کلمه جو
صفحه اصلی

هراکلیوس

فرهنگ فارسی

هرقل یا هراکلیوس اول ( هراقلیوس اول ) ( حدود ۶۴۱ - ۵۷۵ م . ) امپراطور بیزانس یا روم شرقی از ۶۱٠ تا ۶۴۱ م . متولد کاپادوکیه پدرش که نیز هراکلیوس نام داشت سردار و فرمانده افریقا در زمان امپراطور موریکیوس بود . هرقل به همدستی پدرش فوکاس را از تخت به زیر کشید ( ۶۱٠ م . ) و خود امپراطور شد . در جنگ با ایرانیان شکست خورد و شام ( ۶۱۴ - ۶۱۳ ) فلسطین ( ۶۱۵ ) و مصر ( ۶۱۶ ) را از دست داد و ایرانیان قسطنطنیه را محاصره کردند . در نخستین لشکرکشی خود برای بازگرفتن این سرزمینها توفیقی نیافت اما در دومین لشکر کشیش ( ۶۲۸ - ۶۲۳ م . ) ایرانیان را شکست داد و جنگ ایران و روم با مرگ خسرو پرویز شاهنشاه ساسانی پایان یافت . صلیب مقدس را از ایرانیان باز گرفت ( ۶۲۸ ) و به بیت المقدس مسترد داشت ( ۶۲۹ م . ) در ۶۲۹ مسلمانان به شام تاختند و دمشق ( ۶۳۵ ) و فلسطین ( ۶۳۶ ) و بین النهرین و مصر را گرفتند. در سالهای آخر سلطنتش خانه نشین بود

لغت نامه دهخدا

هراکلیوس. [هَِ ] ( اِخ ) امپراطور معروف رم شرقی که دوران حکومتش از 610 تا 641 م. بود. وی در کاپادوکیه متولد شد. نام پدرش نیز هراکلیوس بود. وی معاصر خسروپرویز بود و با ایران و مصر جنگهایی کرد. جنگ او با ایران بر سر سوریه بود و میان سالهای 613 و 614 م. واقع شد و به شکست هراکلیوس پایان یافت. ( از فرهنگ بیوگرافی وبستر ). رجوع به هرقل شود.

دانشنامه عمومی

هراکلیوس یا هِرَقْل (به لاتین: Flavius Heraclius Augustus، به یونانی: Φλάβιος Ἡράκλειος) امپراتور بیزانس یا روم شرقی بود. پدر وی نیز هراکلیوس نام داشت و فرماندار کارتاژ بود. هراکلیوس پدر در سال ۶۰۸ میلادی قیامی را علیه امپراتور وقت فوکاس رهبری کرد که به خلع و کشته شدن فوکاس انجامید. در ۶۱۰ میلادی، هراکلیوس پسر، تاجگذاری کرد. او در سال ۶۴۱ میلادی به مرگ طبیعی درگذشت.
زرین کوب، عبدالحسین. تاریخ مردم ایران. تهران: انتشارات امیر کبیر، ۱۳۶۴
پورداود، ابراهیم. آناهیتا، پنجاه گفتار پورداود، تهران: انتشارات امیرکبیر، ۱۳۴۳
پیرنیا، حسن (مشیرالدوله). تاریخ باستانی ایران. تهران: انتشارات دنیای کتاب، ۱۳۶۲
طبری، محمد بن حریر. تاریخ طبری جلد دوِم. تهران: انتشارات اساطیر، ۱۳۶۲
نویسندگان ویکی پدیای انگلیسی
موریکیوس (موریس) امپراتور بیزانس با حمایت های خود از خسرو پرویز در مقابل بهرام چوبین باعث بازگشت خسرو به تخت سلطنت شد. در مدت فرمانروایی موریکیوس، بعد از حدود ۶۰۰ سال جنگ، بین ایران و روم روابط دو کشور صلح آمیز و حسنه بود. بعد از کشته شدن موریکیوس و خانوادهٔ او به دست فوکاس، خسرو فوکاس را به رسمیت نشناخت و وارد جنگ با بیزانس شد. به سلطنت رسیدن هراکلیوس به اختلافات دو کشور پایان نداد، زیرا خسرو پرویز خواستار به سلطنت رسیدن تئودوسیس پسر موریکیوس بود که ادعا می شد بعد از مرگ موریکیوس به دربار خسرو پناه برده است.
در سال ۶۱۱ میلادی، سپاه ایران سوریه و آناتولی را به اشغال درآورد. سه سال بعد به کمک یهودیان توانست اورشلیم را تصرف کند و صلیب راستین (دار مقدس) که در انظار عالم مسیحیت، چیزی مقدس تر از آن نبود، به تیسفون فرستاده شد.
در سال ۶۱۶ میلادی، مصر توسط قشونی که رهبری آن را شهربراز سردار نامی ایران، برعهده داشت، تصرف شد. این قسمت ها از عهد هخامنشیان به بعد از تصرف ایران خارج شده بود.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] هراکلیوس یا هِرَقْل (به لاتین: Flavius Heraclius Augustus، به یونانی: Φλάβιος Ἡράκλειος) امپراتور بیزانس یا روم شرقی بوده است. وی در عصر ظهور اسلام بر ملت روم و شامات سلطنت داشت.پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) سه بار به هراکلیوس نامه نوشته و او را به اسلام دعوت فرمود. هراکلیوس در مقابل نامه های پیامبر اسلام رفتار مستقیم و ثابتی نداشته است.
هرقل (هرقل به کسر هاء و فتح راء و سکون قاف معرب هراقلیوس و هراکلیوس.) که او را هراقلیوس و هراکلیوس نیز گویند، در عصر پیامبر اسلام بر ملت روم و شامات سلطنت داشت، کشور مصر هم تحت الحمایة وی بود، عظمت و قدرت او همه جا را فراگرفته بود، مخصوصا پس از شکست دادن خسروپرویز پادشاه ایران و ضعف سلطنت ساسانیان، قدرت بیشتری به دست آورده بود و اگر به حمله مسلمانان و اعراب دچار نمی شد، دیگر حریفی در مقابل نداشت و سیادت بر همه جهانیان را در مغز می پروراند.هراکلیوس دو بار ازدواج کرد بار اول با فابیا ادوکیا که دو فرزند ثمره این ازدواج بود. کنستانتین سوم پسر او بعد از هراکلیوس به سلطنت رسید.بار دوم در سال ۶۱۳ میلادی، با خواهر زادهٔ خود به نام مارتینا ازدواج کرد. نه فرزند حاصل این ازدواج بود که اکثر آن ها از بیماری های ارثی در رنج بودند. هراکلوناس پسر مارتینا بعد از کشته شدن برادرش کنستانتین سوم به سلطنت رسید. همچنین هراکلیوس یک فرزند دیگر، از مادری که نام او شناخته نشده، داشت، به نام «جان» که بر ضد پدر، یک شورش سیاسی را ترتیب داد. هراکلیوس در سال ۶۳۷ میلادی، دستور قطع بینی و دست های او را صادر کرد.
جنگ ایران و روم
موریکیوس «موریس»، امپراتور بیزانس با حمایت های خود از خسرو پرویز در مقابل بهرام چوبین باعث بازگشت خسرو به تخت سلطنت شد. در مدّت فرمانروایی موریکیوس، بعد از حدود ۶۰۰ سال جنگ، بین ایران و روم روابط دو کشور صلح آمیز و حسنه بود. بعد از کشته شدن موریکیوس و خانوادهٔ او به دست فوکاس، خسرو فوکاس را به رسمیت نشناخت و وارد جنگ با بیزانس شد. به سلطنت رسیدن هراکلیوس به اختلافات دو کشور پایان نداد زیرا خسرو پرویز خواستار به سلطنت رسیدن تئودوسیس پسر موریکیوس بود که ادعا می شد، بعد از مرگ موریکیوس به دربار خسرو پناه برده است.سپاه ایران در سال ۶۱۱ میلادی سوریه و آناتولی را به اشغال درآورد. سه سال بعد به کمک یهودیان توانست اورشلیم را تصرف کند و صلیب راستین (دار مقدس) که در انظار عالم مسیحیت، چیزی مقدس تر از آن نبود، به تیسفون فرستاده شد.در سال ۶۱۶ میلادی، مصر توسط قشونی که رهبری آن را شهربراز سردار نامی ایران، برعهده داشت، تصرف شد. این قسمت ها از عهد هخامنشیان به بعد از تصرف ایران خارج شده بود. در سال ۶۱۷ میلادی، سردار نامی دیگر ایران، شاهین ممالک آسیای صغیر را یک به یک گرفت و به کالسدون نزدیکی کنستانتین (قسطنطنیه، استانبول در ترکیهٔ امروزی)، پایتخت بیزانس رسید در اینجا هراکلیوس با سردار ایرانی ملاقاتی کرده و درخواست صلح کرد. در عوض قراردادی، در جهت پرداخت خراج سالیانه به ایران، بسته شد.در این زمان اوضاع بیزانس بسیار بد بود؛ از یکطرف فتوحات ایران برای بیزانس تقریباً ممالکی را باقی نگذاشته بود و از طرف دیگر از طرف شمال آوارها پایتخت بیزانس را از راه خشکی، تحت تهدید قرار داده بودند و تهدید خطرناکتری نسبت به ایران به شمار می آمدند.
فتوحات هراکلیوس
در سال ۶۲۲ میلادی، هراکلیوس با کمک اعانه مردم و خزائن کلیساها، توانست سپاهی را مجهز و جمع آوری کند و با کمک خزرها بطرف ایران لشکر کشی کرد. خسرو پرویز با قشونی مرکب از چهل هزار نفر به شیز (تخت سلیمان کنونی) واقع در آذربایجان شتافت ولی هراکلیوس فاتح شد. در سال ۶۲۳ میلادی، شهر گنزک را تسخیر و آتشکده آذرگشسپ را ویران کرد.
کریستین سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان ، ص۴۶۹.
...


کلمات دیگر: