دعبل خزاعی

دِعبِل خُزاعی (زاده ۱۴۸ کوفه-درگذشته ۲۴۵ قمری) با نام کامل ابوعلی، دعبل بن علی بن رزین بن عثمان بن عبدالله بن بُدیل بن ورقاء خزاعی کوفی، شاعر، ادیب و عالم شیعی که مدیحه سرا و ذاکر فضایل اهل بیت بود. مرقد این شاعر در شهر شوش دانیال از توابع استان خوزستان است. همه ساله در این شهر کنگره بین المللی شعر دعبل خراعی برگزار می شود.نصب و برداشتن مجسمه این شاعر از جمله موضوعات بحث برانگیز در سال های اخیر بود. گروهی به دلایل نامشخص مجسمه این شاعر را از سطح شهر حذف کردند.
الواحده فی مثالب العرب و مناقبها، در این کتاب سیاست بنی امیه را نکوهش کرده است.
طبقات الشعرا، از مهم ترین منابع ادبی است و شامل زندگی شاعران قبل از دعبل است.
وصایا الملوک.
دیوان شعر دعبل، شامل حدود هزار و چهارصد بیت شعر از دعبل است. (کل دیوان در سال ۱۳۹۱ توسط دکتر حیدر سهرابی تحلیل، شرح و ترجمه شده است).
نام اصلی او، محمدبن علی خزاعی است که «ابوعلی» یا «ابوجعفر» هم به او می گفتند، شاعر مشهور شیعه و در رده اول شاعران عرب بود که در سال ۱۴۸ هجری قمری در زمان جعفر صادق، امام ششم شیعیان در کوفه به دنیا آمد. پدرش رزین خزاعی بود و جد اعلای او عبدالله بن بدیل، صحابی و سفیر پیغمبر اسلام و از اصحاب علی بن ابی طالب بود که به همراه قبیله خزاعه در صفین، با معاویه جنگید و با سه برادرش در این جنگ کشته شد. خاندانش از بیوتات قدیم شیعه و راوی حدیث و شاعر و برادرش علی و پسر عمویش «ابوالشیص» همگی شاعر بودند.
دوران کودکی و نوجوانی را در کوفه و بصره گذراند و بعد به بغداد رفت و مشغول تحصیل علم شد. شعر و ادب عربی را از مسلم بن ولید انصاری ملقب به «صریع الغوانی» که شاعر هارون الرشید و برامکه بود، فراگرفت و از همان جوانی به سرودن شعر پرداخت. او زمان چهار امام شیعه (جعفر صادق، موسی کاظم، رضا و جواد) را درک کرد و معاصر چند خلیفه عباسی (مهدی، هادی، هارون، امین، مأمون، معتصم، واثق، متوکل) بود.
زمانی که علی بن موسی الرضا، امام هشتم شیعیان، ولایت عهد مأمون عباسی را قبول کرد و از مدینه به خراسان آمد، دعبل به همراه ابراهیم بن عباس صولی، شاعر دیگر شیعه، راهی خراسان شدند. هر دو شاعر در «مرو» نزد ایشان رفتند و قصیده خود را در مرثیه حسین و مناقب وی و سایر بنی هاشم انشاد کردند. قصیده دعبل که حماسه تاریخ بنی هاشم و منقبت نامه آل علی بود، بسیار مورد توجه قرار گرفت و علی بن موسی الرضا و اهل بیت او و مأمون، خلیفه عباسی را به گریه انداخت. سپس علی بن موسی الرضا ده هزار درهم از سکه هایی که به نام خود او ضرب شده بود، به دعبل داد و آنگاه به درخواست دعبل، جبه ای از جامه های شخصی خود را نیز به دعبل بخشید. مأمون عباسی هم پنجاه هزار درهم به او صله داد.

محمدبن علی خزاعی معروف به دِعبِل خُزاعی(زاده ۱۴۸-درگذشته ۲۶۴ قمری)، شاعر، ادیب . نام کامل او ابوعلی، دعبل بن علی بن رزین بن عثمان بن عبدالله بن بدیل بن ورقاء خزاعی کوفیاست.
• آیا ندیدی که روزگاران چه جورها کرد و مردم عهدهای خود را شکستند //و دولتها احکام خدا را به مسخره گرفتند و در ظلمتهای جهل در پی نور گشتند؟.• در این دنیای پر آشوب، چگونه می توان به خدای تعالی نزدیک شد،// جز از راه دوستی فرزندان رسول خدا و بغض کینه فرزندان مروان و فرزندان هند.

[ویکی فقه] محمد بن علی خزاعی و کنیه اش «ابوعلی» یا «ابوجعفر»، از شعرای مشهور شیعه و در ردۀ اول شاعران عالی در دوره اول عباسی بود.
دعبل (دعبل با کسر اول و ثالث به معنی شتر جوان و نیرومند که لقب این شاعر برزگ است، و نام شجاعترین و پر جهاد ترین شاعران بنی امیه است)
شهرت خزاعی
نام اصلی وی محمد بن علی خزاعی و کنیه اش «ابوعلی» یا «ابوجعفر» به او می گفتند، که البته بیشتر به ابوعلی شهرت داشت. وی از شعرای مشهور شیعه و در ردۀ اول شاعران عالی در دوره اول عباسی بود که در سال ۱۴۸ه. ق در عصر امام جعفر صادق علیه السّلام ، امام ششم شیعیان (در سال شهادت ایشان)، در عهد خلافت منصور دوانیقی (۱۳۶ه. ق) در کوفه در خانواده ای مشهور به علم و فضل و شعر و دوستدار اهل بیت علیه السّلام متولد شد. (بعضی گفته اند اصل دعبل و خانواده اش از شهر قرقیسا _ در کنار نهر فرات _ بود)
خاندان خزاعی
وی دوران کودکی و نوجوانی را در کوفه گذراند و سپس به بغداد رفت و مشغول تحصیل علم شد. پدرش علی بن رزین بن عثمان بن عبدالرحمن بن عبدالله بن بدیل ورقاء خزاعی بود و جد اعلای او عبدالله بن بدیل ، که پیامبر در روز فتح مکه ، برای وی دعا نمود که: « خدا تو و فرزندانت را بهرمند گرداند.» صحابه و سفیر پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلّم و از اصحاب امیرالمومنین علی علیه السّلام بود که به همراه قبیله خزاعه در صفین ، با معاویه جنگید و با سه برادرش در این جنگ به شهادت رسیدند، خاندانش از بیوتات قدیم شیعه و راوی حدیث ، شاعر و برادرش علی و پسر عمویش « ابوالشیص » همگی از شعرای فاضل و شیعه اهل بیت علیه السّلام بودند. شعر و ادب عربی را از مسلم بن ولید انصاری ملقب به «صریح الغوانی» که شاعر هارون الرشید و خاندان برامکه بود، فرا گرفت و از همان جوانی به سرودن شعر پرداخت.
دوران فرمانداری
...