تحریف، از مباحث مهم کلامی در باره تغییر یا عدم تغییر کتب آسمانی است.
تحریف در لغت به معنای «گردانیدن سخن» و «تغییر دادن سخن» است و خصوصاً در مورد تغییردادن کتاب به کار می رود. تحریف گاه صرفاً به معنای تغییر لفظ و گاه صرفاً به معنای تغییر معنا و سوء تأویل دانسته شده است.
بحث تحریف در فرهنگ اسلامی به طور خاص در باره دو موضوع مطرح شده است: تحریف کتاب های آسمانی یهودیان و مسیحیان، و تحریف در قرآن.
بحث در این در باره ریشه در قرآن کریم دارد که در آن تورات و انجیل به عنوان کتاب هایی که
بر پیامبرانش نازل کرده است، تأیید شده اند و در عین حال بر این نکته نیز تأکید شده است که این کتاب ها تحریف شده اند. در آیه ۷۵
بقره در باره یهودیان آمده است که گروهی از آنان کلام خدا را می شنوند و به رغم آن که آن را می فهمند، تحریفش می کنند. آیه ۷۹ همین سوره و آیه ۷۸ سوره آل عمران، ناظر به این معناست که کسانی کتابی به دست خود می نویسند و می گویند از جانب خداست. آیه ۴۶ سوره نساء و آیه ۱۳ سوره مائده نیز به مسئله تحریف کلام از جانب اهل کتاب (یُحَرِّفونَ الکَلِمَ عَنْ مَواضِعِه) اشاره دارد. در آیه ۴۱ سوره مائده نیز همین نکته با تعبیری دیگر (یُحَرِّفونَ الْکَلِمَ مِنْ بَعْدِ مَواضِعِه) بیان شده است.
...
wikifeqh:
شبهه تحریف قرآن؛ از دیر زمان مطرح بوده و پیوسته مورد
انکار و رد
علما و محققین بزرگ اسلام بـوده اسـت. این بحث در سه بخش مطرح می شود: دلایل نفی تحریف؛ آرای علمای بزرگ اسلام در این باره و بررسی
روایات منقول از
اهل سنت و شیعه.
مـنشا این شبهه روایاتی است که در کتب حدیث اهل سنت و
شیعه درج شده است و به ظـاهـر تـحریف کلام اللّه را می رساند این روایات غالبا قابل تاویل می باشد، و در صورت عدم امکان تـاویل؛ کنار گذاشته می شوند بررسی شبهه تحریف به دلیل ارتباط با حجیت ظواهر قرآن اهمیت دارد، از ایـن رو لازم اسـت این مساله از ریشه مورد ارزیابی قرار گیرد و
صحت و
سقم این روایات معلوم شود.
تحریف در لغت
تحریف از ریشه ((حرف)) به معنای کناره می باشد در
سوره حج می خوانیم : ((و من الناس من یعبد اللّه عـلـی حرف فان اصابه خیر اطمان به و ان اصابته فتنة انقلب علی وجهه؛ و بعضی از مردم خدا را در کناره می پرستند (یعنی تنها با زبان نیایش می کنند و
ایمان قلبیشان ضعیف است) پـس اگـر (دنیا بـه آنـان رو کـند و نفع و) خیری به آنان برسد بدان اطمینان می یابند، اما اگر ناگواری برای امتحان به آنان برسد، دگرگون می شوند (و به کفر رو می آورند)).
← سخن زمـخـشـری
تحریف در اصطلاح به هفت معنا آمده است :.۱ تـحریف در
دلالت کلام یعنی
تفسیر و تاویل ناروا، به گونه ای که لغت با تفسیرهم آهنگ نبوده و وضـع و قـرینه ای برآن دلالت نداشته؛ صرفا طبق دل خواه تفسیر و تاویل گردیده باشد این گونه تـاویـل غـیر مستند را تاویل
باطل و
تفسیر به رای می شمرند
پیامبر اکرم فرموده است : ((من فسر الـقـرآن برایه فلیتبوا مقعده من النار؛ هر کسی قرآن را به دل خواه خود تفسیر کند، باید جای گاه خود را در
آتش مشخص سازد)).۲ ثـبـت آیـه یا سوره در مصحف برخلاف ترتیب نزول : درباره سوره ها این گونه جابه جایی صورت گرفته است؛ ولی در آیات احتمال آن بسیار ضعیف است.۳ اختلاف قرائت که بر خلاف
قرائت مشهور باشد: این کار از صدر اول تا قرن هاادامه داشته است و کسانی از قرا بر خلاف قرائت معروف قرائت می کرده اند.۴ اخـتلاف در
لهجه : هر یک از قبایل عرب لهجه مخصوص به خود داشتند و برخلاف لهجه
قریش قـرآن را
تلاوت مـی کردند، در حالی که قرآن به لهجه قریش نازل شده بود، البته پیامبر اکرم این اخـتـلاف لـهـجـه هـا را اجـازه فـرمـود حدیث ((نزل القرآن علی سبعة احرف)) ناظر به اختلاف لهجه هاست.۵ تـبدیل کلمات : یعنی لفظی را از قرآن برداشتن و مرادف آن را جای گزین کردن گویند عبداللّه بـن مـسـعـود تـعویض کلمات را جایز می دانست به شرط آن که به اصل معنا صدمه وارد نکند لذا کلمه های سخت و دشوار قرآن را به کلمات سهل وآسان تر مبدل می کرد.۶ افـزودن بر قرآن : از
ابن مسعود روایت شده است که برخی کلمات را به عنوان تفسیر در خلال آیه مـی آورد تـا مـراد آیه را روشن تر سازد، چنان که در آیه تبلیغ؛ جمله ((ان علیا مولی المؤمنین)) را زیـاد نـمـوده و آیـه را چـنین می خواند: ((یا ایها الرسول بلغ ماانزل الیک من ربک ـ ان علیا مولی الـمؤمنین ـ و ان لم تفعل فما بلغت رسالته)) ونیز عجارده (برخی از
خوارج که اتباع ابن عجردند)
گمان داشتند که
سوره یوسف در قرآن افزوده شده است.۷ کـاسـتـن از قـرآن: برخی گمان برده اند قرآن بیش از اندازه موجود بوده است و ازروی
سهو و
اشتباه و یا عمدا از آن کاسته شده است بیش تر بحث پیرامون مساله تحریف در همین جاست آیا از قـرآن چـیزی کم شده است یا نه؟به دلیل برخی روایات اهل سنت ـ که ((حشویه)) آن را روایـت کـرده انـدـ و نـیز روایاتی از شیعه ـ که ((اخباریون)) به آن دامن زده اند ـ مساله کاستن از قرآن مطرح شده است؛ ولی این موضوع مورد
اجماع امت است که هرگز بر قرآن چیزی افزوده نشده است.
دلایل نفی تحریف
...