قیام امام حسین

wikishia: فلسفه و اهداف نهضت سیدالشهدا (علیه السلام)، کلمات خود آن حضرت یا امامان دیگر در این باره است. این مقاله در صدد است تا با بررسی و مطالعه خطبه ها، سخنان، نامه ها و وصیت نامه امام حسین (علیه السلام)، به تحلیل و تفسیر اهداف، ریشه ها، انگیزه ها و علل ماندگاری قیام امام حسین ایشان بپردازد.
از آنچه درباره اهداف و فلسفه قیام عاشورا از نگاه های مختلف گفته شده و نقد و بررسی شده است، روشن است که برخی از این نظریات، تصویری وارونه یا حداقل نامناسب با شأن رهبر قیام ارائه کرده اند و هیچ کدام از آنها، در ارائه یک تصویر روشن و جامع از انگیزه های قیام امام حسین (علیه السلام) توفیق نداشته اند.پژوهشگر تاریخ عاشورا اگر بخواهد به ماهیت و جوهره قیام عاشورا پی ببرد، باید در گام نخست، با نگاه جامع و مطالعه کامل درباره امام حسین (علیه السلام)، از زندگی، شخصیت و مقام ایشان در جایگاه امام معصوم، شناخت لازم و کافی پیدا کند و سپس با مطالعه و تعمق در بیانات و گفتارهایی که آن حضرت در مقاطع مختلف قیام و حتی پیش از آغاز آن، درباره انگیزه حرکت خویش بیان کرده است، فلسفه و ماهیت قیام آن حضرت را بشناسد.اکنون با این مقدمه و با توجه به اینکه بهترین و مطمئن ترین سند برای شناخت فلسفه و اهداف نهضت سیدالشهدا (علیه السلام)، کلمات خود آن حضرت یا امامان دیگر در این باره است، مجموع خطبه ها، سخنان، نامه ها و وصیت نامه امام حسین (علیه السلام) را که درباره اهداف و انگیزه های قیام عاشوراست و نیز برخی از تعابیر زیارتنامه های متعدد و مختلف را که از امامان دیگر، برای زیارت آن حضرت رسیده و در آنها به انگیزه قیام پرداخته شده است، مطالعه و بررسی می کنیم و سپس با استخراج فهرست وار اهداف قیام، به تفسیر و تحلیل آنها می پردازیم.
← خطبه امام در مکه
برخی از اندیشمندان و نویسندگان، مسئله «دعوت و بیعت مردم کوفه با امام حسین» را در کنار هدف اصلی یادشده، یکی از علل و عوامل مهم نهضت عاشورا تلقی کرده اند و برای این امر، نقش و اهمیتی بیش از اندازه در برپایی قیام در نظر گرفته اند؛ اگرچه بر این اعتقاد نیز هستند که این نقش نمی تواند چون عنصر اصلی قیام باشد.در پاسخ به این نظر می گوییم باید دعوت کوفیان را در جایگاه واقعی خود قرار داد و نباید آن را دارای نقش تعیین کننده تصور کرد. بیشترین اثری که دعوت و بیعت کوفیان داشت، این بود که آن حضرت، احساس وظیفه و تکلیف کرد که در ادامه نهضت خود، به سوی آنان حرکت کند و از یاری شان (که وعده اش را داده و بر انجامش بیعت کرده بودند) برای تحقق اهداف الهی اش، بهره مند شود. همچنین رهبری و هدایت مردمی را بر عهده گیرد که با اصرار، خواستار آمدن امام بوده، خود را نیازمند رهبری وی می دانستند؛ چنان که نوشته اند: «ما پیشوایی نداریم. پس به سوی ما بیا؛ امید آنکه خدا ما را به وسیله تو گرد حق جمع کند». آنان تاکید می کردند که به سوی ما بشتاب؛ چرا که مردم انتظارت را می کشند و جز تو کسی را امام خود نمی دانند. پس در حرکت به سوی ما تعجیل کن: فحی هلا، فان الناس ینتظرونک، و لا رای لهم فی غیرک، فالعجل فالعجل. والسلام علیک.
عدم تأثیر دعوت کوفیان در قیام
بنابراین دعوت کوفیان را نمی توان یکی از علل قیام به حساب آورد؛ بلکه باید آن را علت انتخاب کوفه به عنوان مرکز قیام به شمار آورد. برای اثبات این ادعا، می توان به دلایل زیر، استناد کرد:
← دلیل اول
...