احمد بن حنبل

دانشنامه عمومی

ابوعبدالله احمد بن محمد بن حنبل متکلم و فقیه مسلمان در ۷۸۰ میلادی در بغداد زاده شد؛ پدر و مادرش از اعراب ساکن مرو بودند. نام کامل وی (احمد بن محمد بن حنبل بن هلال بن اسد بن ادریس بن عبدالله الشیبانی المروزی البغدادی). سفرهای زیادی کرد؛ در بغداد برآمد، و در ۸۵۵ در همان جا درگذشت. مکتب فقه حنبلی، یکی از فرق اربعهٴ سنت، پس از مرگ وی به وسیلهٴ شاگردانش ایجاد شد. این مکتب جریان متقابلی بود که تفسیر تحت اللفظی قرآن، احادیث، تقلیل ارزش قیاس و اجماع را مورد توجه قرار می داد.
المسند.
التفسیر.
الناسخ.
المنسوخ.
حدیث شعبه.
المقدم والمؤخر فی القرآن.
جوابات القرآن.
المناسک الکبیر.
المناسک الصغیر.
المصدر.
کتاب السنة.
کتاب الورع.
کتاب مسائل الامام احمد.
رسالة الرد علی الجهمیة.
فضائل الصحابه.
فضائل أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب
احمد بن حنبل مسند را تألیف کرد، که مجموعه ای بود بالغ بر ۳۰٬۰۰۰ حدیث. این احادیث نه به ترتیب موضوع، بلکه برحسب اسامی صحابه ای که حدیث نقل کرده اند تنظیم شده است. این بهترین و بزرگ ترین مجموعه در نوع خودش است. ابوحنیفه، مالک بن انس، شافعی و احمد بن حنبل را، که مؤسسان فرق اربعه اهل سنت بودند، ائمه اربعه می نامند.
او در زمینه بررسی احادیث و راویان آنها بسیار سخت گیر بوده. تا جایی که ابو حنیفه را هم تکفیر کرده عطار نیشابوری در تذکرة الاولیا او را در زمره مشایخ طریقت آورده و تجلیل بسیار از وی کرده است.
پیروان احمد ابن حنبل به حنبلی مشهورند.

wiki: احمد بن حنبل

دانشنامه آزاد فارسی

احمد بن حَنبَل (بغداد ۱۶۴ـ همان جا ۲۴۱ق)
فقیه، محدث و متکلم و مؤسس مکتب فقهی حنبلی. در طلب حدیث به شهرهای گوناگون سفر کرد. سپس به بغداد بازگشت و ملازم شافعی شد. شاگرد قاضی ابویوسف و هُشیم بن بشیر نیز بود. بخاری و مسلم از او حدیث گرفته اند. کتابی در فقه ننوشت اما شاگردش ابوبکر خلّال آرای فقهی او را در کتاب الجامع لعلوم الامام احمد جمع کرده است. در فقه به اجماع، استصحاب، مصالح مرسله و سد ذرایع اهمیت فراوان می داد. در کلام، به خلق قرآن اعتقاد نداشت برای همین در حکومت مأمون و معتصم آزار فراوان دید و دو سال زندانی شد (← محنه). اما در حکومت متوکل مورد احترام کامل بود و متوکل در همۀ کارها با او مشورت می کرد. علاوه بر این، او مخالف رأی و تأویل قرآن بود. مدعی بود که بیش از یک میلیون حدیث نوشته و شنیده است. اثر مشهور او المُسنَد نام دارد که به مُسنَد امام احمد بن حنبل معروف است. وی در باب الحرب بغداد به خاک سپرده شد.
\\۱۱۱۳۳۲۰۰\\

wikijoo: احمد_بن_حنبل_(بغداد_۱۶۴ـ_همان_جا_۲۴۱ق)

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] احمد بن حنبل که از نظر نسب از مردم مرو خراسان به شمار می رود، در سال ۱۶۴ هجری در بغداد به دنیا آمد و در سال ۳۴۱ در همین شهر چشم از جهان فرو بست .
او تحصیل خود را در این شهر دنبال کرد و برای فراگیری دانش بیشتر به شهرهای مختلف؛ همچون مدینه، بصره، کوفه و ... مسافرت نمود و از درس اساتید و مشایخ حدیث؛ هم چون وکیع، سفیان بن عیینیه، هشیم بن بشیر، قاضی ابویوسف، شافعی و ... بهره جست. ذهبی شمار زیادی از اساتید او را نام برده است.
بنیان گذاری فقه حنبلی
احمد بن حنبل بنیان گذار فقه حنبلی و یکی از امامان چهارگانه فقه اهل سنت است. او بنا به نقل ابن ندیم، ۱۳ کتاب به رشته تحریر در آورد که المسند و العلل مهم ترین آنها به شمار می روند.
عقاید ابن حنبل
او به خاطر اعتقاد به قدیم بودن قرآن، از سوی مأمون و به ویژه معتصم عباسی متحمّل تازیانه و زندان شد، اما پس از حاکمیت متوکل و پایان بخشیدن به حاکمیت علمی معتزله، از جایگاه احترام آمیز ویژه ای برخوردار شد و عقاید و فقه او به سرعت انتشار یافت.
تدوین مسند
...

wikifeqh: اهل سنت و از محدثان آنان بود که فقه اش بیش از مذاهب دیگر، به ظاهر احادیث پیامبر(ص) و اقوال صحابه گرایش داشته است. شافعی از فقهای چهارگانه اهل سنت و هشیم بن بشیر، از استادان او بوده اند.
او از ناقلان حدیث غدیر و دیگر احادیث فضیلت امیرالمؤمنین(ع) است. احمد بن حنبل ۳۰ هزار حدیث در فضیلت امام علی(ع) حفظ بود و او را در این زمینه بی همتا می دانست. احمد در تربیع خلفا (خلیفه چهارم دانستن علی(ع)) و شکل دهی مذهب تسنن در مقابل مذهب عثمانی نقش بسزائی داشته است.
مهم ترین حادثه زندگی ابن حنبل که سبب شهرتش نیز شد، واقعه محنت بود که با پافشاری بر مخلوق نبودن قرآن، سختی های فراوانی را متحمل شد هرچند که در دوره متوکل عباسی مورد توجه حکومت قرار گرفت و به عنوان رهبر جریان مقابله با محنت شناخته شد.

wikishia: اصحاب حدیث است. پس از وی اصحاب حدیث بیش از هرکس به گفته ها و نوشته های وی در تأیید افکار خویش استناد جسته اند.
از میان محدّثان اهل سنّت، محمد بن اسماعیل بخاری، مسلم بن حجاج نیشابوری، ابوداود سجستانی و بسیاری دیگر از او روایت کرده اند.
أحمد بن حنبل در 77 سالگی در بغداد درگذشت. مشهورترین کتاب أحمد بن حنبل همان مُسند اوست که از معتبرترین کتب در نزد اهل سنت بوده و از نظر زمان تألیف نیز مقدم بر بسیاری از کتب معتبر حدیثی اهل سنت – من جمله صحیح بخاری و صحیح مسلم - است.

wikiahlb: اهل حدیث در بغداد، چهارمین پیشوای اهل تسنن در فقه، و مدافع سرسخت مکتب حدیث گرایی است. بر اثر تلاش های شاگرد مکتبش ابن تیمیه(۶۶۱ـ ۷۲۸ق.) و سپس محمد بن عبدالوهاب (۱۱۱۵ـ ۱۲۰۶ق.)، وی شخصیت مرجع و الهام بخش عقیدتی وهابیت به شمار می رود. او را به حافظه قوی، زهد، فروتنی، تلاش در طلب دانش و استقامت در راه عقیده ستوده اند. آگاهی وی به اخبار، مبانی حدیثی، تنوع طرق، رجال و آسیب های حدیث، معروف است. از اساتید برجسته ای چون وکیع (۱۲۹ـ۱۹۷ق.)، سفیان بن عُیینه (۱۰۷ ـ ۱۹۸ق.)، هُشَیم بن بشیر (۱۰۴ـ۱۸۳ق.) و شافعی (۱۵۰ـ۲۰۴ق.) بهره جست و شاگردانی چون بخاری (۱۹۴ـ۲۵۶ق.)، مسلم (۲۰۶ـ۲۶۱ق.) و ابوداود (۲۰۲ـ۲۷۵ق.) را پرورش داد. بیشتر در زمینه حدیث آثاری بر جای نهاد که مشهورترین آن ها مسند وی است. او معاصر امام کاظم(ع) (۱۲۸ـ۱۸۳ق.)، امام رضا(ع) (۱۴۸ـ۲۰۳ق.)، امام جواد(ع) (۱۹۵ـ۲۲۰ق.) و امام هادی(ع) (۲۱۲ـ۲۵۴ق.) و هم روزگار با خلفای عباسی، ابوجعفر منصور (۹۵ـ۱۵۸ق.)، مهدی (۱۲۷ـ۱۶۹ق.)، هادی (۱۴۴ـ۱۷۰ق.)، هارون (۱۴۹ـ۱۹۳ق.)، امین (۱۷۰ـ۱۹۸ق.)، مأمون (۱۷۰ـ۲۱۸ق.)، معتصم (۱۷۹ـ۲۲۷ق.)، واثق (۲۰۰ـ۲۳۲ق.) و متوکل (۲۰۶ـ۲۴۷ق.) بود.
ابن حنبل در ربیع الاول سال ۱۶۴ق. زاده شد. نسب وی به تیره بنی شیبان بن ذهل از خاندان بنی ربیعه از عرب عدنانی بازمی گردد و از همین روی وی را شیبانی و ذهلی خوانده اند. برخی نیز اصل وی را به ذهل بن شیبان رسانده اند. نیز او را سدوسی خوانده اند؛ زیرا تبارش به سدوس فرزند شیبان بازمی گردد. لیکن در نسب نامه وی نامی از سدوس به میان نیامده است. او را مروزی الاصل نیز لقب داده اند.
جد وی، حنبل بن هلال، حکمران سرخس در دوره امویان و داعی (تبلیغ گر) عباسیان بود. پدرش را در کودکی و به گزارشی در اوان بلوغ از دست داد و مادرش سرپرستی وی را عهده دار گشت. در کودکی به بغداد آمد که در آن هنگام تازه تأسیس یافته بود و مرکز خلافت منصور عباسی به شمار می رفت.

wikihaj: احمد_بن_حنبل

کلمات دیگر: