کلمه جو
صفحه اصلی

انتقام از فاسقان

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] انتقام از فاسقان (قرآن). فرعون مجلس عظیمی از سرشناسان مملکت تشکیل داد و با صدائی رسا و بلند همه را مخاطب ساخته و سعی کرد تا با به رخ کشیدن قدرت و ثروت خویش، تأثیر عمیقی را که حضرت موسی علیه السلام بر مردم مصر گذاشته بود را کمرنگ کند، هر چند خود به بی اعتباری این ارزشها کم و بیش توجه داشت، ولی چون مردم آن زمان مردمی فاسق بودند، فرعون با استخفاف عقولشان، آنها را وادار به پیروی از خود ساخته بود، و در نهایت به انتقام خداوند گرفتار آمده و به همراه ارزشهای پوچالی خویش در رود نیل غرق شدند.
خداوند از فاسقان با عذاب کردن آنان انتقام می گیرد:«ونادی فرعون فی قومه قال یـقوم الیس لی ملک مصر وهـذه الانهـر تجری من تحتی افلاتبصرون• فاستخف قومه فاطاعوه انهم کانوا قوما فـسقین• فلما ءاسفونا انتقمنا منهم فاغرقنـهم اجمعین» فرعون در میان قوم خود ندا داد و گفت: ای قوم من! آیا حکومت مصر از آن من نیست، و این نهرها تحت فرمان من جریان ندارد؟ آیا نمی بینید؟! • او قوم خود را تحمیق کرد و از وی اطاعت کردند• اما هنگامی که ما را به خشم آوردند از آنها انتقام گرفتیم و همه را غرق کردیم.
سفسطه فرعون
منطق موسی از یکسو، و معجزات گوناگونش از سوئی دیگر، و بلاهائی که بر سر مردم مصر فرود آمد و به برکت دعای موسی علیه السلام برطرف شد از سوی سوم تأثیر عمیقی در محیط گذاشت، و افکار توده های مردم را نسبت به فرعون متزلزل ساخت و تمام نظام مذهبی و اجتماعی آنها را زیر سؤ ال برد.اینجا بود که فرعون با سفسطه بازی و مغلطه کاری می خواست جلو نفوذ موسی علیه السلام را در افکار مردم مصر بگیرد، دست به دامن ارزشهای پستی می زند که بر آن محیط حاکم بود، و خود را با این ارزشها با موسی مقایسه می کند تا برتری خویش را به ثبوت رساند، چنانکه قرآن در آیات مورد بحث می گوید: فرعون در میان قوم خود ندا داد که ای قوم من! آیا حکومت سرزمین پهناور مصر از آن من نیست؟ و این نهرهای عظیم تحت فرمان من قرار ندارد؟ و از قصر و مزارع و باغهای من نمی گذرد؟ آیا نمی بینید؟ ولی موسی چه دارد؟ هیچ، یک عصا و یک لباس پشمینه! آیا شخصیت از آن او است یا از آن من؟ آیا او سخن حق می گوید یا من می گویم؟ چشمهای خود را باز کنید و درست مطلب را بنگرید.و به این ترتیب فرعون ارزشهای قلابی را به چشم مردم مصر کشید، و همانند بت پرستان عصر جاهلیت در برابر پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلّم مال و مقام را ارزشهای واقعی انسانی گرفت.
ندای فرعون
در این جمله (ونادی فرعون فی قومه قال...) با آوردن کلمه «قال» جمله بعد را از ما قبل جدا کرد، چون جمله بعد به منزله جواب از سؤالی تقدیری است . بعد از آنکه فرمود فرعون در میان قوم خود ندا کرد کأنه کسی پرسیده : چه گفت ؟ فرمود: «قال یا قوم ...».و معنای اینکه فرمود «و هذه الانهار تجری من تحتی» این است که این نهرها از تحت قصرم و یا از زیر و دامنه بستانم که قصرم در آن است جاری است که به احتمال دوم قصرش در آن باغ و در نقطه مرتفعی قرار داشته ، و بنایی بلند بوده است . و جمله مذکور حال از ما قبل است ، و نیز عطف است بر «ملک مصر» و جمله «تجری من تحتی»حال است از «انهار» و منظور از «انهار» شعبه های رود نیل است .و جمله «افلا تبصرون» در معنای تکرار کردن استفهام سابق است که فرعون می پرسید «الیس لی ملک مصر...» . تعبیر به نادی (ندا داد) نشان می دهد که فرعون مجلس عظیمی از سرشناسان مملکت تشکیل داد و با صدائی رسا و بلند همه را مخاطب ساخته و این جمله ها را بازگو نمود، یا اینکه دستور داد که ندای او را به عنوان یک بخشنامه در سرتاسر کشور منعکس کنند. چرا فرعون مخصوصا روی شاخه های نیل تکیه می کند برای اینکه تمام آبادی مصر و ثروت و قدرت و تمدن آنها از نیل سرچشمه می گرفت، لذا فرعون به آن می نازد و بر موسی فخر می فروشد!
استخفاف عقول
...


کلمات دیگر: