عباس بن عبدالمطلب

عباس بن عبدالمطلب عموی محمد بن عبدالله پیامبر مسلمانان و آخرین فرزند عبدالمطلب از تاجران و سیاستمداران عرب و برادر ناتنی عبدالله بن عبدالمطلب (پدر محمد) بود. او هم سن وسال محمد بود. خلافت عباسی توسط نوادگان عباس بن عبدالمطلب برقرار شد.
Watt, W. Montgomery (1986). "al-ʿAbbās b. ʿAbd al-Muṭṭalib". Encyclopaedia of Islam. I (2nd ed.). Leiden: E. J. Brill. pp. 8–9. ISBN 90-04-08114-3.
او دارای نُه یا ده فرزند پسر و سه دختر بود که عبارتند از: فضل که بزرگترینشان بود، عبدالله، عبیدالله، عبدالرحمن، معبد، و قثام (یا قاسم) و ام حبیب که مادر اینها لبابه بنت حارث هلالی بود و پسران و دختران دیگر: آمنه، صفیه، کثیر، تمام و حارث. برخی مورخان یک پسر دیگر به نام عون نیز ذکر کرده اند.عباسیان که از نوادگان عبدالله بن عباس پسر عباس بن عبدالمطلب هستند، نام خود را از او گرفته اند.
او بنابر گفته برخی از مورخین، در غزوهٔ بدر به همراه چند تن دیگر از بنی هاشم به اجبار قریش حاضرشد و سپس اسیر گردید او با پرداخت فدیه خود و افراد خاندانش را آزاد کرد.
عباس نقش مؤثری در فتح مکه داشت. درغزوهٔ حنین در کنار مسلمانان جنگید. همچنین در غزوات طائف و تبوک نیز در کنار محمد حاضر بود.

عبّاس بن عبدالمطلب ( ـ۳۲ق)
عموی پیامبر اسلام، از بزرگان قریش و جد خلفای عباسی. در زمان جاهلیت تاجری توانگر بود. در غزوۀ بدر به جنگ مسلمانان رفت و اسیر شد و با پرداختن فدیه ای سنگین خود را از اسارت رهانید. احتمالاً در مکه میان پیامبر (ص) و نمایندگان یثرب (مدینةالنبی بعدی) رابطه برقرار کرد. برخی از راویان گفته اند که عباس پس از رهایی از اسارت بلافاصله اسلام آورد؛ اما به نظر بعید می نماید؛ چه، اگر چنین بود، نزد پیغمبر می ماند و پیش کافران نمی رفت. به هر حال، کمی پیش از فتح مکه به مسلمانان پیوست و حضرت محمد، منصب میقات را برعهدۀ او گذاشت. عباس در غزوۀ حنین شرکت کرد. ابن معتز، خلیفۀ یک روزه و شاعر و ادیب پرآوازۀ عباسی، برخی از فضایل این جدّ خود را در قصیده ای آورده است.

[ویکی فقه] عباس عموی پیامبر (صلی الله علیه وآله) بوده و در حوادثی که در مکه بر آن حضرت گذشت، در جمع بنی هاشم، از مدافعان رسول خدا (صلی الله علیه وآله) به شمار می رفت. پس از رحلت پیامبر نیز وفادار به حضرت علی ماند. وی در چهاردهم رجب سال ۳۲ در عهد خلافت عثمان در سن ۸۹ سالگی چشم از جهان فرو بست و در بقیع دفن شد.
"عباس" پسر "عبدالمطلب" سه سال پیش از عام الفیل و ۵۶ سال قبل از هجرت در مکه و در خانواده ای که ریاست قریش را داشت، متولد شد. نام مادرش "نقیله" بود. عباس سه سال از پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) بزرگ تر بود و به جهت هم سن و سالی با پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) در کودکی هم بازی ایشان بود و بعدها در نوجوانی هم پیوسته همراه پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) بود، چنان که هر کس از پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) نشان می گرفت، او را سراغ عباس می فرستادند.
حمایت از رسول خدا
وی سال ها پس از بعثت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) اسلام نیاورد؛ اما هیچ گاه با پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) مخالفت نکرد؛ گرچه به اعتقاد "بلاذری" پیوسته پشتیبان پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) بود و بارها در حمایت از او با ابوجهل که سرسخت ترین دشمن پیغمبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) بود، به مشاجره و درگیری پرداخت و حتی جانش را نیز به خطر افکند. وی در محاصره ی سه ساله شعب نیز با سایر بنی هاشم در حمایت از پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) حضور داشت.
پیشه و مناصب
عباس؛ مانند دیگر قریشیان پیشه ی تجارت را برگزید و یکی از ثروتمندان قریش شد. وی مدت زمانی در زمان حیات ابوطالب و پس از او عهده دار منصب سقایت و رفادت بود و بعدها منصب عمارت مسجد الحرام هم به آن افزوده شد. وی در قحط سالی مکه برای سبک کردن بار زندگی ابوطالب "جعفر" پسر او را به خانه برد و سرپرستی او را به عهده گرفت. او در مکه در حجره ای نزدیک کعبه به داد و ستد پارچه و عطریات مشغول بود و گاهی هم برای تجارت به مناطق مختلف جزیرة العرب سفر می کرد و به سبب همین سفرهای تجاری بسیاری از قبیله های عرب او را می شناختند. او از بازرگانانی که از جاهای دیگر برای تجارت به مکه می آمدند، استقبال و پذیرایی می کرد و از این جهت بسیاری از بازرگانان بزرگ او را می شناختند و با او مراوده داشتند. برخی معتقدند، علت متمول بودن عباس این است که مادر او زنی ثروتمند بود و در وفای به نذر خود در روزگار کودکی عباس برای کعبه پوششی ابریشمی تهیه کرد. وی با بخشی از سرمایه خود تجارت و بخشی دیگر را در کاروان های تجاری سرمایه گذاری می کرد و قسمتی دیگر از اموالش را قرض و ربا می داد و برخی از مفسرین معتقدند که آیه های ۲۷۵، ۷۸، ۲۸۲ سوره بقره در مورد رباخواری وی نازل شده است. عباس به جهت ثروت سرشار خویش توانست، دو منصب رفادت و سقایت را از برادرش ابوطالب بگیرد. وی در «طائف» باغ انگوری داشت که کشمش آن را به مکه می آورد و از آن شربت می ساخت و به حاجیان می داد و در «ینبع» نیز ملکی داشت که چون برای سقایت حاجیان وقفش کرده بود، «سقایه» نام گرفته بود. عباس لباس های گران بها می پوشید و در ظرف سیمین زراندود آب می نوشید. وی در جنگ بدر لشکر قریش را که هر وعده نُه تا ده شتر جیره اش بود، اطعام کرد و در همین جنگ بیست خون بهای خود و دو برادر زاده اش و هم "عتبة بن عمرو بن حجدم" هم پیمانش را پرداخت. خون بهای عباس صد اوقیه معادل چهل هزار درهم بود که پرداخت آن از جانب عباس نشانه ثروت فراوان اوست. عباس پس از مسلمان شدن افزون بر ثروت فراوانی که داشت، از اسلام نیز بهره ی زیادی برد؛ پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) پس از فتح خیبر از درآمد سالیانه خیبر برای او دویست بار خرما مقرر کرد؛ در زمان خلافت عمر برای او پنج هزار و به عبارتی دوازده هزار مقرری تعیین شد.
اسلام آوردن
...