این مسجد در شهر مشهد و در جنوب ساختمانهای آستان قدس رضوی و وصل به آنهاست . بانی این مسجد گوهرشاد آغا زن میرزا شاهرخ پسر امیر تیمور گورکانی است که در سال ۸۲۱ ه.ق . دستور ساختمان آنرا داده است . مسجد بشکل مربع مستطیلی است که طول آن از شمال بجنوب ۵۵ متر و عرض ۴۹ متر است . دارای چهار ایوان بزرگ و هفت شبستان و یک گنبد و دو گلدسته است . ایوان شمالی از راه دارالسیاده بحرم مطهر حضرت رضا وصل است ایوان شرقی و غربی که قرینه یکدیگر است محل نمازگزاران میباشد و بخارج راه ندارد ایوان جنوبی مسجد بنام ایوان مقصوره کتیبه ای است بخط ثلث بسیار زیبا از میرزا بایسنقر که تاریخ کتابت آن ۸۲۱ ه.ق . است . عین عبارت آخر کتیبه چنین است [ کتیبه راجیا الی الله بایسنقر بن شاهرخ بن تیمور گورکانی فی سنه احدی و عشرین و ثمانمائه ]. از شاهانی که نام آنان در کتیبه ها نقش شده است شاهرخ بن تیمور شوهر گوهر شاد آغا است که مسجد در زمان سلطنت وی بنا شده است .
مسجد گوهرشاد
فرهنگ فارسی
دانشنامه عمومی
مختصات: ۳۶°۱۷′۱۴٫۵۵″ شمالی ۰۵۹°۳۶′۵۲٫۸۹″ شرقی / ۳۶٫۲۸۷۳۷۵۰°شمالی ۵۹٫۶۱۴۶۹۱۷°شرقی / 36.2873750; 59.6146917
ایوان مقصوه (جنوبی): مهم ترین ایوانِ مسجد. حدود ۵۰۰ مترمربع مساحت، ۳۷ متر طول و ۵/۲۵ متر ارتفاع، از مهم ترین ایوان های مسجدهای ایرانی که هنرهای گوناگون در آن به کار رفته است. کتیبهٔ بایسنقر (فرزند گوهرشاد) که از بهترین ثلث نویسان عهد تیموری بوده، در این ایوان است که تاریخ بنای مسجد بر کاشی معرق، در آن نوشته شده است. محراب مسجد در میانِ ایوان جای دارد که یک پارچه از سنگ مرمر ساخته شده است. کتیبه ای در میان مقرنس کاری های آن نیز وجود دارد. گنبد مسجد بر بالای این ایوان است.
مسجد گوهرشاد در مشهد در جنوب حرم علی بن موسی الرضا به دستور گوهرشادبیگم همسر شاهرخ ساخته شد. به دلیل ظرافت و زیبایی کاشی کاری و خط و اسلوب معماری مسجد گوهرشاد، این مسجد از شاهکارهای معماری ایرانی در دوره تیموری؛ و به دلیل موقوفات بسیار و مجاورت با آرامگاه علی بن موسی الرضا از مهم ترین و شلوغ ترین مسجدهای ایران به شمار می رود، به طوری که برخی آن را پُربازدیدترین مسجد در ایران می دانند.
بارها و در زمان های مختلف، بر اثر عوامل طبیعی و انسانی صدمات فراوانی متوجه مسجد گوهرشاد شده است؛ از جمله در زمین لرزه سال ۱۰۸۴، ایوان مقصوره صدماتی دید که بازسازی گشت و همچنین از جمله مرمت های دیگر مسجد پس از گلوله باران روس ها در سال ۱۳۳۰ هـ. ق بود که به صدمه دیدن گنبد و ایوان های مسجد منجر گردید که در سال ۱۳۳۹ هـ. ق گنبد و ایوان مقصوره و ایوان های شرقی و غربی مسجد مرمت گردیدند.گنبد ایوان مقصوره، در سال ۱۳۳۹ش برای مرمت اساسی تخریب گشت و ساخت مجدد آن توسط معماران ایرانی وزیر نظر مهندس عباس آفرنده و با رعایت همان ویژگی های گذشته و حفظ مشخصات اصلی آغاز گردید و در سال ۱۳۴۱ش خاتمه یافت که در همان زمان نیز سنگ های ازاره داخل ایوان مقصوره تعویض گردید و کف ایوان با سنگ های مرمر مفروش گشت و در سال ۱۳۴۵ش دور ساقه گنبد با کاشی معرق کتیبه ای مزین گردید.
اسم گوهرشاد در دو جا با کاشی معرق نگاشته شده است: یکی در قسمت بالای در نقره ای که به دارالسیاده می رود و دیگری بر کتیبه ایوان مقصوره که به خط زیبای شاهزاده بایسنقر می باشد. در قسمت وسط نیز کتیبه ای به نام محمد رضا امامی وجود دارد. شیوه ساخت این مسجد به سبک چهار ایوانی است و در طی سال ها گنبد آن چهار بار تعمیر شده است. سبک معماری این بنا به شیوهٔ تیموری و نام معمار آن استاد قوام الدین شیرازی ذکر گردیده است.
ایوان مقصوه (جنوبی): مهم ترین ایوانِ مسجد. حدود ۵۰۰ مترمربع مساحت، ۳۷ متر طول و ۵/۲۵ متر ارتفاع، از مهم ترین ایوان های مسجدهای ایرانی که هنرهای گوناگون در آن به کار رفته است. کتیبهٔ بایسنقر (فرزند گوهرشاد) که از بهترین ثلث نویسان عهد تیموری بوده، در این ایوان است که تاریخ بنای مسجد بر کاشی معرق، در آن نوشته شده است. محراب مسجد در میانِ ایوان جای دارد که یک پارچه از سنگ مرمر ساخته شده است. کتیبه ای در میان مقرنس کاری های آن نیز وجود دارد. گنبد مسجد بر بالای این ایوان است.
مسجد گوهرشاد در مشهد در جنوب حرم علی بن موسی الرضا به دستور گوهرشادبیگم همسر شاهرخ ساخته شد. به دلیل ظرافت و زیبایی کاشی کاری و خط و اسلوب معماری مسجد گوهرشاد، این مسجد از شاهکارهای معماری ایرانی در دوره تیموری؛ و به دلیل موقوفات بسیار و مجاورت با آرامگاه علی بن موسی الرضا از مهم ترین و شلوغ ترین مسجدهای ایران به شمار می رود، به طوری که برخی آن را پُربازدیدترین مسجد در ایران می دانند.
بارها و در زمان های مختلف، بر اثر عوامل طبیعی و انسانی صدمات فراوانی متوجه مسجد گوهرشاد شده است؛ از جمله در زمین لرزه سال ۱۰۸۴، ایوان مقصوره صدماتی دید که بازسازی گشت و همچنین از جمله مرمت های دیگر مسجد پس از گلوله باران روس ها در سال ۱۳۳۰ هـ. ق بود که به صدمه دیدن گنبد و ایوان های مسجد منجر گردید که در سال ۱۳۳۹ هـ. ق گنبد و ایوان مقصوره و ایوان های شرقی و غربی مسجد مرمت گردیدند.گنبد ایوان مقصوره، در سال ۱۳۳۹ش برای مرمت اساسی تخریب گشت و ساخت مجدد آن توسط معماران ایرانی وزیر نظر مهندس عباس آفرنده و با رعایت همان ویژگی های گذشته و حفظ مشخصات اصلی آغاز گردید و در سال ۱۳۴۱ش خاتمه یافت که در همان زمان نیز سنگ های ازاره داخل ایوان مقصوره تعویض گردید و کف ایوان با سنگ های مرمر مفروش گشت و در سال ۱۳۴۵ش دور ساقه گنبد با کاشی معرق کتیبه ای مزین گردید.
اسم گوهرشاد در دو جا با کاشی معرق نگاشته شده است: یکی در قسمت بالای در نقره ای که به دارالسیاده می رود و دیگری بر کتیبه ایوان مقصوره که به خط زیبای شاهزاده بایسنقر می باشد. در قسمت وسط نیز کتیبه ای به نام محمد رضا امامی وجود دارد. شیوه ساخت این مسجد به سبک چهار ایوانی است و در طی سال ها گنبد آن چهار بار تعمیر شده است. سبک معماری این بنا به شیوهٔ تیموری و نام معمار آن استاد قوام الدین شیرازی ذکر گردیده است.
wiki: مسجد گوهرشاد
دانشنامه آزاد فارسی
مسجد گوهرشاد (مشهد)
از بناهای دورۀ تیموری، که کتیبه هایی مورخ ۸۲۱ق به خط بایسنقر میرزا پسر شاهرخ تیموری در ایوان جنوبی دارد. براساس این کتیبه ها مسجد به دستور گوهرشاد آغا، همسر شاهرخ تیموری، و توسط استاد قوام الدین بن زین الدین شیرازی الطیّان، معمار معروف دورۀ تیموری، احداث شده است. کتیبه های متعدد این بنا از مرمت آن در دوره های صفوی، افشار، قاجار، و پهلوی نشان دارند. این مسجد از ۱۳۲۹ تا ۱۳۴۶ش کاملاً مرمت شد، و گنبد و ایوان های آن با بتون بازسازی گردید. در دورۀ اخیر نیز این مسجد، همراه با مجموعۀ آستانۀ حضرت رضا (ع)، مرمت شده است. مسجد گوهرشاد صحن مستطیل شکل بسیار وسیعی در میانه دارد، که چهار ایوان مرتفع با دهانۀ وسیع در میانۀ اضلاع آن قرار گرفته است. گنبدخانه ای در پشت ایوان سمت قبله، و دو منارۀ قطور در طرفین نمای این ایوان واقع اند. ایوان شمالیِ بنا، در سوی دیگر صحن، با رواق دارالسیاده، از مجموعۀ آستانۀ حضرت رضا (ع) مرتبط است. دیگر قسمت های بنا به شبستان ها اختصاص یافته اند. غرفه ها و ایوانچه هایی، دو طبقۀ پیرامون صحن را فراگرفته اند. سطوح نماهای بنا پوشیده از کاشی کاری اند؛ محراب بزرگ آن نیز تزیینات زیبایی از کاشی معرق دارد.
از بناهای دورۀ تیموری، که کتیبه هایی مورخ ۸۲۱ق به خط بایسنقر میرزا پسر شاهرخ تیموری در ایوان جنوبی دارد. براساس این کتیبه ها مسجد به دستور گوهرشاد آغا، همسر شاهرخ تیموری، و توسط استاد قوام الدین بن زین الدین شیرازی الطیّان، معمار معروف دورۀ تیموری، احداث شده است. کتیبه های متعدد این بنا از مرمت آن در دوره های صفوی، افشار، قاجار، و پهلوی نشان دارند. این مسجد از ۱۳۲۹ تا ۱۳۴۶ش کاملاً مرمت شد، و گنبد و ایوان های آن با بتون بازسازی گردید. در دورۀ اخیر نیز این مسجد، همراه با مجموعۀ آستانۀ حضرت رضا (ع)، مرمت شده است. مسجد گوهرشاد صحن مستطیل شکل بسیار وسیعی در میانه دارد، که چهار ایوان مرتفع با دهانۀ وسیع در میانۀ اضلاع آن قرار گرفته است. گنبدخانه ای در پشت ایوان سمت قبله، و دو منارۀ قطور در طرفین نمای این ایوان واقع اند. ایوان شمالیِ بنا، در سوی دیگر صحن، با رواق دارالسیاده، از مجموعۀ آستانۀ حضرت رضا (ع) مرتبط است. دیگر قسمت های بنا به شبستان ها اختصاص یافته اند. غرفه ها و ایوانچه هایی، دو طبقۀ پیرامون صحن را فراگرفته اند. سطوح نماهای بنا پوشیده از کاشی کاری اند؛ محراب بزرگ آن نیز تزیینات زیبایی از کاشی معرق دارد.
wikijoo: مسجد_گوهرشاد
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] مسجد جامع گوهرشاد مشهد، یکی از مسجدهای مشهور ایران و جهان اسلام و یادگاری ارزشمند و ماندگار از هنر و معماری تیموریان است.
عملیات احداث این بنا به همت گوهرشاد آغا، دختر امیر غیاث الدین ترخان، همسر شاهرخ بن تیمور گورکانی و در دوران استانداری پسرش بایسنقر میرزا، به سال ۸۱۸ ق/ ۷۹۴ش در ضلع جنوبی حرم رضوی آغاز شد و در سال ۸۲۱ق/ ۷۹۷ش به اتمام رسید. (در تاریخ بنا اختلاف است. اعتماد السلطنه سال ۸۲۰ق را ذکر می کند امّا در شرح کتیبه ها، تاریخ ۸۲۱ق را آورده است. شاید تاریخ اتمام بنا را ۸۲۰ و خاتمه تزئنیات مسجد را ۸۲۱ق دانسته است. منابع بعدی نیز سال ۸۲۱ق را نقل کرده اند. و بعضی نیز ۸۰۷ق و ۸۱۲ق نقل کرده اند امّا دقیق ترین تاریخ همان سال ۸۲۱ق است.) ساخت بنای مسجد جامع گوهرشاد توسط معمار معروف عصر تیموریان، قوام الدین بن زین الدین شیرازی و با استفاده از آجر و گچ و به شیوه معماری اسلامی در شرق صورت گرفت. بانو گوهرشاد یکی از زنان نامدار عصر تیموری است که مورد احترام امیر گورکانی بوده، در امور مملکتی مورد مشورت قرار می گرفت. (گوهرشاد خاتون در ۷۸۰ق متولد شد و در ۸۶۱ در هرات به قتل رسید و در مدرسه گوهرشاد هرات در کنار مزار شوهرش شاهرخ میرزا و فرزندش بایسنقر میرزا مدفون گردید. مسجد گوهرشاد و مدرسه و خانقاه هرات نیز از آثار اوست.) نام او در دو محل از بنای مسجد، یکی در بالای درِ ورودی ایوان دارالسیاده و دیگری در کتیبه ایوان مقصوره با خط زیبای شاهزاده بایسنقر میرزا با کاشی معرق به عنوان بانی مسجد نگاشته شده و به یادگار مانده است.
وسعت مسجد
مسجد گوهرشاد مشهد، وسیع ترین مسجد موجود در مجموعه بناهای آستان قدس رضوی است و صحن آن با ۲۸۵۰ متر مربع مساحت از نظر قدمت، کهن ترین صحن می باشد که در جنوب حرم مطهر امام رضا (علیه السّلام) احداث شده است.وسعت کل جامع گوهرشاد مشهد ۹۴۱۰ متر مربع است و از جهت شمال با عرض ۸۷ متر به رواق دارالسیاده و دارالحفاظ، از جنوب با عرض ۶۵/۹۸ متر به صحن قدس، از شرق با طول ۳۰/۱۰۹ متر به رواق در دست احداث امام خمینی (قدس سره) (صحن موزه سابق) (عملیات احداث رواق امام خمینی از ۱۳۸۱ش شروع شده است و هنوز نیز ادامه دارد.) و از غرب با طول ۱۰/۱۰۷ متر به بست شیخ بهایی محدود شده است. صحن مسجد تقریبا مربعی است به مساحت ۲۸۵۰ متر به طوری که ۳۰/۵۶ متر طول و ۶۵/۵۱ متر عرض دارد و از نظر وسعت، نهمین صحن از مجموعه ده صحن قدیمی و جدید در اماکن متبرکه رضوی است. (صحن های اماکن متبرکه به ترتیب قدمت عبارت اند از: ۱ صحن مسجد گوهرشاد ۲ صحن انقلاب (عتیق) ۲ صحن آزادی (نو) ۴ صحن جمهوری اسلامی ۵ صحن قدس ۶ صحن جامع رضوی ۷ صحن جانبی غدیر ۸ صحن جانبی کوثر ۹ صحن جانبی هدایت ۱۰ و صحن رضوان که در آینده احداث خواهد شد.) مسجد گوهرشاد مرکب از یک صحن، چهار ایوان و یک گنبد فیروزه ای و دو گلدسته زیبا و هفت شبستان است. و به جهت قدمت تاریخی، سبک معماری و زیباییهای هنری یکی از مهم ترین آثار باستانی مشهد و صنعت معماری ایران اسلامی می باشد که مورد علاقه زائران و مجاوران است و به عنوان یکی از جاذبه های مذهبی تاریخی و فرهنگی مورد توجّه و بازدید باستان شناسان، جهانگردان و دیگر علاقه مندان می باشد.
استحکام بنا
این مسجد از نظر استحکام بنا و ویژگی های معماری اسلامی و زیبایی در طراحی، اسلوب و خط و کاشیکاری های معرّق و غیر معرّق و مرقم و غیر مرقم و مقرنس و گچکاری و دیگر تزئینات هنری و مشخصه های معماری سنّتی بی نظیر و ممتاز است و با گذشت ششصد سال همچنان مستحکم و ماندگار، چون آیینه ای است که عظمت و قدمت و زیبایی معماری و هنر اسلامی در عهد تیموری را به نمایش می گذارد. بخش های مختلف مسجد گوهرشاد مشهد به ضرورت، بارها مورد مرمت قرار گرفته است. در عهد صفویه که مسجد از حمله ازبکان سخت آسیب دیده بود، در دوران شاه عباس صفوی تعمیر شد و در ۱۰۸۳ق که در پی زلزله خراسان بر بخش هایی از بنای مسجد شکست هایی وارد آمده بود نیز اقدامات مرمتی صورت گرفت و خرابی های ناشی از تهاجم افغان ها و شورش ملک محمود سیستانی نیز در عهد افشاریه و قاجاریه برطرف گردید. گنبد ایوان مقصوره که به واسطه وسعت دهانه در زلزله های شدید و با گذشت زمان آسیب دیده و چندین بار مرمت شده بود، در سال ۱۳۳۹ش به منظور مرمت اساسی تخریب گردید و ساخت آن مجددا توسط معماران ایرانی و زیر نظر مهندس عباس آفرنده و با رعایت همان ویژگی های گذشته و حفظ مشخصات اصلی آغاز شده، در سال ۱۳۴۱ش خاتمه یافت و هم زمان سنگ های ازاره داخل ایوان مقصوره تعویض شد و کف ایوان با سنگ های مرمر مفروش گردید و در سال ۱۳۴۵ش دور ساقه گنبد با کاشی معرق کتیبه ای مزین گردید. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز مرمت هایی در بخش های گوناگون مسجد جامع گوهرشاد مشهد صورت گرفته است و با مجموعه ای از آب نما و آب خوری در وسط صحن زینت یافته که بر زیبایی و شکوه مسجد بیش از پیش افزوده است. این مسجد از حیث بنا و کاشی کاری ممتاز است و تمام در و دیوارهای آن مزین به اسماء جلاله، آیات قرآنی، احادیث شریفه، اشعار و مدح و ثنای ائمه اطهار (علیهم السّلام) می باشد که با خط های ثلث، نسخ، نستعلیق، کوفی و بنایی خطاطان بزرگ همچون بایسنقر و امامی اصفهانی ترقیم یافته است.
ایوان های مسجد
...
عملیات احداث این بنا به همت گوهرشاد آغا، دختر امیر غیاث الدین ترخان، همسر شاهرخ بن تیمور گورکانی و در دوران استانداری پسرش بایسنقر میرزا، به سال ۸۱۸ ق/ ۷۹۴ش در ضلع جنوبی حرم رضوی آغاز شد و در سال ۸۲۱ق/ ۷۹۷ش به اتمام رسید. (در تاریخ بنا اختلاف است. اعتماد السلطنه سال ۸۲۰ق را ذکر می کند امّا در شرح کتیبه ها، تاریخ ۸۲۱ق را آورده است. شاید تاریخ اتمام بنا را ۸۲۰ و خاتمه تزئنیات مسجد را ۸۲۱ق دانسته است. منابع بعدی نیز سال ۸۲۱ق را نقل کرده اند. و بعضی نیز ۸۰۷ق و ۸۱۲ق نقل کرده اند امّا دقیق ترین تاریخ همان سال ۸۲۱ق است.) ساخت بنای مسجد جامع گوهرشاد توسط معمار معروف عصر تیموریان، قوام الدین بن زین الدین شیرازی و با استفاده از آجر و گچ و به شیوه معماری اسلامی در شرق صورت گرفت. بانو گوهرشاد یکی از زنان نامدار عصر تیموری است که مورد احترام امیر گورکانی بوده، در امور مملکتی مورد مشورت قرار می گرفت. (گوهرشاد خاتون در ۷۸۰ق متولد شد و در ۸۶۱ در هرات به قتل رسید و در مدرسه گوهرشاد هرات در کنار مزار شوهرش شاهرخ میرزا و فرزندش بایسنقر میرزا مدفون گردید. مسجد گوهرشاد و مدرسه و خانقاه هرات نیز از آثار اوست.) نام او در دو محل از بنای مسجد، یکی در بالای درِ ورودی ایوان دارالسیاده و دیگری در کتیبه ایوان مقصوره با خط زیبای شاهزاده بایسنقر میرزا با کاشی معرق به عنوان بانی مسجد نگاشته شده و به یادگار مانده است.
