کلمه جو
صفحه اصلی

روضه الصفویه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] روضة الصفویه. روضةالصفویه، کتابی به زبان فارسی است که درباره تاریخ صفویان، به تألیف میرزابیگ بن حسن حسینی جُنابَدی، مورخ دورۀ شاه عباس اول صفوی می باشد.
از زندگی مؤلف اطلاعی در دست نیست، جز آن که اهل جُنابد (گناباد) بوده است. تاریخ تالیف کتاب وی این کتاب را که شامل وقایع ۱۳۰ سال (۹۰۷ـ۱۰۳۶) از تاریخ خاندان صفوی است، در ۱۰۲۳، به نام شاه عباس اول نوشت. محتوای کتاب روضةالصفویه دارای پیشگفتاری کوتاه در ستایش خدا، مدح پیامبر و امامان و انگیزۀ مؤلف در نوشتن اثر است. پس از آن، به شرح سلطنت شاه اسماعیل اول تا شاه عباس اول صفوی پرداخته شده و در انتها، مؤلف به طور موجز از منابع مورد استفاده اش نام برده که شامل مکتوبات، شنیده ها و مشاهدات وی است. منابع مورد استفاده در روضه الصفویه جنابدی از مکتوبات برای نوشتن حوادث پیش از خود سود برده از جمله، از صفوةالصفای ابن بَزّاز، حبیب السیر خواندمیر و جهان آرای قاضی احمد برای رویدادهای زمان شاه اسماعیل اول تا شاه طهماسب اول استفاده کرده است. وی برای حوادث مربوط به شاه اسماعیل دوم و سلطان محمد خدابنده، که هم عصر خودش بودند، از « راویان ثقه » بهره گرفت. برخی بر آن اند که جنابدی از آثار پیش از خود اقتباس کامل کرده است، بدون آن که نامی از آن ها برده باشد ، هرچند مصحح روضةالصفویه علت این امر را خطای کاتبان و در دسترس نبودن نسخۀ کامل اثر دانسته است. اهمیت کتاب روضه الصفویه با این همه، روضةالصفویه از مهم ترین منابع دورۀ صفوی است که افزون بر تاریخ سیاسی و نظامی، در برگیرندۀ مسائل اجتماعی و آداب و رسوم نیز هست. از آن گذشته، این کتاب اطلاعات دقیقی درباره شهرها و روستاهای آن دوره به دست می دهد. نقایص کتاب روضه الصفویه جنابدی مانند اکثر مورخان آن دوره، دربارۀ شاهان صفوی جانب دارانه عمل کرده، به طوری که گاه وقایع را به نفع آنان تعدیل و حتی تحریف نموده است؛ ماجرای قتل صفی میرزا به دستور پدرش ( شاه عباس اول )، قتل عام اهالی گرجستان، حتی شکست شاه اسماعیل در جنگ چالدران از این دست است. مورخان بعدی، مانند مؤلفان خلد برین و قصص الخاقانی، ظاهرآ از این اثر سودی نبرده اند. شیوه نگارش کتاب نثر کتاب متکلف، با جملاتی طولانی و سرشار از واژه های ترکی است و چون جنابدی شیعه بود، در اثرش از آیات قرآنی و توسل به گفته های ائمه شیعه بهره برده است. استفاده فراوان مؤلف از اصطلاحات عرفانی سبب شده که او را اهل طریقت نیز بدانند. در روضةالصفویه اشعاری یافت می شود که برخی از مؤلف است و به تناسب، اصطلاحات عربی نیز به کار رفته است. نسخه های موجود روضه الصفویه از این کتاب نسخه هایی در استانبول، ایران و موزۀ بریتانیا موجود است. چاپ روضه الصفویه در ایران غلامرضا مجدطباطبایی آن را با چاپ انتقادی در ۱۳۷۸ش در تهران منتشر کرد. منابع (۱) میرزابیگ بن حسن حسینی جنابدی، روضةالصفویه، چاپ غلامرضا مجد طباطبایی، تهران ۱۳۷۸ش. (۲) احمدبن شرف الدین حسینی قمی، خلاصةالتواریخ، چاپ احسان اشراقی، تهران ۱۳۵۹ش. (۳) احمد گلچینی معانی، «معرفی یک نسخه خطی روضةالصفویه»، نعیما، ش۱۵، ش۸ (آبان ۱۳۴۱).

[ویکی فقه] روضةالصفویه، کتابی به زبان فارسی است که درباره تاریخ صفویان، به تألیف میرزابیگ بن حسن حسینی جُنابَدی، مورخ دورۀ شاه عباس اول صفوی می باشد.
از زندگی مؤلف اطلاعی در دست نیست، جز آن که اهل جُنابد (گناباد) بوده است.

تاریخ تالیف کتاب
وی این کتاب را که شامل وقایع ۱۳۰ سال (۹۰۷ـ۱۰۳۶) از تاریخ خاندان صفوی است، در ۱۰۲۳، به نام شاه عباس اول نوشت.

محتوای کتاب
روضةالصفویه دارای پیشگفتاری کوتاه در ستایش خدا، مدح پیامبر و امامان و انگیزۀ مؤلف در نوشتن اثر است.
پس از آن، به شرح سلطنت شاه اسماعیل اول تا شاه عباس اول صفوی پرداخته شده و در انتها، مؤلف به طور موجز از منابع مورد استفاده اش نام برده که شامل مکتوبات، شنیده ها و مشاهدات وی است.

منابع مورد استفاده در روضه الصفویه
...

[ویکی نور] روضة الصفویه، تألیف میرزابیگ جُنابدی. به کوشش غلامرضا طباطبایی مجد می باشد که متضمن وقایع و حوادث در حدود صد و سی سال تاریخ خاندان صفوی از جلوس شاه اسماعیل اول (907 ق. در تبریز) تا آغاز چهلمین سال پادشاهی شاه عباس (1036) است. مؤلف کتاب، میرزابیگ حسن بن حسینی جُنابدی است که سیزده سال برای تألیف آن عمر گذاشته و آن را در سال 1036 در بلده طیبه قاین، به اتمام رسانده است.
پس از پیش گفتار و مقدمه، از 5 شاه ایرانی در 5 فصل، سخن به میان آمده است. شاه اسماعیل، شاه طهماسب، شاه اسماعیل دوم، سلطان محمد صفوی و شاه عباس صفوی، از این پادشاهان می باشند.
روضه الصّفویّه، مجموعه ای است از تصویرهای زنده رویدادها، طرز زندگی مردم، میدان های رزم و بزم. مؤلّف در شرایط مقتضی در فصل های مناسب کتاب، مخصوصا در جلد دوّم، تدبیرهای کشورداری و لشکر آرایی سلاطین و سرداران صفوی را آن چنان که بوده به تصویر می کشد. گزارش دقیق و مفصّل از بعضی سنن و آداب مرسوم آن روزگار اهمیّت کتاب روضه الصّفویّه را عیان می سازد. صحنه های سوگواری در عزای عزیزی از دست رفته، مراسم عروسی، تولّد و... به طرز جامع و گویایی در متن کتاب دیده می شود.
روضه الصفویه، پنجمین متن تاریخی مربوط به دوره صفوی است. این اثر متضمن وقایع و حوادث در حدود یک صد و سی سال تاریخ خاندان صفوی از جلوس شاه اسماعیل اول در تبریز (907ق) تا آغاز چهلمین سال پادشاهی شاه عباس (1036ق) است.
کتاب روضه الصّفویّه بدون شکّ یکی از اسناد گرانبهای تاریخ ایران در عصر صفوی است و موضوع آن به دورانی مربوط می شود که ایران اسیر بلای ملوک الطوایفی و جذر و مدهای مشکلات سیاسی و اقتصادی بوده است، لذا حسّاس ترین زمان ها برای حصول به وحدت ملّی ایرانیان، همین دوران است که شاه اسماعیل با استفاده از موقعیّت معنوی خویش و با درک صحیح و دقیق اوضاع و احوال ایران، بنیان سلسله ای را گذاشت که بیش از دو قرن بر سراسر فلات ایران، که در دوران شاه عبّاس اوّل حدود آن به وسعت امپراتوری ساسانیان می رسید، حکمفرمایی کرده است.


کلمات دیگر: