[ویکی فقه] غالیان گروههایی بودند که پس از درگذشت پیامبر گرامی (صلی الله علیه و آله وسلّم) درباره آن حضرت و پیشوایان معصوم، از مرز حق
تجاوز کرده و مقاماتی را برای آنان قائل شدند که از آن خداست.
«غلو» در
لغت به معنی تجاوز از حد است، قرآن در خطاب به
اهل کتاب می فرماید: «یا اهل الکتاب لا تغلوا فی دینکم و لا تقولوا علی الله الاّ الحقّ؛ ای اهل کتاب (مقصود مسیحیان است) در دین خود از حد تجاوز نکنید و درباره خدا جز سخن حق نگویید». آنان را از این جهت از غلو نهی می کند که در حق
حضرت مسیح از مرز حق تجاوز کرده و او را خدا یا فرزند خدا دانسته اند.
معرفی غالیان
پس از درگذشت پیامبر گرامی (صلی الله علیه و آله وسلّم) گروههایی درباره آن حضرت و پیشوایان معصوم، از مرز حق تجاوز کرده و مقاماتی را برای آنان قائل شدند که از آن خداست، از این جهت آنان «غالی» یا «غالیان» نامیده شدند.
← سخن شیخ مفید
از این جهت تظاهر آنها به اسلام بی ارزش می باشد و بزرگان اسلام آنها را
کافر می دانند و یادآور می شویم که در عین این که باید از غلو پرهیز نمود ولی نباید هر نوع
عقیده و
اندیشه درباره
پیامبران و اولیاء الهی را غلو اندیشید و همچنین
شیخ صدوق در «اعتقادات» خود می نویسد: اعتقاد ما درباره غالیان این است که آنان کافر به خدایند و بدتر از
یهود و
نصاری و
مجوس و
قدریه و حروریه اند و بدتر از کل اهل بدعت ها هستند.
wikifeqh: ائمه (ع) و رساندن آنها به حد
خدایی یا نبوت آمده است.
برخی از معروف ترین فرقه های غالی که در کتاب های
ملل و نحل آمده است عبارتند از: سبائیه، کیسانیه، بیانیه، خطابیه،
قرامطه و تفویضیه. الوهیت ائمه (ع)، حلول خدا در آنان، نبوت ائمه، تناسخ و
نسخ شرایع برخی از عقاید غلات است.
کتاب های ملل و نحل، بسیاری از فرقه های غالی را زیرمجموعه شیعه قرار داده اند. بررسی عقاید این فرقه ها و احوال پایه گذاران آنها و موضع گیری امامان و عالمان بزرگ شیعه، بیرون بودن غالیان از تشیع را نشان می دهد.
[ویکی نور] «غالیان، کاوشی در جریان ها و برآیندها تا پایان سده سوم» اثر نعمت الله صفری فروشانی، کتابی است در موضوع غلات و تأثیر آنان در افکار و عقاید و تاریخ شیعه که به زبان فارسی نوشته شده است.
این پژوهش، پایان نامه کارشناسی ارشد نویسنده است که در سال 1375ش از آن دفاع نموده و بخش هایی از آن در دو شماره نخست «علوم حدیث»، منتشر شده است .
کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در چهار فصل تنظیم شده که هر فصل مشتمل بر عناوین متعددی است.
از همان ابتدای ظهور فرقه های غالیان، کتاب های بسیاری در ردّ آن ها از سوی دانشمندان بزرگ شیعه و اصحاب ائمه(ع) و نیز بعضی از علمای اهل سنّت نگاشته شده است؛ اما طرز نگاه نویسنده در این اثر به غلات، با طرز نگاه نویسندگان پیشین بسیار متفاوت است؛ زیرا وی درصدد آن است که علاوه بر نقد و بررسی عقاید غلات، به چگونگی ارتباط و نسبت آنان با شیعه و تأثیرگذاری آنان بر عقاید شیعه بپردازد، در حالی که کتاب های مزبور، تنها به بیان تعداد فرق غلات و نقل عقاید آنان پرداخته اند و در بسیاری از موارد، نوشته های آنان عاری از حقیقت است .
نویسنده تاریخ بررسی را به زمان حضور ائمه(ع) یعنی سه قرن اولیه اسلام محدود کرده و عمده نظر وی نسبت به غلات، درباره تاریخ آن ها می باشد و کمتر سراغ احکام فقهی غلات رفته است .