تفسیر الصراط المستقیم

[ویکی اهل البیت] مفسر در ابتدای مقدمه خود بر تفسیر می نویسد: آنچه که ارزش تنافس و مباهات دارد اکتساب فضائل نفسانی و علوم الهی است که ذخیره ابدی و سبب سعادت ازلی و ابدی است. من در ابتدای جوانی توفیق یافتم که از معقول و منقول علوم اسلامی خوشه چینم و در اصول و فروع آن عمیقا تفکر نمایم و بهره وافری برم، اما دریافتم که اینها پوسته ای بیش نیست، تصمیم گرفتم دوباره در معارف حقیقیه و اسرار ربانی و علوم لدنی و فیوض قدسی و اسرار دین و انوار شریعت محمدی صلی الله علیه و آله تعمق نمایم، همه آنها را در قرآن کریم یافتم که مشتمل بر ما کان و ما یکون الی یوم الدین بلکه تا ابدالابدین است.
و نیز یافتم که جنبه های مختلف علوم و فنون قرآن و مراتب ظهور و بطون آن را جز راسخان فی العلم دسترسی نیست پس در اخبار و آثار آنها شب و روز تعمق نموده و از انوار آنها استمداد کردم و از طرفی به عروه وثقای صراط مستقیم الهی که: «فی ام الکتاب لدینا لعلی حکیم» است تمسک جستم. پس از آن با بضاعتی قلیل و تلاشی کثیر اخبار مربوط به هر آیه را استقصاء نموده و در حل مشکلات و متشابهات به آنها رجوع کردم و در معانی لغوی، فنون ادبی، مقاصد حکمی، مسائل فقهی، اختلافات مذهبی، اصول کلامی، حقایق ربانی، علوم نبوی و امامی و علوم دیگر آنچه که می توانستم از آیات به طریق دلالات و اشارات، استنباط کردم و آنها را جهت افاده بیشتر ثبت کرده و نوشتم، نام آن را الصراط المستقیم فی تفسیر الکتاب الکریم» نهادم. امید که نافع من و سائر مومنین از شیعه امیرالمؤمنین علیه السلام واقع شود.
این تفسیر به زبان عربی و در سه مجلد بزرگ نوشته شده و شامل تمام قرآن نمی باشد، در جلد اول 14 مقدمه را بحث کرده است. جلد دوم به سوره فاتحه اختصاص یافته و به طور مبسوط به این سوره می پردازد. و جلد سوم آغاز سوره بقره تا آیه 255 آن است. تاریخ تألیف این 3 جلد از 1270 تا 1275 قمری می باشد.
مفسر قبل از آغاز تفسیر 14 مقدمه را مورد بحث قرار داده اند:
اگر بخواهیم روش غالب این تفسیر را توصیف نماییم، باید گفت که: روش مفسر، روائی و مأثور با استفاده از روایات پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام می باشد و در کنار آن رویکردی اخباری در بعضی مسائل از خود نشان می دهند. (مانند بحث تجسم اعمال، ج4، ص500 به بعد)
شیوه کلامی را نیز کم و بیش در تفسیر خود دارد، در مباحث کلامی وارد شده و توضیحات بیش از مقام تفسیر می دهند. (مانند ج3، ص506 به بعد ذیل «ایاک نستعین» و بحث استعانت در اعیان ثابته، اغراض افعال الهی، نظر اشاعره و رد آن و نیز ج4، ص209 به بعد بیان مفصل مجسمه، مشبه، مجبره، مفوضه و نقد آنها)
بعد تحلیلی و اجتهادی و بیان احتمالات متعدد در معانی آیات و الفاظ را نیز باید به شیوه ایشان اضافه کرد.(مانند ذکر اقوال و احتمالات در «ذلک الکتاب»، ج4، ص92 به بعد)