کلمه جو
صفحه اصلی

یزد

فارسی به انگلیسی

yazd

فرهنگ فارسی

شهر یزد مرکز شهرستان یزد یکی از شهرهای تاریخی کشور است که در۳۱٠ کیلومتری جنوب خاوری اصفهان در مرکز کشور واقع است . طول جغرافیائی یزد ۵۴ درجه و ۲۵ دقیقه و عرض آن ۳۱ درجه و ۵۴ دقیقه و ارتفاعش از سطح دریا ۱۲۲۲ متر است . مساحت این شهر تا طهران ۶۷۲ کیلومتر میباشد شهر یزد در جلگه مسطح واقع و هوای این شهر بواسط. مجاورت با کویر گرم است و بادهای گرمسیری توام با گرد و غبار دارد. محصولش غلات حبوبات پسته بادام گردو خشکبار صیفی روناس و پنبه میباشد . صادرات یزد قالی پارچه های یزدی . خشکبار حنا رنگ و انغوزه است .صنایع دستی قالیبافی پارچه های ابریشمی گیوه بافی ابریشم بافی عبا بافی شالبافی است . آثار تاریخی یزد عبارتست از مسجد شاه مسجد میر چخماق : مسجد جمعه بازار چهار سوق مدرس. شاه ابوالقاسم بقع. ۱۲ امام . در این شهر کارخانه های متعدد وجود دارد. ۱- کارخان. درخشان در خیابان شاهپور محصول کارخانه پارچ. لباسی پشمی و نخی است .۲ - کارخان. اقبال در خیابان خیام محصول کارخانه پارچ. پشمی ونخی است . ۳ - کارخان. هراتی کارخان. سعادت کارخان. ریسندگی ریسندگی جنوب کارخان. کبریت سازی صابون سازی نوشابه سازی کارگاههای دستی پارچه بافی جوراب بافی شالبافی عبابافی و غیره در این شهر دایراست . کلی. ادارات و آموزشگاههای دولتی و ملی و بیمارستانها در این شهر دایر و برقرار است .

لغت نامه دهخدا

یزد. [ ی َ ] (اِخ ) ایزد و خدا. (ناظم الاطباء). با ایزد و یزدان همریشه است و معنی آن پاک و مقدس و درخور تحسین و آفریننده ٔ خوبیهاست و نام شهر یزداز آن است . (یادداشت مؤلف ). و رجوع به ایزد شود.


یزد. [ ی َ ] (اِخ ) نام پسر ولیدبن عبدالملک : چون قتیبةبن مسلم بر فیروزبن کسری بن یزدجرد ظفر یافت در آن وقت که خراسان را فتح کرد و مسخر گردانید دختر فیروز را شاهفرند نام بگرفت و با آن دختر صندوقکی بود و قتیبه او را با صندوق پیش حجاج بن یوسف فرستاد و حجاج او را به پیش ولید عبدالملک مروان فرستاد و ولید از او پسری ناقص یزدنام آورد. (تاریخ قم ص 91).


یزد. [ ی َ ] ( اِخ ) ایزد و خدا. ( ناظم الاطباء ). با ایزد و یزدان همریشه است و معنی آن پاک و مقدس و درخور تحسین و آفریننده خوبیهاست و نام شهر یزداز آن است. ( یادداشت مؤلف ). و رجوع به ایزد شود.

یزد. [ ی َ ] ( اِخ ) نام پسر ولیدبن عبدالملک : چون قتیبةبن مسلم بر فیروزبن کسری بن یزدجرد ظفر یافت در آن وقت که خراسان را فتح کرد و مسخر گردانید دختر فیروز را شاهفرند نام بگرفت و با آن دختر صندوقکی بود و قتیبه او را با صندوق پیش حجاج بن یوسف فرستاد و حجاج او را به پیش ولید عبدالملک مروان فرستاد و ولید از او پسری ناقص یزدنام آورد. ( تاریخ قم ص 91 ).

یزد. [ ی َ ] ( اِخ ) نام شهری واقع در میان اصفهان و شیراز و کرمان. ( ناظم الاطباء ). شهری است معروف از بناهای یزدگرد پادشاه عجم. ( انجمن آرا ) ( آنندراج ). شهری است به مشرق اصفهان ، صنعت قالیبافی و بافندگی و شیرینی آن معروف است. قلعه ای دارد که ارتفاع دیوار آن 14 ذرع و قطر پایه های آن دو ذرع و نیم است و خندقی بوده که بعضی قسمتهای آن باقی مانده. یزد مرکز زرتشتیان است ، زیرا در حدود 2000 تن زردشتی در آن ساکن است و رسوم و آداب باستانی را حفظ کرده اند و در بین اهالی یزد نیز اخلاق قدیمی ایرانیان بیش از دیگر جاها محفوظ مانده است. لقب این شهر دارالعباد است و زندان سکندر نیز گفته اند. ( از یادداشت مؤلف ). شهر یزد مرکز شهرستان یزد یکی از شهرهای تاریخی کشور در 310 هزارگزی جنوب خاوری اصفهان در مرکز کشور واقع و مشخصات و مختصات آن به شرح زیراست :
تاریخچه شهر: آنچه مسلم است قرنهای قبل از اسلام در اینجا شهری بوده و مشهور است که یزد اولیه در قسمت مهریزد ( 35 هزارگزی جنوب شهر فعلی ) بوده و آثاری که از آنجابه دست آمده نشان می دهد که این شهر از شهرهای عصر قدیم و متعلق به زمانی بوده که مردم در گور مردگان خود وسایل جنگ می نهاده اند. اسم یزد قبلاً ایساتیس و پس از آن فرافیژ بوده و قریه ای به نام هرفته فعلاً باقی است که شاید همان فرافیژ باشد. بطورکلی شهر یزد خیلی قدیمی و جزء شهرهایی است که در زمان تسلط اسلام جزیه می داده و در نتیجه آیین زردشتی را حفظ کرده و بعداًبتدریج دین اسلام در آن نفوذ کرده است. یزد نزد زرتشتیان مقدس بوده و هم اکنون معبدی در آنجا وجود دارد که به نام هفت آتشکده معروف است. راجع به بنای شهر یزد بین مورخین اختلاف عقیده موجود است. عده ای برآنند که یزد به دست اسکندر مقدونی ساخته شده و به نام زندان اسکندر معروف بوده که خواجه حافظ شیرازی اشاره بدان کرده می گوید:

یزد. [ ی َ ] (اِخ ) شهرستان یزد یکی از شهرستانهای هفتگانه ٔ استان دهم کشور در خاور استان دهم واقع و محدود است از شمال به دشت کویر، از جنوب به شهرستان سیرجان کرمان و بخش بوانات آباده ، از خاور به دشت لوت و شهرستان رفسنجان کرمان ، از باختر به شهر نائین و بخش بوانات آباده و بخش کوهپایه . شهرستان یزد بواسطه ٔ موقعیت جغرافیایی و وسعت خاک و دوری از مرکز استان اصفهان فرمانداری و سایر ادارات آن تابع مرکز میباشد. شهرستان مذکور از 11 بخش زیر تشکیل شده است :
1- بخش حومه شامل 1 دهستان 28 آبادی ، سکنه 27552 نفر 2- بخش اشکذر شامل 1 دهستان 23 آبادی سکنه 22452 نفر 3- بخش خضرآباد شامل 2 دهستان 35 آبادی ، سکنه 4368 نفر 4- بخش مهریز شامل 2 دهستان 35 آبادی ، سکنه 41851 نفر 5- بخش ابرقوشامل 1 دهستان 30 آبادی ، سکنه 17351 نفر 6- بخش اردکان شامل 3 دهستان 44 آبادی ، سکنه 44651 نفر 7- بخش تفت شامل 1 دهستان 23 آبادی ، سکنه 21271 نفر 8- بخش نیر شامل 1 دهستان 30 آبادی ، سکنه 23850 نفر 9- بخش شهربابک شامل 4 دهستان 76 آبادی ، سکنه 39721 نفر 10-بخش خرائق شامل 1 دهستان 18 آبادی ، سکنه 3162 نفر 11- بخش بافق شامل 2 دهستان 50 آبادی ، سکنه 14273 نفربنابراین شهرستان یزد از 11 بخش و 19 دهستان و 375 آبادی تشکیل شده و جمعیت آن به اضافه ٔ شهر یزد 320568 تن است که شرح هریک از بخشها و دهستانها و آبادیهادر جای خود داده شده است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 10). شهرستان یزد امروزه در تقسیمات کشوری به استان ارتقا یافته و مرکز آن نیز خود شهر یزد است .


