کلمه جو
صفحه اصلی

غالیان

فرهنگ فارسی

۱ - اسم عام جمیع فرقه هایی که در باب پیغمبر اسلام یا ایمه شیعه یا بزرگان اسلام غلو کرده و ایشان را درجه الوهیت داده اند . ۲ - ( اختصاصا ) کسانی که درباره علی ۴ بن ابی طالب غلو کرده و او را مرتبه الوهیت داده اند . فرق غلات را قدما ازین قرار نام برده اند : از دریه امریه بزیغیه جناحیهبشریه بلالیه بیانیه تمیمیه حارثیه خطابیه ذمایه ذمیه رجعیه سبائیه سلمانیه شریعیه شریکیه شلمغانیه طیاریه علیاویه ( یا علیائیه ) عمیریه عینیه محمدیه مخطئه معمریهمغیریه مفضله موسویه میمیه نصیریهنمیریه یعقوبیه ( لغ . )
جمع غالی بسیاق فارسی

لغت نامه دهخدا

غالیان. ( اِ ) ج ِ غالی بسیاق فارسی. رجوع به غالی و غلاة و مزدیسنا ص 288 شود.

دانشنامه عمومی

غالیان یا غُلات (نیز غُلاة) ابتدا به فرقه هایی از شیعه گفته می شده است، اما امروزه به فرقه هایی اطلاق می شود که در مذهب خود غلو داشته باشند. در قرآن غلو نهی شده است: «ای پیروان تورات و انجیل در دین خود غلو مکنید و از حد مگذرید، و دربارهٔ خدا جز گفتار راست و حق مگویید»
اعتقاد به الوهیت (خداوندی) پیامبر و امامان.
پیامبر و امامان شیعه را در معبودیت یا خالقیت و رازقیت شریک خدا بدانند.
حلول خداوند در آن ها یا اتحاد خداوند با آنان.
اعتقاد به اینکه پیامبر و ائمه، بدون وحی و الهام الهی، از غیب آگاهند.
اعتقاد به نبوت دربارهٔ ائمه.
به تناسخ معتقدند.
معتقدند که با معرفت امامان، دیگر اطاعت خداوند و ترک معصیت الهی لازم نیست.
بنظر می آید که غُلات علاوه بر ادیان پیشین، در اسلام نیز به شکل گسترده ای پدید آمده است. غلات را می توان به دو دسته غلو کنندگان در ذات و غلات در صفات تقسیم بندی کرد. معمولاً غلات را با ذکر کلمه «منتسب» بکار می بردند چنان که می توان به «غلات منتسب به اهل سنت» و «غلات منتسب به شیعه» اشاره کرد. در واقع غلات منتسب شیعه یا سنی، کسانی هستند که با نام شیعه یا سنی، قائل به الوهیت یا نبوت یا صفات فوق بشری برای بزرگان خود شده اند.
غلو مختص مسلمانان نیست بلکه در ادیان دیگر نیز وجود دارد. بلکه شامل تمام عقاید وادیانی می شود که از حد خارج شده است. همانگونه که یهودیان نسبت الوهیت به عزیر دادند «و یهودیان گفتند عزیر فرزند خداست». و مسیحیان گفتند که مسیح پسر خداست. صابئین که ملائکه را به حد پرستش رساندند. همانگونه که برخی از مشرکین عرب ملائکه را دختران خدا می دانستند.
در مصر قدیم مردم حیوانات مختلف مانند: گرگ و گربه و… را می پرستیدند و فرعون را خدای خورشید و پسر خدا و خدا می گفتند.در هند باستان مظاهر طبیعت مانند: خورشید و کوه و ماه و… رامی پرستیدند و عناصر مفید را خدا می دانستندچینیان باستان ابتدا روح پرست بودند و ارواح اجداد خود پرستش می کردند و ژاپنی ها امپراطوران خود را (میکادو) از جنس بشر نمی دانستند.یونانیان نیز مظاهر طبیعت را منشأ قدرت می دانستند و رب النوع های ساخته و می پرستیدند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] غالیان گروههایی بودند که پس از درگذشت پیامبر گرامی (صلی الله علیه و آله وسلّم) درباره آن حضرت و پیشوایان معصوم، از مرز حق تجاوز کرده و مقاماتی را برای آنان قائل شدند که از آن خداست.
«غلو» در لغت به معنی تجاوز از حد است، قرآن در خطاب به اهل کتاب می فرماید: «یا اهل الکتاب لا تغلوا فی دینکم و لا تقولوا علی الله الاّ الحقّ؛ ای اهل کتاب (مقصود مسیحیان است) در دین خود از حد تجاوز نکنید و درباره خدا جز سخن حق نگویید». آنان را از این جهت از غلو نهی می کند که در حق حضرت مسیح از مرز حق تجاوز کرده و او را خدا یا فرزند خدا دانسته اند.
معرفی غالیان
پس از درگذشت پیامبر گرامی (صلی الله علیه و آله وسلّم) گروههایی درباره آن حضرت و پیشوایان معصوم، از مرز حق تجاوز کرده و مقاماتی را برای آنان قائل شدند که از آن خداست، از این جهت آنان «غالی» یا «غالیان» نامیده شدند.
← سخن شیخ مفید
از این جهت تظاهر آنها به اسلام بی ارزش می باشد و بزرگان اسلام آنها را کافر می دانند و یادآور می شویم که در عین این که باید از غلو پرهیز نمود ولی نباید هر نوع عقیده و اندیشه درباره پیامبران و اولیاء الهی را غلو اندیشید و همچنین شیخ صدوق در «اعتقادات» خود می نویسد: اعتقاد ما درباره غالیان این است که آنان کافر به خدایند و بدتر از یهود و نصاری و مجوس و قدریه و حروریه اند و بدتر از کل اهل بدعت ها هستند.

[ویکی نور] «غالیان، کاوشی در جریان ها و برآیندها تا پایان سده سوم» اثر نعمت الله صفری فروشانی، کتابی است در موضوع غلات و تأثیر آنان در افکار و عقاید و تاریخ شیعه که به زبان فارسی نوشته شده است.
این پژوهش، پایان نامه کارشناسی ارشد نویسنده است که در سال 1375ش از آن دفاع نموده و بخش هایی از آن در دو شماره نخست «علوم حدیث»، منتشر شده است .
کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در چهار فصل تنظیم شده که هر فصل مشتمل بر عناوین متعددی است.
از همان ابتدای ظهور فرقه های غالیان، کتاب های بسیاری در ردّ آن ها از سوی دانشمندان بزرگ شیعه و اصحاب ائمه(ع) و نیز بعضی از علمای اهل سنّت نگاشته شده است؛ اما طرز نگاه نویسنده در این اثر به غلات، با طرز نگاه نویسندگان پیشین بسیار متفاوت است؛ زیرا وی درصدد آن است که علاوه بر نقد و بررسی عقاید غلات، به چگونگی ارتباط و نسبت آنان با شیعه و تأثیرگذاری آنان بر عقاید شیعه بپردازد، در حالی که کتاب های مزبور، تنها به بیان تعداد فرق غلات و نقل عقاید آنان پرداخته اند و در بسیاری از موارد، نوشته های آنان عاری از حقیقت است .
نویسنده تاریخ بررسی را به زمان حضور ائمه(ع) یعنی سه قرن اولیه اسلام محدود کرده و عمده نظر وی نسبت به غلات، درباره تاریخ آن ها می باشد و کمتر سراغ احکام فقهی غلات رفته است .


کلمات دیگر: