شب قدر

شب قدر (به عربی: لیلة القدر)، در باور اسلامی، شبی است که اولین آیات قرآن بر پیامبر اسلام محمد نازل شد. این شب در طول ماه رمضان (ماه نهم) واقع می شود، ماهی که با روزه گرفتن مورد توجه قرار می گیرد. نه قرآن و نه احادیث جمع آوری شده از محمد روز دقیقی که شب قدر باید بزرگداشت شود را آشکار نمی کنند. روایات این شب را به عنوان یکی از شب های با شماره فرد از ثلث پایانی رمضان شناخته اند. سنی ها معمولا آن را در ۲۷ ام و شیعیان در ۲۳ ام بزرگداشت می کنند. مسلمانان متدین عرفا برای بزرگداشت این شب به مساجد می روند، و آن را به عبادت و گوش دادن به قرائت قرآن می پردازند، در موارد زیادی تا سحر در این کوشش بیدار می مانند. در موارد کم تری، با توجه به نادقیق بودن در تشخیص روزی که شب قدر باید در آن بزرگداشت شود، برخی مسلمانان به یک عزلت ۱۰ روزه در آخرین دهه رمضان می پردازند.
شب قدر به این جهت «قدر» نامیده شده، که جمیع مقدرات بندگان در تمام سال در آن شب تعیین می شود، شاهد این معنی در آیات ۳ و ۴ سوره «دخان» است که می فرماید:إِنّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَة مُبارَکَة إِنّا کُنّا مُنْذِرینَ * فیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْر حَکیم: «ما این کتاب مبین را در شبی پر برکت نازل کردیم، و ما همواره انذار کننده بوده ایم * در آن شب که هر امری بر طبق حکمت خداوند تنظیم و تعیین می گردد». این بیان، هماهنگ با روایات متعددی است که می گوید: در آن شب، مقدرات یک سال انسان تعیین می گردد، و ارزاق و سرآمد عمرها، و امور دیگر، در آن لیله مبارکه، تفریق و تبیین می شود. البته، این امر هیچگونه تضادی با آزادی اراده انسان و مسئله اختیار ندارد، چرا که تقدیر الهی به وسیله فرشتگان بر طبق شایستگی ها و لیاقت های افراد، و میزان ایمان، تقوا، پاکی نیت و اعمال آن ها است. یعنی: برای هر کس آن مقدر می کنند که لایق آن است، یا به تعبیر دیگر: زمینه هایش از ناحیه خود او فراهم شده، و این نه تنها منافاتی با اختیار ندارد، که تأکیدی بر آن است.
آن شب را از این جهت شب قدر نامیده اند که: دارای قدر و شرافت عظیمی است (نظیر آنچه در آیه ۷۴ سوره «حج» آمده است: ما قَدَرُوا اللّه حَقَّ قَدْرِهِ: «آنها قدر خداوند را نشناختند»).
به خاطر آن است که، قرآن با تمام قدر و منزلتش بر رسول والا قدر، و به وسیله فرشته صاحب قدر نازل گردید.
اهل سنت: یکی از روزهای فرد ۱۰ روز آخر ماه رمضان (معمولاً ۲۷ام)
شب قدر در سوره ۹۷ قرآن، سوره قدر، مورد اشاره قرار گرفته است:
واژه عربی «قدر» می تواند هم به معنی سرنوشت باشد و هم به معنی نیرو و توانایی. مفسران مسلمان بر سر این که معنی درست کدام است نظرات مختلفی دارند. اولین آیه در این سوره بیان می کند که «ما آن (قرآن) را در شب قدر نازل کردیم . . . شب قدر بهتر از هزار ماه» (آیات ۱ و ۳ سوره قدر، ترجمه مکارم شیرازی). این مطلب از قرآن همچنین با دریافت کتاب مقدس مسلمانان توسط محمد گره زده شده است و برخی آن چه ذکر شده را به عنوان توصیفی از این که محمد کل قرآن را در یک زمان از فرشتگان تحویل می گیرد، برداشت کرده اند. این اعتقاد به نظر می رسد که روایات اولیه را نقض می کند، و با روایاتی که محمد قرآن را به طور تدریجی در طول ۲۳ سال آخر زندگی اش دریافت می کند هم نوا نیست. برای آشتی دادن این دو دیدگاه مفسران مسلمان این طرح را پیشنهاد کرده اند که فرشتگان ابتدا آن را در یک شب از «لوح محفوظ» (کتاب آسمانی خداوند) به پایین ترین سطح آسمان فرود آورده اند و آن را جبرئیل از آن جا به طور تدریجی به محمد در مکه و مدینه وحی کرد. با این حال باقی همچنان می گویند که این رویداد فقط به اولین وحی محمد در غار حرا اشاره دارد. محققان مطالعات اسلامی اروپایی-آمریکایی خاطر نشان کرده اند که بزرگداشت یک تک لحظه از وحی، می تواند از سنت های پیش ازاسلامی وحی یهودی و مسیحی الهام گرفته شده باشد، همچون وحی تورات در کوه سینا و تولد عیسی. شیعیان، سطحی دیگر از معنا را نیز به این شب اضافه کرده اند، برای این که آن ها معتقدند که این شب همچنین شبی است که فاطمه، دختر محمد و مادر امامان، متولد شده است، و علی ابن ابی طالب شهید شده است.

رجوع شود به:لیله القدر

شب قدر یکی از شب های ماه رمضان، در باورِ مسلمانان شبی است که نخستین آیه های قرآن در آن نازل شد.
• «ما در شب قدر نازل کردیم (۱)و از شب قدر چه آگاهت کرد (۲)شب قدر از هزار ماه ارجمندتر است (۳) در آن فرشتگان با روح به فرمان پروردگارشان برای هر کاری فرود آیند (۴) تا دم صبح صلح و سلام است (۵)» سوره ۹۷: القدر - جزء ۳۰ -> قرآن
• «در زندگی هر شاعر آسمانی و هنرمند اصیل شبی هست که او را به ملکوت آسمان بار می دهند تا در آنجا به مقدار چشمی که از دیده بینای عشق وام گرفته است با سرچشمه خیر و جمال و حقیقت که وجود لایزال حضرت حق است دیدار کند و آیات کبرای الهی را که اوصاف جمال و جلال اوست بی حجاب بنگرد این شب فرخنده را عاشقان شب وصال خوانده اند که همان شب معراج و لیله القدر است.» (مقالات-ص ۵۵) -> حسین الهی قمشه ای
• در شب قدر قرآن خوانده می شود، شب قدر موقع نزول قرآن و در دسترس قرار دادن لوح محفوظ است. حالا این موقع چه وقت اتفاق می افتد؟ یک نفر ممکن است بیست سال، سی سال زحمت بکشد که به متن و به این قرائت دسترسی پیدا کند و به محضی که برای او این قرائت به اتمام برسد، یعنی به صحت این کتاب ایمان آورد، آن موقع شب قدر او است، حالا می خواهد سر ظهر باشد، می خواهد هر وقتی که می خواهد باشد. آن هنگام که این تاریکی شب تمام شد و تاریکی تبدیل به نور شد، ملائکه و روح در آن شب نازل می شوند، یعنی آنها هم در اختیار انسانند و هم روح انسانو هم روح عالم و هم نیروهای انسان و هم نیروهای عالم، تماماً در اختیار این انسان قرار می گیرند که او را به اینجا برسانند که این قرآن باید بر قلب او نازل بشود، وقتی که قرآن بر قلب انسان نازل شد، آن موقع شب قدر او است. انسان در هر مرحله ای از مراحل عمرش که آن خورشید تابان قرآن را در آن مطلع فجر به قلبش بتاباند که این قلب از آن تاریکی بیرون بیاید و به روشنایی مطلع فجر برسد، به طوری که روح و ملائکه در اختیار او باشند، آن موقع شب قدرش است.سید علی اصغر غروی، هزار ماه فاصله تا شب قدر -> لیل

[ویکی فقه] شب قدر یکی از شب های با فضیلت است که اعمال عبادی آن در فقه بحث شده است.
یکی از الطاف و موهبت های ویژۀ خداوند در ماه رمضان شب قدر است. چنانکه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) فرموده اند: «خداوند از روزها، جمعه و از ماهها، ماه رمضان و از شبها، شب قدر را برای خود اختیار کرده است»شب قدر اوج معنویت و عبادت ماه مبارک رمضان است. شبی که قرآن؛ کلام خداوند در آن نازل شده است و مقدرات زندگی بشر تا شب قدر آینده در آن تعیین می شود. امام صادق (علیه السّلام) در این باره می فرمایند: «ابتدای سال، شب قدر است، در آن شب آنچه از این سال تا سال آینده انجام خواهد گرفت، نوشته می شود» شب قدر شب تجلی میعاد انسان با خداوند و ار خود جدا شدن و غرق در دریای رحمت و محبت و مهربانی خدا شدن است.در روایات اهل بیت (علیه السّلام) آمده است: فرشتگان در شب قدر فرود آمده و در زمین پخش می شوند، بر مجالس مؤمنین گذسته بر آنان سلام کرده و برای دعای آنان آمین می گویند، تا آنگاه که سپیده دم طلوع کند و در این شب دعای کسی رد نمی شود، مگر دعای عاق والدین، قطع کننده رحم، کسی که شراب بنوشد و کسی که دشمنی مومنی در دلش باشد. از جمله ویژگیهای این شب اختصاص داشتن آن به امام زمان (عجّل الله فرجه الشریف) است. در تفسیر قمی در ذیل آیه ذیل «تنزل الملائکة والروح فیها» چنین آمده است: ملائکة و روح القدس بر امام زمان (عجّل الله فرجه الشریف) فرود می آیند و هر آنچه از وقایعی که ثبت کرده اند، به ایشان تقدیم می کنند.
معنای شب قدر
شب قدر به یکی از شبهای ماه رمضان گفته می شود.
← معانی قدر
عنوان یاد شده در قرآن کریم به کار رفته و بر اساس مفاد برخی آیات و روایاتمتعدد در ماه رمضان واقع است و نیز خارج از سه شب نوزده، بیست و یک و بیست و سوم این ماه نیست؛ لیکن در تعیین آن از میان سه شب، به سبب اختلاف روایات، اختلاف است.
شب قدر در کلمات فقها
...