود گفتند . و نیز آیه . روشن میکند که در اثر خوردن از آن وضعشان تغییر کرد و عورتین آنها در اثر ریختن لباسهایشان چنانکه فرموده . * . در «رأی» مفصلا گفته شد که مراد از شجره ملعونه بنی امیه است.
جدول کلمات
پیشنهاد کاربران
اشجار :درخت ها - درختان