یزد. [ ی َ ] (اِخ ) نام شهری واقع در میان اصفهان و شیراز و کرمان . (ناظم الاطباء). شهری است معروف از بناهای یزدگرد پادشاه عجم . (انجمن آرا) (آنندراج ). شهری است به مشرق اصفهان ، صنعت قالیبافی و بافندگی و شیرینی آن معروف است . قلعه ای دارد که ارتفاع دیوار آن 14 ذرع و قطر پایه های آن دو ذرع و نیم است و خندقی بوده که بعضی قسمتهای آن باقی مانده . یزد مرکز زرتشتیان است ، زیرا در حدود 2000 تن زردشتی در آن ساکن است و رسوم و آداب باستانی را حفظ کرده اند و در بین اهالی یزد نیز اخلاق قدیمی ایرانیان بیش از دیگر جاها محفوظ مانده است . لقب این شهر دارالعباد است و زندان سکندر نیز گفته اند. (از یادداشت مؤلف ). شهر یزد مرکز شهرستان یزد یکی از شهرهای تاریخی کشور در 310 هزارگزی جنوب خاوری اصفهان در مرکز کشور واقع و مشخصات و مختصات آن به شرح زیراست :
تاریخچه ٔ شهر: آنچه مسلم است قرنهای قبل از اسلام در اینجا شهری بوده و مشهور است که یزد اولیه در قسمت مهریزد (35 هزارگزی جنوب شهر فعلی ) بوده و آثاری که از آنجابه دست آمده نشان می دهد که این شهر از شهرهای عصر قدیم و متعلق به زمانی بوده که مردم در گور مردگان خود وسایل جنگ می نهاده اند. اسم یزد قبلاً ایساتیس و پس از آن فرافیژ بوده و قریه ای به نام هرفته فعلاً باقی است که شاید همان فرافیژ باشد. بطورکلی شهر یزد خیلی قدیمی و جزء شهرهایی است که در زمان تسلط اسلام جزیه می داده و در نتیجه آیین زردشتی را حفظ کرده و بعداًبتدریج دین اسلام در آن نفوذ کرده است . یزد نزد زرتشتیان مقدس بوده و هم اکنون معبدی در آنجا وجود دارد که به نام هفت آتشکده معروف است . راجع به بنای شهر یزد بین مورخین اختلاف عقیده موجود است . عده ای برآنند که یزد به دست اسکندر مقدونی ساخته شده و به نام زندان اسکندر معروف بوده که خواجه حافظ شیرازی اشاره بدان کرده می گوید:
دلم از وحشت زندان سکندر بگرفت
رخت بربندم و تا ملک سلیمان بروم .
و دلیل زندان بودن آن را این می دانند که اسکندر در آنجا برای حبس یکی از شاهزادگان ایران زندانی ساخت و پس از رفتن اسکندر آن زندان به تدریج مبدل به شهر یزد کنونی گردید. عده ای را عقیده بر این است که یزد به دست یزدگرد اول ساسانی ساخته شده و نامش نیزاز او گرفته شده است . در تاریخ پهلوی بنای شهر یزد را از اردشیر بابکان که شهر بابک یکی از توابع یزد نیز از ساختمان اوست می دانند.
مختصات جغرافیایی : طول 54 درجه و 25 دقیقه ٔ شرقی از نصف النهار گرینویچ ، عرض 31 درجه و 54 دقیقه و 30 ثانیه ، ارتفاع از سطح دریا 1222 گز. مسافت این شهر تا تهران 672 هزار گز و جاده ٔ آن در فصول سال قابل عبور است . راههای منشعبه :
1- یزد به اردکان

60 هزار گز


2- یزد به نائین

165 هزار گز


3- یزد به اصفهان

300 هزار گز


4- کاشان از راه اردستان

355 هزار گز


5- یزد به اردستان

250 هزار گز


6- یزد به کرمان

340 هزار گز


7- یزد به آباده

130 هزار گز


8- یزد به ابرقو

100 هزار گز


9- یزد به خور

120 هزار گز


10- یزد به طبس

270 هزار گز(از راه کویر)


ضمناً به واسطه ٔ کویر و مسطح بودن اراضی به کلیه ٔ مراکز بخش ها و دیه هادر فصل خشکی اتومبیل میتوان برد. شهر یزد در جلگه ٔ مسطح واقع است و از شمال و خاور به کویر مربوط می شود. هوای این شهر به واسطه ٔ مجاروت با کویر گرم است و بادهای گرمسیری نیز توأم با گرد و غبار در فصول معین هوا را تیره و تار می نماید و میزان باران سالیانه در حدود 80 الی 120 میلیمتر است . آب مصرفی و آشامیدنی شهر از آب انبارها و چاههای بسیار عمیق است . محصول عمده ٔ شهرستان غلات ، حبوب ، پسته ، بادام ، گردو، خشکبار، صیفی ، روناس و پنبه است . صادرات آن قالی ، پارچه های یزدی ، خشکبار، رنگ ، حنا و انغوزه به شهرستانها و کشورهای بیگانه و قالی به آمریکا و پارچه های یزد به کشور عراق و افغانستان است . شغل عمده ٔ اهالی کسب و زراعت و صنایع دستی محلی قالیبافی و پارچه های ابریشمی و گیوه چینی و عبا و شال بافی است . وضع بناهای شهر، قدیمی و کهنه است ولی در خیابان شاهپور ساختمانهای نوساز و تمیز ساخته شده و علاوه بر آن کوچه های قدیمی شهرسنگفرش و نظیف می باشد.
آثار تاریخی عمده ٔ آن عبارتند از: آثار زرتشتیان ، مسجد شاه ، مسجد چخماق ، مسجد جمعه ، بازار چهارسوق ، مدرسه ٔ شاه ابوالقاسم ، بقعه ٔ دوازده امام . خیابانهای مهم شهر عبارتند از: خیابان پهلوی ، خیابان کرمان ، خیابان شاه ، خیابان کارخانه ٔ اقبال .
فلکه های مهم شهر: فلکه ٔ پهلوی ، فلکه ٔباغ ملی و فلکه ٔ مارکار (دارای ساعتی است به نام ساعت مارکار). از میدانهای شهر: میدان یا چهار راه امیر چخماق و میدان شاه میباشد. کارخانه های مهم شهر عبارت است از: 1- کارخانه ٔ درخشان 2- کارخانه ٔ اقبال 3-کارخانه ٔ هراتی (که هرسه پارچه های پشمی و نخی می بافند). 4- کارخانه ٔ سعادت نساجان . 5- کارخانه ٔ ریسندگی آقا (تا این تاریخ از این دو کارخانه بهره داری نمی شود). 6- ریسندگی جنوب . ضمناً کارخانه ٔ کبریت سازی و صابون پزی و نوشابه سازی و کارگاههای دستی پارچه بافی و جوراب بافی و شالبافی و عبابافی و غیره در این شهر دایر و محصول آنها جزء صادرات داخل و خارج از کشور می باشد. جمعیت شهر در حدود شصت هزار تن است که از آن درحدود 418 تن زردشتی و 1904 تن کلیمی و 59 تن مسیحی و 2141 تن دارای مذاهب مختلفه می باشند . اهالی این شهر به علم و دانش راغبند ومخصوصاً زرتشتیان در ترویج فرهنگ و احداث مدارس سهم بسزایی دارند و تعداد دبیرستانها اعم از پسرانه و دخترانه 5 باب و دبستانهای دخترانه و پسرانه 25 باب است و یک دانشسرای پسرانه و دو کودکستان ملی و دولتی دارد و ضمناً آموزشگاههای شبانه نیز در محلات شهر دایر است . بیمارستانها و زایشگاههای آن هشت تاست . روزنامه های این شهر عبارتند از: صدای یزد، ناصر، طوفان یزد، شهپر یزد، اتحاد ایران که به تناوب منتشر میشوند.
ییلاقات : منطقه ییلاقی شهر یزد در قسمت کوهستانی بوده که اهم آنها عبارتند از: طرزجان ، ده بالا، منشاد، گاوافشار. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8) :
ای صبا با ساکنان شهریزد از ما بگو
کای سر حق ناشناسان گوی چوگان شما.

حافظ.


از فارس متاع برد تاجر
وز یزد قماش دیگر آورد.

نظام قاری .


هر متاعی ز معدنی خیزد
قصب از یزد زوده ز اسپاهان .

نظام قاری .



نقل قول ها

یزد
• یزد از یک نظر، موزهٔ ابرازِ عزاداری های محرّم است. سه چهار نخلِ بزرگ در گوشه و کنار شهر است. در روزگاری که آسمان شهر را شبکه بندی درهم و برهم سیم کشی های برق و تلفن مغشوش نکرده بود، برای حرکت دادن هر کدام از آن ها دست کم صد مرد لازم بود. «ارزیابی شتاب زده»، «سفری به شهر بادگیرها» -> جلال آل احمد
• مفهوم ارتفاع، یکی در گلدسته ها و گنبدهای مسجد جامع است و مناره های میرچخماق و بعد در بادگیر که بالای هر بنایی است. حداقل پنج گز مرتفع تر از بامِ خانه؛ و این بادگیر چنان در زندگی یزدی رسوخ کرده است که سقّاخانه هایشان را هم با آن آراسته اند.«ارزیابی شتاب زده»، «سفری به شهر بادگیرها» -> جلال آل احمد
• «بر اساس یک پژوهش شیراز، تهران، رشت و سنندج سکولارترین شهرهای ایران هستند، اما گرایش به سکولاریسم در زاهدان، یزد، مشهد و قم کمترین است. از نظر فردگرایی هم ساکنان شیراز، رشت، تهران و مشهد بیشترین تمایل را به فردگرایی نشان می دهند، اما این گرایش در زاهدان، یزد، کرمان و سمنان حداقل است. بندرعباس، سمنان، یزد و بوشهر بیشتر از دیگر مراکز استان ها، ارزش های خانوادگی را مهم می دانند، اما این ارزش ها در ساری، ارومیه، کرمانشاه و همدان کمتر اهمیت دارند.» -> گزارش روزنامهٔ شرق

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] یزد مرکز استان و شهرستان یزد در مرکز ایران است. این شهر بین رشته های شیرکوه و خرانق و در دشتی گسترده به نام دشت یزد ـ اردکان قرار گرفته است. یزد اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی جهان است، به قسمی که اولین صندوق امانات جهان در ۱۷۰۰ سال پیش در حوضه تمدن این شهر بنا نهاده شده است. اوج آبادانی یزد از سدهٔ «هشتم هجری» به بعد بوده و اتابکان یزد از مهم ترین عوامل پیش رفت این شهر در سده های گذشته به شمار می روند.یزد در منطقه جنوب شرق ایران واقع شده است.
این شهر به «شهر بادگیرها» و «شهر دوچرخه ها» معروف است.
واژهٔ یزد در لغت به معنای مقدس و پاک بوده و وجه تسمیهٔ این شهر، سرزمین مقدس و شهر خدا است.
واژه هایی که در تاریخها، سفرنامه ها، سیاحت نامه ها و دیگر مدارک تاریخی مربوط به پیش از اسلام، ماد و پارت و نیز پیش از ورود آریایی ها تا دوران کنونی به یزد داده شده است عبارتند از:
الف: ایز - ایزاطیخه – ایزدیس – ایساتیس – ایستخای
ک: کت – کتروا - کته – کث – کثه – که – کهثه
د: دارالسیاده – داراشیعه – دارالعباده – دارالمومنین - دارلعلم
ی: یزجی – یزد – یزدان شهر - یزدان گرد – یست – یسدی – یسن – یکس

پیشنهاد کاربران

شهر یزد به دلیل معماری تاریخی ارزشمند و بافت سنتی دست نخورده اش در ۱۸ تیرماه سال ۱۳۹۶ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید این شهر تاریخی به عنوان نخستین شهر تاریخی ایران و بیست ودومین اثر تاریخی کشور در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
یزد دارالعباده ، شهر جهانی ، شهر قنات قنوت ، شهر بادگیرها ، حسینیه ی ایران . شهر قطاب وباقلوا وپشمک شهر دارایی وترمه وسفال .
از نامهای قدیمی شهر یزد = کُنَه و ایساتیس

درباره ی فرهنگ و هنر

مردم یزد از نژاد یزد گرد پادشاه ساسانی هستند و از قوم پارس



نقل است که در زمان یزدگرد سوم، آخرین پادشاه ساسانی بعد از حمله اعراب به ایران که باعث هرج و مرج و نا امنی بسیار شده بود؛ وی را ناگزیر کرد تا برای حفظ امنیت خود و خانواده اش چاره ای بیندیشد. یزد گرد بعد از بررسی شرایط و احتمالات، تصمیم گرفت تا از مدائن به یزد کوچ کند و دستور داد تا شهری مستحکم با حصار و برج و خندق برای محافظت از او و خاندانش و همچنین مردم آن شهر بنا شود.

در این زمان بود که بنای اصلی شهر یزد پایه گذاری شد و کم کم و در طول دورانهای بسیار تبدیل شد به شهر یزد کنونی که شما در سفرت به یزد از آن دیدن می کنی.
همان طور که در جستجوی اینترنت بودم با صفحه تور یزد فارا گشت آشنا شدم که درج کرده بود کویر یزد از بهترین کویرهای ایران است و مسافران زیادی علاقمند هستند به کویر نوردی. شهر یزد به علت این که در منطقه کویری و بالاتر از سطح دریا قرار گرفته تا به حال دچار سیل نشده است.

استان یزد یکی از استان های ایران به مرکزیت شهر یزد است. در سال ۱۳۴۸ یزد از استان اصفهان و به فرمانداری کل تبدیل گردید و در سال ۱۳۵۲ با مصوبه هییت وزیران به استان ارتقاء پیدا کرد.
واژهٔ �یزد� به معنی پاک و مقدس است و شهر یزد نیز به مفهوم شهر خدا و سرزمین مقدس است.
شهرستان های یزد:
شهرستان ابرکوه‏، اردکان‏، اشکذر‏ ، بافق‏، بهاباد، تفت‏ ، خاتم‏، مهریز‏ ، میبد‏ و یزد
شهر تاریخی یزد، به عنوان نخستین شهر تاریخی ایران و بیست ودومین اثر تاریخی کشور در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.


کلمات دیگر: