سوره زمر

wikishia: ترتیب نزول پنجاه و نهمین سوره قرآن کریم است که پیش از آن سوره سبا و پس از آن سوره غافر نازل شده است.
«شامیان» این سوره را هفتاد و پنج، «کوفیان» هفتاد و سه و دیگران هفتاد و دو آیه شماره کرده اند.
از خلال آیات این سوره برمی آید که مشرکین معاصر رسول خدا (ص) از آن جناب درخواست کرده اند که از دعوتش به سوی توحید و از تعرض به خدایان ایشان صرف نظر کند، و گر نه نفرین خدایان گریبانش را خواهد گرفت. در پاسخ آنان این سوره که به وجهی قرین سوره" ص" است، نازل شده و به آن جناب تاکید کرده که دین خود را خالص برای خدای سبحان کند، و اعتنایی به خدایان مشرکین نکند، و علاوه بر آن به مشرکین اعلام نماید که مامور به توحید و اخلاص دین است، توحید و اخلاصی که آیات و ادله وحی و عقل همه بر آن تواتر دارند. و لذا می بینیم خدای سبحان در خلال سوره چند نوبت کلام را متوجه این مساله می سازد، مثلا در آغاز سوره می فرماید:" فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصاً لَهُ الدِّینَ" و باز در آیه بعدی می فرماید:" أَلا لِلَّهِ الدِّینُ الْخالِصُ" سپس در وسط سوره دوباره به این مساله بر میگردد و می فرماید:" قُلْ إِنِّی أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ مُخْلِصاً لَهُ الدِّینَ" و باز در آیه 14 میفرماید:
" قُلِ اللَّهَ أَعْبُدُ مُخْلِصاً لَهُ دِینِی" و در آیه 15 می فرماید:" فَاعْبُدُوا ما شِئْتُمْ مِنْ دُونِهِ". آن گاه در آیه 30 اعلام می دارد که:" إِنَّکَ مَیِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَیِّتُونَ ..." و در آیه 36 می پرسد:" أَ لَیْسَ اللَّهُ بِکافٍ عَبْدَهُ وَ یُخَوِّفُونَکَ بِالَّذِینَ مِنْ دُونِهِ" و در آیه 39 تهدید می کند به اینکه:" قُلْ یا قَوْمِ اعْمَلُوا عَلی مَکانَتِکُمْ إِنِّی عامِلٌ" و در آیه 64 می فرماید:" قُلْ أَ فَغَیْرَ اللَّهِ تَأْمُرُونِّی أَعْبُدُ أَیُّهَا الْجاهِلُونَ" و همچنین اشارات دیگری که همه دلالت بر این دارد که مشرکین از آن جناب خواسته بودند دست از دعوت به توحید بردارد.
آن گاه به استدلال بر یکتایی خدا در ربوبیت و الوهیت پرداخته، هم از طریق وحی و هم از طریق برهان عقلی، و هم از راه مقایسه بین مؤمنین و مشرکین، آن را اثبات میکند. و مقایسه مزبور مقایسه ای لطیف است. چند نوبت مؤمنین را به بهترین اوصاف ستوده، و به پاداشهایی که به زودی در آخرت دارند بشارت میدهد. و هر جا سخن از مشرکین به میان آورده- علاوه بر وبال اعمالشان، که در دنیا گریبانشان را میگیرد، وبالی نظیر آن وبالها که به سایر امت های گذشته به کیفر تکذیب آیات خدا رسید، و آن عبارت بود از خواری در دنیا که البته عذاب آخرت قابل مقایسه با آن نیست- ایشان را به خسران و عذاب آخرت بشارت میدهد. و به همین منظور در این سوره- و مخصوصا در آخرش- روز قیامت را به روشن ترین اوصافش وصف کرده، و در همین جا سوره را خاتمه داده است