غازان خان

غازان مسلمان شود و خوش رفتاری با مسلمانان را در پیش گیرد.
موقوفات را از دست مغولان رهایی بخشد و آن ها را بازسازی کند.
غازان به وارثانِ شخصیت هایی که توسط بایدو به قتل رسیدند یا مجبور شدند به مناطق دیگر عزیمت کنند، صدقات لازم را بپردازد.
سلطان محمود غازان خان یکی از ایلخانان مغول است که در ۲۹ ربیع الثانی ۶۷۰ هجری قمری، در آبسکون به دنیا آمد. او از سه سالگی نزد پدربزرگش اباقا زندگی می کرد. به دستور اباقا او را به بخشیان سپردند تا تعلیمات بودایی را به خوبی فراگیرد. غازان خان در سال ۶۸۴ ه‍.ق / ۱۲۸۵ م عهده دار ولایات خراسان، مازندران و قومس شد؛ امیر نوروز نیز نیابت او در خراسان را به عهده داشت. امیر نوروز در ذیحجه سال ۶۸۷ ه‍.ق علیه غازان دست به شورش زد و عده ای از بزرگان را نیز با خود همراه ساخت و نبردی علیه غازان ترتیب داد؛ وی در آغاز پیروز شد اما هنگامی که متوجه لشکریان بایدو و دیگر سرداران مغول شد بهتر دید که صلح کند و دست از جنگ بردارد و سلطان نیز او را عفو کرد.
در سال ۶۹۴ ه‍.ق بایدو خان وارد جنگی با گیخاتو شد اما توان کافی برای ادامهٔ نبرد نداشت پس از غازان خان درخواست کرد عازم پایتخت شود و خان مغول گردد. هنگامی که غازان به نزدیکی تهران رسید متوجه شد بایدو شخصا حکومت را به دست گرفته و از دعوت غازان پشیمان گشته است، پس تصمیم گرفت به خراسان بازگردد که در راه گیلان با صدرجهان، وزیر سابق بایدو رو به رو شد. صدرجهان به غازان پیشنهاد می کند به کمک او بایدو را شکست دهد اما برای این اتحاد شروطی بیان می کند که یکی از همان ها مسلمان شدن غازان خان بود. سلطان شرط های صدرجهان را می پذیرد و نبرد خود را آغاز می کند، بایدو در ۲۳ ذیقعده ۶۹۴ ه‍.ق به دست امیر نوروز در شهر نخجوان کشته شد.
پس از آن سلطان مسلمان شد و از پی او بسیاری از مغولان که در حدود ده هزار تن بودند، نیز مسلمان شدند. سلطان پس از گروش به اسلام، فرمان تخریب معابد بودا و آتشکده ها و کلیساها را صادر کرد. وی برای مسیحیان و یهودیان پوششی خاص وضع کرد تا از دیگران تشخیص داده شوند. به طور کلی در این زمان اقلیت های اسماعیلی، مزدکی، مانوی، زرتشتی و… که قدرت بسیار یافته بودند، از رونق افتادند.

غازان خان (۶۷۰ـ۷۰۳ق)
از حکمرانان مغول در ایران و هفتمین ایلخان از ایلخانان. پسر ارغون خان بود و پس از کشتن بایدوخان، در ۶۹۴ق در تبریز به تخت نشست. نخست، بودایی بود، اما به تشویق امیرنوروز و شیخ محمود دینوری دین اسلام را پذیرفت و آن را مذهب رسمی دولت ایلخانی اعلام کرد و نام اسلامیِ محمود را برای خود برگزید. همین امر عده ای از امرای مغولی را خوش نیامد و موجب شد تا غازان خان ارتباط خود را با خان بزرگ مغول قطع کرد و عده ای از شاهزادگان و امرای مغول را به قتل رساند. وی برای حل مشکلات مردم قوانینی وضع کرد که به «یاساهای غازانی» معروف است. غازان خان در ۶۹۶ق امیرنوروز را، با توطئۀ صدر جهان زنجانی و به اتهام رابطۀ پنهانی با مصر، به قتل رسانید. در ۶۹۷ق، بر صدر جهان زنجانی نیز خشم گرفت و او را کشت و وزارت را به سعدالدین محمد آوجی و نیابت را به رشیدالدین فضل الله همدانی داد. غازان خان نفوذ خود را تا عربستان گسترش داد و در ۶۹۹ق در نزدیکی حِمْص مسلمانان مصر را شکست داد و شام و فلسطین را تصرف کرد، ولی برای سرکوبی مغولان جغتایی به ایران بازگشت. به دنبال آن، الملک الناصر محمد، پادشاه مصر، از غیبت غازان خان استفاده کرد و مجدداً سرزمین های ازدست رفته را به تصرف خود درآورد و در محل مروج الصفر غازان خان را به سختی شکست داد. در واپسین سال فرمانروایی اش، گرفتار توطئۀ امیران و شورش آلافرنک شد که چندان وی را اندوهگین کرد که براثر همان درگذشت. بنای شنب غازان در تبریز از آثار اوست. در احوال غازان خان گفته اند که حاکمی خردمند و شجاع و باکفایت بود و با وجود کمال شدت و صلابت به ضعیفان محبت می کرد. علاوه بر این، به ترویج علوم و صنایع علاقه مند بود و خود از احوال و تاریخ و اوضاع ممالک اطلاع داشت. گویا، غیر از زبان مغولی، با فارسی و عربی و هندی و کشمیری و چینی و تبتی و فرنگی نیز آشنا بوده است.

[ویکی شیعه] غازان خان (۶۷۰-۷۰۳ق)، هفتمین ایلخان از سلسله ایلخانیان ایران، و اولین سلطان مغول بود که مسلمان شد و اسلام را دین رسمی اعلام کرد. او به آداب اسلامی توجه ویژه نشان می داد و به امامان شیعه و سادات احترام می گذاشت. جانشینان وی، مذهب تشیع را پذیرفتند.
غازان خان پس از آنکه مسلمان شد، ارتباط خود با حاکمان مغول را قطع کرد، و اسلام را دین رسمی اعلام کرد. برخی محققان، مسلمان شدن او را ناشی از مصالح سیاسی وی دانسته اند. او به جای رسم معمول که ذکر نام سلاطین مغول بر روی سکه ها بود، دستور داد شهادتین بر دو سوی سکه ضرب شود. او همچنین دریافت ربا و نوشیدن شراب را ممنوع کرد و همچنین مهریه را ۱۹.۵ دینار تعیین نمود. در طول حکومت او، بناهای مختلفی برای رسیدگی به فقرا و نیازمندان ساخته شد و ساختن بناهای مذهبی، مساجد، مدارس و مقبره ها و گنبدها، پس از او مرسوم شد.
غازان در دوران حکومت خود دو بار به شام لشکرکشی کرد که در نبرد اول پیروز و در دومین بار شکست سختی خورد. روابط او با کشورهای دیگر، مناسب گزارش شده است؛ تا آنجا که سفرایی بین دربار او و برخی از کشورهای مسیحی در رفت و آمد بوده اند. با این حال او پس از پذیرش اسلام، دستور تخریب کلیساها و کنیسه ها و معابد دیگر ادیان را صادر، و غیر مسلمانان را ملزم به پوشیدن نشانه هایی برای شناسایی کرد.