خطبه قاصعه

[ویکی فقه] خطبه قاصعه، خطبه قاصعه، بلندترین خطبه نهج البلاغه در نکوهش ابلیس و برحذر داشتن مردم از پیروی او می باشد.
واژه قاصعه از قصع به معنای فرو دادن آب و برطرف کردن عطش ، نشخوار کردن، کوچک شمردن و خوار کردن آمده است.
وجوه تسمیه
شارحان نهج البلاغه وجوه تسمیه گوناگونی برای این خطبه و موصوف شدن آن به قاصعه ذکر کرده اند که برگرفته از معانی لغوی آن است،از جمله این که حضرت علی علیه السلام این سخنان را سوار بر شترش که در حال نشخوار کردن بوده، ایراد کرده است. ابن میثم این وجه را بر دیگر وجوه ترجیح داده است. براساس نقلی پیامبر اکرم نیز سوار بر مرکب ، در حالیکه آن مرکب نشخوار می کرد، خطبه ای خواندند. دیگر آنکه، نصایح و مواعظ در این خطبه از آغاز تا پایان، پشت سرهم تکرار شده و ازاین رو به نشخوار دائم شتر تشبیه شده است. وجه تسمیه دیگر این است که در این خطبه، شیطان و پیروانش تحقیر و خوار شده اند، و دیگر این که این سخنان غرور و خودخواهی متکبران را فرو مینشاند، چونان آبی که عطش را برطرف میسازد.
سبب ایراد خطبه
درباره سبب ایراد این خطبه آمده است که در اواخر خلافت علی علیه السلام (دوره خلافت: ۳۵ـ۴۰)، قبایل متعدد کوفه به شدت دچار تعصب های قبیله ای و جنگهای ناشی از آن شده بودند و حضرت این خطبه را در نکوهش این فرهنگ ناپسند جاهلی ایراد کردند. از آن جا که در اواخر خطبه سخن از جنگهای امام با ناکثین و قاسطین و مارقین به میان آمده، ظاهرآ تاریخ آن اندکی پیش از شهادت او در سال ۳۹ یا ۴۰ بوده است.
شروع خطبه
...