وسعت مسجد
مسجد گوهرشاد مشهد، وسیع ترین مسجد موجود در مجموعه بناهای آستان قدس رضوی است و صحن آن با ۲۸۵۰ متر مربع مساحت از نظر قدمت، کهن ترین صحن می باشد که در جنوب حرم مطهر امام رضا (علیه السّلام) احداث شده است.وسعت کل جامع گوهرشاد مشهد ۹۴۱۰ متر مربع است و از جهت شمال با عرض ۸۷ متر به رواق دارالسیاده و دارالحفاظ، از جنوب با عرض ۶۵/۹۸ متر به صحن قدس، از شرق با طول ۳۰/۱۰۹ متر به رواق در دست احداث امام خمینی (قدس سره) (صحن موزه سابق) (عملیات احداث رواق امام خمینی از ۱۳۸۱ش شروع شده است و هنوز نیز ادامه دارد.) و از غرب با طول ۱۰/۱۰۷ متر به بست شیخ بهایی محدود شده است. صحن مسجد تقریبا مربعی است به مساحت ۲۸۵۰ متر به طوری که ۳۰/۵۶ متر طول و ۶۵/۵۱ متر عرض دارد و از نظر وسعت، نهمین صحن از مجموعه ده صحن قدیمی و جدید در اماکن متبرکه رضوی است. (صحن های اماکن متبرکه به ترتیب قدمت عبارت اند از: ۱ صحن مسجد گوهرشاد ۲ صحن انقلاب (عتیق) ۲ صحن آزادی (نو) ۴ صحن جمهوری اسلامی ۵ صحن قدس ۶ صحن جامع رضوی ۷ صحن جانبی غدیر ۸ صحن جانبی کوثر ۹ صحن جانبی هدایت ۱۰ و صحن رضوان که در آینده احداث خواهد شد.) مسجد گوهرشاد مرکب از یک صحن، چهار ایوان و یک گنبد فیروزه ای و دو گلدسته زیبا و هفت شبستان است. و به جهت قدمت تاریخی، سبک معماری و زیباییهای هنری یکی از مهم ترین آثار باستانی مشهد و صنعت معماری ایران اسلامی می باشد که مورد علاقه زائران و مجاوران است و به عنوان یکی از جاذبه های مذهبی تاریخی و فرهنگی مورد توجّه و بازدید باستان شناسان، جهانگردان و دیگر علاقه مندان می باشد.
استحکام بنا
این مسجد از نظر استحکام بنا و ویژگی های معماری اسلامی و زیبایی در طراحی، اسلوب و خط و کاشیکاری های معرّق و غیر معرّق و مرقم و غیر مرقم و مقرنس و گچکاری و دیگر تزئینات هنری و مشخصه های معماری سنّتی بی نظیر و ممتاز است و با گذشت ششصد سال همچنان مستحکم و ماندگار، چون آیینه ای است که عظمت و قدمت و زیبایی معماری و هنر اسلامی در عهد تیموری را به نمایش می گذارد. بخش های مختلف مسجد گوهرشاد مشهد به ضرورت، بارها مورد مرمت قرار گرفته است. در عهد صفویه که مسجد از حمله ازبکان سخت آسیب دیده بود، در دوران شاه عباس صفوی تعمیر شد و در ۱۰۸۳ق که در پی زلزله خراسان بر بخش هایی از بنای مسجد شکست هایی وارد آمده بود نیز اقدامات مرمتی صورت گرفت و خرابی های ناشی از تهاجم افغان ها و شورش ملک محمود سیستانی نیز در عهد افشاریه و قاجاریه برطرف گردید. گنبد ایوان مقصوره که به واسطه وسعت دهانه در زلزله های شدید و با گذشت زمان آسیب دیده و چندین بار مرمت شده بود، در سال ۱۳۳۹ش به منظور مرمت اساسی تخریب گردید و ساخت آن مجددا توسط معماران ایرانی و زیر نظر مهندس عباس آفرنده و با رعایت همان ویژگی های گذشته و حفظ مشخصات اصلی آغاز شده، در سال ۱۳۴۱ش خاتمه یافت و هم زمان سنگ های ازاره داخل ایوان مقصوره تعویض شد و کف ایوان با سنگ های مرمر مفروش گردید و در سال ۱۳۴۵ش دور ساقه گنبد با کاشی معرق کتیبه ای مزین گردید. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز مرمت هایی در بخش های گوناگون مسجد جامع گوهرشاد مشهد صورت گرفته است و با مجموعه ای از آب نما و آب خوری در وسط صحن زینت یافته که بر زیبایی و شکوه مسجد بیش از پیش افزوده است. این مسجد از حیث بنا و کاشی کاری ممتاز است و تمام در و دیوارهای آن مزین به اسماء جلاله، آیات قرآنی، احادیث شریفه، اشعار و مدح و ثنای ائمه اطهار (علیهم السّلام) می باشد که با خط های ثلث، نسخ، نستعلیق، کوفی و بنایی خطاطان بزرگ همچون بایسنقر و امامی اصفهانی ترقیم یافته است.
ایوان های مسجد
...
wikifeqh: دوره تیموری و از مساجد معروف ایران است. این مسجد هم اکنون جزئی از حرم رضوی محسوب می شود.
قدمت تاریخی، سبک معماری و زیبایی های هنری، مسجد گوهرشاد را یکی از جاذبه های مذهبی تاریخی و فرهنگی مورد توجه و بازدید باستان شناسان، جهانگردان و دیگر علاقه مندان کرده است. قیام مردم علیه سیاست های فرهنگی رضاخان در این مسجد و وقایع بعد از آن را نیز می توان از دلایل شهرت این مسجد دانست.
احداث این مسجد در سال ۸۱۸ق برابر ۷۹۴ش با همت گوهرشاد خانم، دختر امیر غیاث الدین ترخان، همسر شاهرخ بن تیمور گورکانی و در دوران استانداری پسرش بایسنقر میرزا، در ضلع جنوبی حرم رضوی آغاز شد و در سال ۸۲۱ ق/۷۹۷ش به اتمام رسید. هرچند اعتمادالسلطنه سال ۸۲۰ق را ذکر کرده اما در شرح کتیبه ها، تاریخ ۸۲۱ق را آورده است. شاید تاریخ اتمام بنا را ۸۲۰ و خاتمه تزئنیات مسجد را ۸۲۱ق دانسته است.
قدمت تاریخی، سبک معماری و زیبایی های هنری، مسجد گوهرشاد را یکی از جاذبه های مذهبی تاریخی و فرهنگی مورد توجه و بازدید باستان شناسان، جهانگردان و دیگر علاقه مندان کرده است. قیام مردم علیه سیاست های فرهنگی رضاخان در این مسجد و وقایع بعد از آن را نیز می توان از دلایل شهرت این مسجد دانست.
احداث این مسجد در سال ۸۱۸ق برابر ۷۹۴ش با همت گوهرشاد خانم، دختر امیر غیاث الدین ترخان، همسر شاهرخ بن تیمور گورکانی و در دوران استانداری پسرش بایسنقر میرزا، در ضلع جنوبی حرم رضوی آغاز شد و در سال ۸۲۱ ق/۷۹۷ش به اتمام رسید. هرچند اعتمادالسلطنه سال ۸۲۰ق را ذکر کرده اما در شرح کتیبه ها، تاریخ ۸۲۱ق را آورده است. شاید تاریخ اتمام بنا را ۸۲۰ و خاتمه تزئنیات مسجد را ۸۲۱ق دانسته است.
wikishia: امام رضا علیه السلام احداث شده است.
