کلمه جو
صفحه اصلی

شروط اکراه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] در تحقق اکراه شرایطی معتبر است.
اکراه کننده توان عملی کردن تهدید را داشته باشد، پس اگر از تحقق بخشیدن به تهدید خود عاجز باشد یا مُکْرَه بتواند خود را برهاند، اکراه صدق نمی کند. پیش از جنگ بدر ، سران قریش ساکنان مکه را به شرکت در جنگ با مسلمانان واداشتند، با این تهدید که هرکس مخالفت کند خانه اش ویران و اموالش مصادره می شود. در پی این تهدید، افرادی که ظاهراً اسلام آورده بودند ولی به جهت علاقه شدید به خانه و زندگی و اموال خود مهاجرت نکرده بودند نیز با مشرکان مکه عازم میدان جنگ و سرانجام کشته شدند. آیه ۹۷ نساء درباره آنان فرود آمد که هنگام قبض روح ، فرشتگان از آن ها می پرسند: اگر مسلمان بودید چرا در صف دشمن با مسلمانان جنگیدید؟ آنان در پاسخ با عذرخواهی می گویند: ما در زیستگاه خود تحت فشار و تهدید بودیم. فرشتگان عذر آنان را نپذیرفته می گویند: مگر سرزمین خدا پهناور نبود که مهاجرت کنید و خود را برهانید: «اَلَم تَکُن اَرضُ اللّهِ وسِعَةً فَتُهاجِروا فیها» در پایان آیه به سرنوشت آنان اشاره می کند که عذر اینان پذیرفته نیست و جایگاهشان دوزخ و بدفرجامی است:«فَاُولئِکَ مَأوهُم جَهَنَّمُ وساءَت مَصیرا» آیه بعد مستضعفان و ناتوانهای واقعی را که نه چاره ای دارند و نه راهی برای نجات می یابند، استثنا می کند.
علم یا گمان به تحقق تهدید
مُکْرَه علم یا گمان به تحقق تهدید داشته باشد.
فراهم نکردن موجبات اکراه
مُکرَه خود موجبات اکراه خویش را فراهم نکرده باشد، بنابراین اکراه به سوء اختیار اثر ندارد؛ مثلا به جایی که می داند او را بر حرام اکراه می کنند، نباید برود و گرنه حرام به مباح مبدّل نمی شود.
تهدید مُکرَه یا بستگان
...


کلمات دیگر: