[ویکی فقه] درباره ثواب گریاندن برای امام حسین (علیه السلام) و سرودن شعر در عزای آن حضرت، احادیثی از ائمه اطهار نقل کرده اند که برای نمونه، برخی از آنها را بیان می کنیم.
ابوهارون مکفوف می گوید: امام صادق (علیه السلام) به من فرمود: ای ابا هارون، برای من در مرثیه حسین (علیه السلام) شعری بخوان. من شروع به خواندن کردم. پس حضرت گریه کرد. سپس فرمود: آنچنان که برای خود می خوانی (یعنی با آهنگ محزون و رقت آور)، برایم بخوان. پس من شروع به خواندن کردم و گفتم:امرر علی جدث الحسین فقال لاعظمه الزکیة...«بر مزار حسین بگذر و به استخوانهای پاک پیکرش بگو...» .حضرت گریست. سپس فرمود: بیشتر بخوان. من قصیده دیگری را خواندم. حضرت باز گریست و (من) صدای گریه را از پشت پرده شنیدم.چون از خواندن فارغ شدم، فرمود: «ای اباهارون؛ هرکسی شعری در سوگ حسین (علیه السلام) بخواند و خود بگرید و ده تن را بگریاند، بهشت برای آنان نوشته می شود، و هرکس در سوگ حسین (علیه السلام) شعری بخواند و خود بگرید و پنج نفر را بگریاند، بهشت برای آنان ثبت گردد، و هرکس در سوگ حسین شعری بخواند، و خود بگرید و یک نفر را بگریاند، بهشت برای آن دو نوشته می شود، و هرکس نزد او یادی از حسین شود و از چشمانش به اندازه بال مگسی اشک بیرون آید، پاداش او بر عهده خداوند عزوجل است، و او جز به بهشت برای وی راضی نمی شود؛ (عن ابی هارون المکفوف، قال: قال لی ابو عبدالله : یا ابا هارون، انشدنی فی الحسین قال: فانشدته، فبکی، فقال: آنشدنی کما تنشدون – یعنی بارقه- قال: فانشدت: امررعلی جدث الحسین فقل لآعظمه الزکیة... قال: فبکی، ثم قال زدنی، قال: فانشدته القصیدة الاخری، قال: فبکی، وسمعت البکاء من خلف الستر، قال: فلما فرغت، قال لی یا ابا هارون! من انشد فی الحسین شعرا فبکی و آبکی عشرا کتبت له الجنة، و من انشد فی الحسین شعرا فبکی و آبکی خمسة کتبت له الجنة ومن انشد فی الحسین شعرا فبکی و آبکی واحدا کتبت لهما الجنة و من ذکر الحسین ع عنده فخرج من عینیه من الدموع مقدار جناح ذباب، کان ثوابه علی الله ولم یرض له بدون الجنة)
← روایت زید شحام
منظور از تباکی این است که اگر به انسان حالت گریه دست نداد، خود را به گریه وادارد؛ چنان که ابن اثیر آن حالت را «تکلف البکاء» معنی می کند و در تفسیر جمله فان لم تجداوا بکاء فتباکوا می گوید: ای تکلفوا البکاء.
توصیه به تباکی
در فرهنگ شیعه، توصیه به تباکی، تنها برای عزاداری نیست؛ بلکه برخی روایات، تباکی را در نماز واجب یا هنگام درخواست حاجت از خداوند متعالی نیز، توصیه کرده اند؛ چنانکه کلینی در باب «دعا» احادیثی نقل کرده است که به این امر توصیه می کنند؛ از آن جمله:امام صادق (علیه السلام) فرمود: « اگر گریه ات نیامد، خود را به گریه وادار کن». (عن عنبسه العابد قال: قال ابو عبدالله : ان لم تکن بک بکاء فتباک، مرحوم علی اکبر غفاری در توضیح مفهوم این حدیث در تعلیقه خود می نویسد: والتباکی حمل النفس علی البکاء والسعی فی تحصیله.) سعید بن یسار می گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: هنگام دعا، گریه ام نمی گیرد؛ خود را وادار به گریه می کنم. فرمود: اشکالی ندارد. گریه کن؛ هرچند به اندازه سر یک مگس باشد. (عن سعید بن یسار بیاع السابری قل: قلت لابی عبدالله انی اتباکی فی الدعاء ولیس لی بکاء؟ قال: نعم ولو مثل راس الذباب) امام صادق (علیه السلام) به ابوبصیر فرمود: اگر از پیشامدی می ترسی یا حاجتی داری، با نام خدا آغاز کن و او را چنان که شایسته است، تمجید و ثنا کن، آن گاه بر پیامبر درود فرست و سپس حاجتت را بخواه و خود را وادار به گریه کن؛ هرچند به اندازه سر یک مگسی باشد.امام صادق (علیه السلام) افزود: پدرم می فرمود: نزدیک ترین حالتی که یک بنده نسبت به پروردگار پیدا می کند، آن است که در حال سجده گریه کند. (فقال ابو عبدالله لابی بصیر ان خفت آمرا او حاجة تریدها فایدا بالله و مجده و ائن علیه کما هو اهله وصل علی النبی و سل حاجتک و تباک ولو مثل راس الذباب، ان ابی کان یقول: ان اقرب مایکون العبد من الرب عزوجل و هو ساجد باک)
پاداش گریه بر امام حسین
...
ابوهارون مکفوف می گوید: امام صادق (علیه السلام) به من فرمود: ای ابا هارون، برای من در مرثیه حسین (علیه السلام) شعری بخوان. من شروع به خواندن کردم. پس حضرت گریه کرد. سپس فرمود: آنچنان که برای خود می خوانی (یعنی با آهنگ محزون و رقت آور)، برایم بخوان. پس من شروع به خواندن کردم و گفتم:امرر علی جدث الحسین فقال لاعظمه الزکیة...«بر مزار حسین بگذر و به استخوانهای پاک پیکرش بگو...» .حضرت گریست. سپس فرمود: بیشتر بخوان. من قصیده دیگری را خواندم. حضرت باز گریست و (من) صدای گریه را از پشت پرده شنیدم.چون از خواندن فارغ شدم، فرمود: «ای اباهارون؛ هرکسی شعری در سوگ حسین (علیه السلام) بخواند و خود بگرید و ده تن را بگریاند، بهشت برای آنان نوشته می شود، و هرکس در سوگ حسین (علیه السلام) شعری بخواند و خود بگرید و پنج نفر را بگریاند، بهشت برای آنان ثبت گردد، و هرکس در سوگ حسین شعری بخواند، و خود بگرید و یک نفر را بگریاند، بهشت برای آن دو نوشته می شود، و هرکس نزد او یادی از حسین شود و از چشمانش به اندازه بال مگسی اشک بیرون آید، پاداش او بر عهده خداوند عزوجل است، و او جز به بهشت برای وی راضی نمی شود؛ (عن ابی هارون المکفوف، قال: قال لی ابو عبدالله : یا ابا هارون، انشدنی فی الحسین قال: فانشدته، فبکی، فقال: آنشدنی کما تنشدون – یعنی بارقه- قال: فانشدت: امررعلی جدث الحسین فقل لآعظمه الزکیة... قال: فبکی، ثم قال زدنی، قال: فانشدته القصیدة الاخری، قال: فبکی، وسمعت البکاء من خلف الستر، قال: فلما فرغت، قال لی یا ابا هارون! من انشد فی الحسین شعرا فبکی و آبکی عشرا کتبت له الجنة، و من انشد فی الحسین شعرا فبکی و آبکی خمسة کتبت له الجنة ومن انشد فی الحسین شعرا فبکی و آبکی واحدا کتبت لهما الجنة و من ذکر الحسین ع عنده فخرج من عینیه من الدموع مقدار جناح ذباب، کان ثوابه علی الله ولم یرض له بدون الجنة)
← روایت زید شحام
منظور از تباکی این است که اگر به انسان حالت گریه دست نداد، خود را به گریه وادارد؛ چنان که ابن اثیر آن حالت را «تکلف البکاء» معنی می کند و در تفسیر جمله فان لم تجداوا بکاء فتباکوا می گوید: ای تکلفوا البکاء.
توصیه به تباکی
در فرهنگ شیعه، توصیه به تباکی، تنها برای عزاداری نیست؛ بلکه برخی روایات، تباکی را در نماز واجب یا هنگام درخواست حاجت از خداوند متعالی نیز، توصیه کرده اند؛ چنانکه کلینی در باب «دعا» احادیثی نقل کرده است که به این امر توصیه می کنند؛ از آن جمله:امام صادق (علیه السلام) فرمود: « اگر گریه ات نیامد، خود را به گریه وادار کن». (عن عنبسه العابد قال: قال ابو عبدالله : ان لم تکن بک بکاء فتباک، مرحوم علی اکبر غفاری در توضیح مفهوم این حدیث در تعلیقه خود می نویسد: والتباکی حمل النفس علی البکاء والسعی فی تحصیله.) سعید بن یسار می گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: هنگام دعا، گریه ام نمی گیرد؛ خود را وادار به گریه می کنم. فرمود: اشکالی ندارد. گریه کن؛ هرچند به اندازه سر یک مگس باشد. (عن سعید بن یسار بیاع السابری قل: قلت لابی عبدالله انی اتباکی فی الدعاء ولیس لی بکاء؟ قال: نعم ولو مثل راس الذباب) امام صادق (علیه السلام) به ابوبصیر فرمود: اگر از پیشامدی می ترسی یا حاجتی داری، با نام خدا آغاز کن و او را چنان که شایسته است، تمجید و ثنا کن، آن گاه بر پیامبر درود فرست و سپس حاجتت را بخواه و خود را وادار به گریه کن؛ هرچند به اندازه سر یک مگسی باشد.امام صادق (علیه السلام) افزود: پدرم می فرمود: نزدیک ترین حالتی که یک بنده نسبت به پروردگار پیدا می کند، آن است که در حال سجده گریه کند. (فقال ابو عبدالله لابی بصیر ان خفت آمرا او حاجة تریدها فایدا بالله و مجده و ائن علیه کما هو اهله وصل علی النبی و سل حاجتک و تباک ولو مثل راس الذباب، ان ابی کان یقول: ان اقرب مایکون العبد من الرب عزوجل و هو ساجد باک)
پاداش گریه بر امام حسین
...
wikifeqh: گریاندن_در_رثای_امام_حسین