اولیاءالله

[ویکی فقه] اولیاء اللّه، یعنی کاملانِ در ایمان و عبودیّت.
اولیاء جمع وَلیّ بر وزن فعیل و از ریشه «و ل ی» است.وَلْی در لغت به معنای قرب و نزدیکی است. برخی آن را در اصل به معنای وقوع چیزی پس از چیزی، همراه با رابطه ای بین آن دو دانسته و استعمال آن را در معانی دیگری مانند نزدیکی، دوستی، یاری و پیروی، از آثار آن اصل به حساب آورده اند. برای ولیّ نیز معانی گوناگونی مانند دوستدار، رفیق و یاری کننده ذکر شده است که در هر یک از آن ها نوعی قرب و نزدیکی وجود دارد.اولیاءاللّه ترکیبی اضافی است و مراد از آن کسانی هستند که از دوستی و قرب الهی برخوردارند.ولیّ خدا شدن لازمه ایمان به خداست، بنابراین هر مؤمنی از اولیاء اللّه است. ولی درجات اولیاء اللّه به مقدار درجه ایمانشان متفاوت است. گرچه دارندگان هر یک از مراتب ایمان از اولیاء اللّه هستند.

[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از دائرة المعارف قرآن کریم است
کلیدواژه: ولیّ، اولیاءالله، ایمان، عبودیت، قرآن کریم
«اولیاء» جمع «وَلیّ» بر وزن فعیل و از ریشه «و ـ ل ـ ی» است. وَلْی در لغت به معنای قرب و نزدیکی است. برخی آن را در اصل به معنای وقوع چیزی پس از چیزی، همراه با رابطه ای بین آن دو دانسته و استعمال آن را در معانی دیگری مانند نزدیکی، دوستی، یاری و پیروی از آثار آن اصل به حساب آورده اند. برای ولیّ نیز معانی گوناگونی مانند دوستدار، رفیق و یاری کننده ذکر شده است که در هر یک از آنها نوعی قرب و نزدیکی وجود دارد.
«اولیاءاللّه» ترکیبی اضافی است و مراد از آن کسانی هستند که از دوستی و قرب الهی برخوردارند. ولیّ خدا شدن لازمه ایمان به خداست، بنابراین هر مؤمنی از اولیاءاللّه است؛ ولی درجات اولیاءاللّه به مقدار درجه ایمانشان متفاوت است. گرچه دارندگان هر یک از مراتب ایمان از اولیاءاللّه هستند؛ ولی مراد از اولیاء اللّه در قرآن، کسانی هستند که به درجه عالی ایمان و عبودیت رسیده اند. آنان کاملانی هستند که از لباس بشریت بیرون آمده و از قدس جبروت گذشته و در قدس لاهوت وارد شده اند و آنها موحّدان حقیقی اند و در حدیث قدسی در مورد ایشان آمده است: اولیای مرا کسی جز من نمی شناسد.
البته این گروه نیز خود دارای مراتبی هستند زیرا کمال ولایت پایانی نداشته، مراتب اولیاءاللّه نامتناهی است. برخی نیز ولیّ اللّه را کسی دانسته اند که فرشته با او سخن گوید یا کارهای نیک به او الهام شود. رسیدن به درجه عالی ایمان و عبودیت و برخورداری از این مرتبه ولایت، موجب می شود انسان نوعی ولایت تکوینی بر عالم پیدا کرده، بتواند در آن تصرف کند چنان که سرپرستی دیگر انسانها و تدبیر امور آنان را نیز خداوند به چنین انسانهایی واگذار می کند.
در قرآن کریم لفظ اولیاءالله فقط در دو مورد بکار رفته است: در آیات 62 ـ 64 سوره یونس/10، برخی از ویژگی های اولیاء اللّه بیان شده و در آیه 6 سوره جمعه/62 خطاب به یهودیان آمده است: اگر گمان می کنید تنها شما اولیای خدا هستید پس مرگ را آرزو کنید...
در برخی از روایات عنوان اولیاءاللّه بر اهل بیت علیهم السلام، پیروان ایشان و ابرار تطبیق شده است.
قرآن برای «اولیاءاللّه»، ویژگی های گوناگونی برشمرده است. از ویژگی هایی که ذکر می شود دو مورد نخست، مقدمه قرار گرفتن در زمره اولیاءاللّه و سایر موارد از آثار و نتایج مقام و مرتبه ایشان است؛ نیز مجموع این ویژگی ها از مختصات اولیاءاللّه است، بنابراین وجود برخی از آنها در غیر ایشان نیز امکان پذیر است.