وسعت کل جامع گوهرشاد مشهد 9410 مترمربع است و از جهت شمال با عرض 87 متر به رواق دارالسیاده و دارالحفاظ، از جنوب با عرض 65/98 متر به صحن قدس، از شرق با طول 30/109 متر به رواق در دست احداث امام خمینی قدس سره (صحن موزه سابق) و از غرب با طول 10/107 متر به بست شیخ بهایی محدود شده است. صحن مسجد تقریبا مربعی است به مساحت 2850 متر به طوری که 30/56 متر طول و 65/51 متر عرض دارد و از نظر وسعت، نهمین صحن از مجموعه ده صحن قدیمی و جدید در اماکن متبرکه رضوی است.
مسجد گوهرشاد مرکب از یک صحن، چهار ایوان و یک گنبد فیروزه ای و دو گلدسته زیبا و هفت شبستان است و به جهت قدمت تاریخی، سبک معماری و زیبایی های هنری یکی از مهمترین آثار باستانی مشهد و صنعت معماری ایران اسلامی می باشد که مورد علاقه زائران و مجاوران است و به عنوان یکی از جاذبه های مذهبی تاریخی و فرهنگی مورد توجه و بازدید باستان شناسان، جهانگردان و دیگر علاقه مندان می باشد.
این مسجد از نظر استحکام بنا و ویژگی های معماری اسلامی و زیبایی در طراحی، اسلوب و خط و کاشی کاری های معرق و غیرمعرق و مرقم و غیرمرقم و مقرنس و گچ کاری و دیگر تزئینات هنری و مشخصه های معماری سنتی بی نظیر و ممتاز است و با گذشت ششصد سال همچنان مستحکم و ماندگار، چون آیینه ای است که عظمت و قدمت و زیبایی معماری و هنر اسلامی در عهد تیموری را به نمایش می گذارد.
وسعت کل جامع گوهرشاد مشهد 9410 مترمربع است و از جهت شمال با عرض 87 متر به رواق دارالسیاده و دارالحفاظ، از جنوب با عرض 65/98 متر به صحن قدس، از شرق با طول 30/109 متر به رواق در دست احداث امام خمینی قدس سره (صحن موزه سابق) و از غرب با طول 10/107 متر به بست شیخ بهایی محدود شده است. صحن مسجد تقریبا مربعی است به مساحت 2850 متر به طوری که 30/56 متر طول و 65/51 متر عرض دارد و از نظر وسعت، نهمین صحن از مجموعه ده صحن قدیمی و جدید در اماکن متبرکه رضوی است.
مسجد گوهرشاد مرکب از یک صحن، چهار ایوان و یک گنبد فیروزه ای و دو گلدسته زیبا و هفت شبستان است و به جهت قدمت تاریخی، سبک معماری و زیبایی های هنری یکی از مهمترین آثار باستانی مشهد و صنعت معماری ایران اسلامی می باشد که مورد علاقه زائران و مجاوران است و به عنوان یکی از جاذبه های مذهبی تاریخی و فرهنگی مورد توجه و بازدید باستان شناسان، جهانگردان و دیگر علاقه مندان می باشد.
این مسجد از نظر استحکام بنا و ویژگی های معماری اسلامی و زیبایی در طراحی، اسلوب و خط و کاشی کاری های معرق و غیرمعرق و مرقم و غیرمرقم و مقرنس و گچ کاری و دیگر تزئینات هنری و مشخصه های معماری سنتی بی نظیر و ممتاز است و با گذشت ششصد سال همچنان مستحکم و ماندگار، چون آیینه ای است که عظمت و قدمت و زیبایی معماری و هنر اسلامی در عهد تیموری را به نمایش می گذارد.
wikiahlb: مسجد_گوهرشاد
کلمات دیگر: