کلمه جو
صفحه اصلی

نیمه شعبان

دانشنامه عمومی

نیمهٔ شعبان (۱۵ شعبان در گاهشماری هجری قمری) یکی از جشن های مسلمانان شیعه است که هم زمان با روز تولد امام دوازدهم شیعیان،حجت بن حسن است. دعاهای زیادی مانند دعای کمیل در این شب خوانده می شود.
شب دعا
نیمه شعبان در ایران
لیلة منتصف شعبان در عربستان
شب رهایی در آسیای جنوبی
برات کاندیلی در ترکیه
شب برات در هند
اهل سنت شب نیمه شعبان را «شب برات» نامیده و در آن به شب زنده داری و دعا می پردازند.
مهدیقائم آل محمدبقیه اللهحجه اللهصاحب الزمانالمنتظرالغائبصاحب الامر
پیش از امامت ۵ سال(سال ۲۵۵ تا ۲۶۰ پس از هجرت)

دانشنامه آزاد فارسی

نیمۀ شعبان
زادروزِ امام دوازدهم شیعیان، نیز روز ازدواج امام علی(ع) با فاطمه (س). امروزه نزد شیعیان، این جشن با بستن طاق نصرت ها و چراغانی کردنِ سراسر خیابان های اصلی و فـرعی و سَرْدَر مساجد و بازارها برگزار می شود. مردم در مساجد گرد هم می آیند و به شادباش این شب با نوای مداحان (اینک مولودی خوانان) کف برکف می کوبند. از آن جاکه پانزده روز پس از این، ماه رمضان از راه می رسد، مردمان هم برای خوش یمنی این روز و هم برای آن که عروسان و دامادان انتظاری یک ماهه را متحمل نشوند، می کوشند جشن های عروسی خود را در این شب برگزار کنند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] شب نیمه شعبان که به آن «لیله البرات» و «لیله الصک» و «لیله المبارکه» و «لیله الرحمه» نیز گفته اند و پرفضیلت ترین شب بعد از شب قدر است.
نیمه شعبان در فرهنگنامه ها و متون کهن، «شب برات» نامیده شده و این بدان خاطر است که بنا به روایات ، خداوند در این شب «برات آزادی» از دوزخ را به بندگان خود می بخشد و این شب برات در ادب فارسی و متون کهن نظم و نثر بازتابهایی داشته که به چند مورد آن اشاره می رود:ابوریحان بیرونی در کتاب «التفهیم» در این باره چنین آورده:«و شب پانزدهم از ماه شعبان، بزرگوار است و او را «شب برات» خوانند و همی پندارم، این از قبیل آن است که هر که اندرو عبادت کند و نیکی به جای آورد، بیزاری یابد از دوزخ». رامپوری نیز در «غیاث اللغات» شب نیمه شعبان را «شب برات» دانسته می نویسد:«شب برات شب پانزدهم شعبان است که در آن شب ملائکه به حکم الهی حساب عمر و تقسیم رزق می کنند». حافظ ، شب برات را شب قدر دانسته و در غزل معروف خود، شب قدر و «شب برات» را هنرمندانه با هم آورده می سراید:چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی آن «شب قدر» که این تازه «براتم» دادنداما این که «برات» به چه معناست و بن و ریشه این واژه چیست؟ در «حافظ نامه» این توضیحات آورده شده است:«برات» از «برائت» عربی است و آن:«نوشته ای است که بدان، دولت بر خزانه یا حکام، حواله وجهی دهد». علامه قزوینی در حواشی خود بر «چهار مقاله» با استناد به «ذیل قوامیس عرب» به نقل از «دُزی» می نویسد:«برات را به «بروات» جمع بندند و این کلمه عربی است و در اصل «برائت» بوده و به معنای «بریءالذمّه گردیدن از دَین» است و صواب آن در جمع «براءات» یا براوات است. گویندگان فارسی به اعتبار حواله مکتوب هر حواله یا وارد معنوی را نیز «برات» اصطلاح کرده اند».
فضیلت نیمه شعبان
نیمۀ شعبان اگرچه شرافتش را وامدار مولود خجسته ای است که در این روز زمین را با قدوم خویش متبرک ساخته است، در تقویم عبادی اهل ایمان ، نیز از جایگاه و مرتبه والایی برخوردار است. در روایاتی که از طریق شیعه و اهل سنت نقل شده، فضیلت های بسیاری برای عبادت و راز و نیاز در شب و روز خجسته نیمۀ شعبان برشمرده شده است.بنابراین شایسته است افزون بر برپایی جشن و سرور در شب با عظمت نیمۀ شعبان، از بزرگی و عظمت آن شب غافل نشده، اعمال عبادی را به دقت انجام دهیم.
فضیلت شب نیمه شعبان
امام صادق (علیه السلام) فرموده اند:«نیمه شعبان، شبی است که حق تعالی آن را برای ما اهل بیت قرار داد در برابر «لیله القدر» که آن را برای پیامبر صلی الله علیه و آله قرار داده است».مرحوم سید بن طاووس در کتاب «اقبال» در والایی این شب، این گونه آورده است:«جدم ابوجعفر طوسی ( شیخ طوسی ) به نقل از ابویحیی آورده که امام صادق علیه السلام فرمودند:از پدرم امام باقر علیه السلام درباره فضیلت شب نیمه شعبان پرسیده شد، فرمودند:«این شب برترین شب بعد از شب قدر است. خداوند در این شب، نعمتهای افزون خود را به بندگانش ارزانی می دارد و به منت خود می آمرزد، در این شب در تقرب به درگاه خداوند متعال بکوشید زیرا این شبی است که خداوند عزّوجل بر خود سوگند یاد کرده که هیچ خواهنده و سائلی را تا زمانی که معصیتی را نطلبد، ردّ نکند. همچنین این شبی است که خداوند آن را در برابر شب قدر که برای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله قرار داده، برای ما اهل بیت قرار داده است. پس در دعا و ثنا به درگاه خدای متعال بکوشید». سید همچنین در فضل و فضیلت این شب شریف روایتی معروف را که در آن سرآمد عمر آدمیان و تقسیم روزی همگان و رویدادهای سال آینده تقدیر می گردد، آورده و آن را با روایت مشهوری که همه رخدادهای بالا در شب قدر رمضان هر سال اتفاق می افتد، سنجیده آن را به خوبی تأویل و توجیه می نماید که به خاطر اهمیت آن، سخنان سید را به طور کامل می آوریم:«در برخی از کتابهای دعا آمده است که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:در شب نیمه شعبان خوابیده بودم که جبرئیل آمد و گفت:ای محمّد! آیا در این شب می خوابی؟ گفتم:مگر امشب چه شبی است؟ گفت:نیمه شعبان! برخیز! پس مرا این سان بیدار کرد و با خود به بقیع برد و گفت:سرت را بلند کن که امشب، درهای آسمان گشوده می گردد و در نتیجه درهای رحمت، خشنودی، آمرزش، تفضّل، توبه ، نعمت، بخشش و نیکی در آن گشاده می گردد و خداوند در آن به شماره مو و پشم چارپایان، بندگان را آتش جهنم آزاد می کند و سر آمد عمر انسانها را در آن استوار می سازد و روزیهای همگان را تا سال آینده تعمیم می کند و همه رخدادهای سال آینده در این شب نازل می گردد...».
← روایت پیامبر
...


کلمات دیگر: